WA.0630.2.2012 - Sprawozdania z wykonania budżetu jednostek samorządu terytorialnego za 2011 r.

Informujemy, że zbliżają się terminy składania sprawozdań z wykonania budżetu jednostek samorządu terytorialnego za rok 2011. W przypadku przedkładanych sprawozdań i procedury absolutoryjnej obowiązują te same zasady, co w roku ubiegłym, czyli przepisy działu V rozdziału 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z póź. zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2010 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 20, poz. 103).

Przy ocenie sprawozdań, która jest dokonywana przez regionalną izbę obrachunkową przede wszystkim pod kątem zgodności z prawem szczególna uwaga będzie zwracana na stan gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego z uwzględnieniem poziomu zadłużenia i obciążenia budżetu obsługą zadłużenia, a także kształtowania się relacji dochodów bieżących do wydatków bieżących.

Przypominamy, że sprawozdania roczne jednostki samorządu terytorialnego z wykonania budżetu tej jednostki zarząd przedstawia w terminie do dnia 31 marca roku następującego po roku budżetowym, organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego.

Wraz z tymi sprawozdaniami przedkładane są sprawozdania roczne z wykonania planów finansowych samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, samorządowych instytucji kultury i samorządowych osób prawnych, o których mowa w art. 9 pkt 10, 13, i 14 ustawy o finansach publicznych.

Ponadto przedkładana jest informacja o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego, zawierająca:

- dane dotyczące przysługujących jednostce samorządu terytorialnego praw własności,

- dane dotyczące:

- innych niż własność praw majątkowych, w tym w szczególności o ograniczonych prawach rzeczowych, użytkowaniu wieczystym, wierzytelnościach, udziałach w spółkach, akcjach,

- posiadania,

- dane o zmianach w sianie mienia komunalnego, w zakresie określonym w lit. a) i b, od dnia złożenia poprzedniej informacji,

- dane o dochodach uzyskanych z tytułu wykonywania prawa własności i innych praw majątkowych oraz z wykonywania posiadania,

- inne dane i informacje o zdarzeniach mających wpływ na stan mienia jednostki samorządu terytorialnego.

Do sprawozdania należy również załączyć wykaz jednostek budżetowych posiadających wydzielone rachunki dochodów.

Artykuł 269 ustawy o finansach publicznych stanowi, że sprawozdanie z wykonania budżetu jednostki samorządu terytorialnego sporządza się na podstawie danych z ewidencji księgowej budżetu. Sprawozdanie to powinno uwzględniać w szczególności:

W części opisowej sprawozdań należy omówić między innymi:

- odchylenia od wykonania planu dochodów i wydatków oraz ich przyczyny,

- realizację dochodów własnych z uwzględnieniem podstawowych dochodów

- podatkowych, a także dochodów uzyskanych z gospodarowania mieniem komunalnym,

- realizację planu wydatków rzeczowych, w tym szczególnie zadań inwestycyjnych

- ewentualne trudności w realizacji budżetu,

- wynik budżetu, stan zadłużenia z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz innych zobowiązań, w tym wymagalnych.

Oddzielnie należy omówić stopień realizacji zadań zleconych i powierzonych z zakresu administracji rządowej oraz zadań publicznych realizowanych na podstawie porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego.

Sprawozdanie to jest przekazywane do RIO w terminie do 31 marca roku następującego po roku budżetowym. Składy orzekające opiniują je pod kątem kompletności, zgodności zawartych w nim dochodów i wydatków z planem z innymi sprawozdaniami i obowiązującym prawem.

Sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego zarząd przekazuje organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego, w terminie do dnia 31 maja roku następującego po roku budżetowym,

Do regionalnej izby obrachunkowej sprawozdania finansowe Zarządy jednostek samorządu terytorialnego przekazują w terminie do dnia 30 kwietnia 2012 r., a bilanse skonsolidowane w formie pisemnej i formie dokumentu elektronicznego do dnia 30 czerwca 2012 r. stosownie do § 26 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych (...) (Dz. U. Nr. 128, poz. 861).

Przypominamy, że na podstawie z art. 268 ustawy o finansach publicznych roczne sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego, w której liczba mieszkańców, ustalona przez Główny Urząd Statystyczny, na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok, za który sporządzono sprawozdanie, przekracza 150 tysięcy, podlega badaniu przez biegłego rewidenta.

Komisja rewizyjna organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego rozpatruje sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z wykonania budżetu wraz z opinią regionalnej izby obrachunkowej o tym sprawozdaniu oraz informację, o stanie mienia jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku gdy jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana do badania sprawozdania finansowego przedmiotem rozpatrzenia przez komisję rewizyjną jest również opinia z tego badania.

Komisja rewizyjna przedstawia w terminie do dnia 15 czerwca roku następującego po roku budżetowym organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego wniosek w sprawie absolutorium dla zarządu.

Przypominamy że wniosek w sprawie absolutorium komisji rewizyjnej podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową. Powinien być przekazany do RIO z pismem przewodnim przewodniczącego rady. Wniosek powinien zawierać cechy opinii i jednoznacznie wskazywać czy komisja wnioskuje o udzielenie, czy też o nieudzielenie absolutorium zarządowi.

Wniosek winien zawierać uzasadnienie pozostające w logicznym związku z tezą wniosku i odnoszące się wyłącznie do wykonania budżetu za 2011 r. na podstawie przedłożonych przez organ wykonawczy sprawozdań z wykonania budżetu.

Komisja rewizyjna przy formułowaniu wniosku może korzystać z całego zakresu uprawnień kontrolnych przysługujących radzie, dokonuje oceny wykonania budżetu pod kątem celowości wydatków, gospodarności, a także realizacji uchwał związanych z budżetem gminy, np. dotyczących zadań inwestycyjnych.

Wniosek komisji rewizyjnej powinien umożliwić radzie uzyskanie odpowiedzi na pytanie jaki jest stan planowanych dochodów i wydatków do zrealizowanych, jakie są przyczyny rozbieżności pomiędzy planem i wykonaniem, czy winą za owe rozbieżności można obciążyć organ wykonujący budżet, czy też były one wynikiem obiektywnych uwarunkowań.

Sformułowane we wniosku oceny powinny być uzasadnione faktami odnoszącymi się do wykonania budżetu.

Z przedłożonych materiałów powinno wynikać, ilu radnych wchodzi w skład komisji rewizyjnej, ilu wzięło udział w posiedzeniu komisji, jaki był wynik głosowania dotyczącego przyjęcia wniosku.

Zgodnie z nową ustawą o finansach publicznych organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego rozpatruje i zatwierdza sprawozdanie finansowe jednostki samorządu terytorialnego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu, w terminie do dnia 30 czerwca roku następującego po roku budżetowym i podejmuje uchwalę w sprawie absolutorium dla zarządu. Uchwała w sprawie absolutorium może być podjęta po zapoznaniu się organu stanowiącego z:

Zgodnie z art. 28a ustawy o samorządzie gminnym Rada Gminy zobowiązana jest także, przed podjęciem uchwały w sprawie absolutorium, do zapoznania się z opinią regionalej izby obrachunkowej o wniosku komisji rewizyjnej.

Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może żądać przedłożenia przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego dodatkowych wyjaśnień odnoszących się do dokumentów, o których mowa w pkt 1 i 2.

Z treści uchwały w sprawie udzielenia absolutorium powinno wynikać, że została podjęta na podstawie rozpatrzenia sprawozdania za rok 2011 i po jego zatwierdzeniu. Nie ma przeszkód, aby wola organu stanowiącego j.s.t. dotycząca zatwierdzenia przedłożonych sprawozdań (z wykonania budżetu i finansowego) wyrażona była w jednym głosowaniu, a nie w dwóch odrębnych, czyli w jednej uchwale. Natomiast nie można z uchwałami zatwierdzającymi sprawozdania łączyć uchwałę w sprawie absolutorium. Głosowania nad tymi uchwałami powinny być przeprowadzone oddzielnie ze względu na odmienny tryb głosowania.

Rada jednostki samorządu terytorialnego, dokonując oceny wykonania budżetu powinna czynić to w sposób kompleksowy, odnosząc się do całości wykonania planu finansowego, jakim jest budżet, nie zaś koncentrować się jedynie na wybranych elementach. Zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem nieudzielenie absolutorium z przyczyn innych, niż z tytułu wykonania budżetu stanowi istotne naruszenie prawa.

Z uchwałą rady gminy w sprawie absolutorium należy przesłać do regionalnej izby obrachunkowej wyciąg z protokołu z sesji dotyczący rozpatrzenia sprawozdania z wykonania budżetu i podjęcia uchwały.

Tryb głosowania powinien być bezwzględnie jawny. Głosowanie wniosku w trybie tajnym skutkować będzie stwierdzeniem nieważności uchwały przez Kolegium RIO. Zgodnie z art. 28a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, art. 30 ust. 1a ustawy o samorządzie powiatowym i art. 34 ust. 1a ustawy o samorządzie województwa uchwałę w sprawie absolutorium rada podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. W związku z zapisem art. 13 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 19 ust. 3 ustawy o samorządzie wojewódzkim zasada la nie obowiązuje w powiatach i województwach samorządowych w odniesieniu do odrzucenia w głosowaniu uchwały o udzieleniu

absolutorium, gdyż wymienione przepisy ustawy stanowią, że jest to równoznaczne 2 przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium. Tylko w takiej sytuacji uchwala może zapaść przy zwykłej większości.

W przypadku podjęcia przez radę gminy/sejmik uchwały o nieudzieleniu absolutorium a następnie podejmowania uchwały na podstawie art. 28a ust. 4 u.s.g lub art. 34 ust. 3 u.s.g. w powyższe organy stanowiące muszą być zapoznane z opinią RIO w sprawie uchwały rady gminy i sejmiku wojewódzkiego o nieudzieleniu wójtowi/zarządowi województwa absolutorium.

Rada powiatu podejmując uchwałę na podstawie art. 30 ust. 2 u.s.p. musi być zapoznana ze stosowną uchwalą kolegium RIO.

Akty prawne dotyczące gospodarki finansowej JST

Zwracamy uwagę, iż nowe rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, (Dz. U. Nr 298, poz. 1767), utrzymuje analogicznie do poprzedniego zakres pojęciowy kredytów i pożyczek, składających się na dług publiczny. Przypominamy, że zalicza się do nich także:

- umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego,

- papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona,

- umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach,

- umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy,

- umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.

Informujemy, że 16 lutego b.r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 stycznia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych (...). Rozporządzenie to dotyczy sprawozdań za rok obrotowy 2012, zaś kierownicy jednostek mają dostosować plany kont do zmian do dnia 16 lipca 2012 r.

W związku z licznymi nieprawidłowościami związanymi z niedochowaniem wymogów ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej w stosunku do uchwał przewidujących udzielanie pomocy publicznej czy to w uchwałach podatkowych, czy też dotacyjnych zamieszczamy poniżej stanowisko Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie wymogów proceduralnych w odniesieniu

do uchwał rad gmin przesyłanych na podstawie art. 7 ust. 3 (programy pomocy de minimis) oraz art. 8 ust. 2 (programy regionalne) ustawy.

Wymogi proceduralne w odniesieniu do uchwal rad gmin przesyłanych na podstawie art. 7 ust. 3 (programy pomocy de minimis) oraz art. 8 ust. 2 (programy regionalne) ustany z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 z późn. zm.)

"projekt programu pomocowego przewidujący udzielanie pomocy de minimis podlega

wyłącznie zgłoszeniu Prezesowi Urzędu, który w terminie 14 dni może przedstawić

zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy ",

W praktyce jednostek samorządu terytorialnego odnosi się to m.in. do uchwał rad gmin

dotyczących:

Zgłaszając powyższe Prezesowi UOKiK, należy mieć na względzie, iż dotyczy to wyłącznie projektów uchwal, a więc etapu przed ich podjęciem przez radę gminy. We wniosku kierowanym do Prezesa UOKiK należy powołać się na przepis art. 7 ust. 3 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Na podstawie ww. przepisu, Prezes UOKiK w terminie 14 dni może przedstawić zastrzeżenia dotyczące przejrzystości zasad udzielania pomocy.

Nie jest tym samym wydawana opinia w trybie art. 12 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.

"organ jednostki samorządu terytorialnego przesyła do Prezesa Urzędu akt prawa miejscowego, o którym mowa w ust. 1, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie tego aktu".

Powyższy przepis dotyczy obecnie de facto uchwal przewidujących udzielanie regionalnej pomocy inwestycyjnej w formie zwolnień i podatku od nieruchomości oraz od środków transportowych, podejmowanych na podstawie art. 7 ust. 3 i art. 12 ust. 4 ustawy o podatkach i opiniach lokalnych, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 2008 r. w sprawie warunków udzielania zwolnień od podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych stanowiących regionalną pomoc inwestycyjną (Dz. U. Nr 146, poz. 927). Powyższe rozporządzenie stanowi program pomocowy, który umożliwia gminom udzielanie pomocy regionalnej, do której mają zastosowanie przepisy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1628/2006 z dnia 24 października 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu w odniesieniu do regionalnej pomocy inwestycyjnej (Dz. Urz. UE L 302 z 1.11.2006). Przyjęta przez gminę uchwala zgodna z jego przepisami, nie wymaga występowania z wnioskiem o wydanie opinii przez Prezesa UOKiK w trybie art. 12 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, ani rym bardziej notyfikacji Komisji Europejskiej.

Należy mieć na uwadze, iż przekazanie na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, dotyczy wyłącznie uchwał, które już weszły w życie, a zatem obowiązujących aktów prawa miejscowego. Należy je przestać Prezesowi UOKiK w terminie 30 dni od dnia ich wejścia w życie.

W piśmie przewodnim kierowanym do Prezesa UOKiK należy powołać się na przepis art. 8 ust. 2 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.