WA-0250/116/12 - Organy uprawnione i obowiązane do ponoszenia kosztów likwidacji stowarzyszenia

W odpowiedzi na wniosek z dnia 26 listopada 2012 r. wyjaśniam, że zgodnie z dyspozycją art. 8 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) organem nadzorującym stowarzyszenie jest starosta właściwy ze względu na siedzibę stowarzyszenia. Zdaniem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach, działalność stowarzyszenia podlega nadzorowi starosty jedynie z punktu widzenia legalności, zatem starosta nie jest ani uprawniony, ani zobowiązany do ponoszenia kosztów likwidacji stowarzyszenia.

Zgodnie z przepisem art. 39 ww. ustawy, koszty likwidacji winny być pokrywane z majątku likwidowanego stowarzyszenia. Likwidatorami stowarzyszenia (art. 36) są członkowie jego zarządu, jeżeli statut lub, w razie braku odpowiednich postanowień statutu, uchwała ostatniego walnego zebrania członków tego stowarzyszenia nie stanowi inaczej. W razie rozwiązania stowarzyszenia przez sąd, zarządza on jego likwidację, wyznaczając likwidatora.

W przypadku, gdy stowarzyszenie prowadzi działalność gospodarczą jest podmiotem gospodarczym i posiada zdolność upadłościową. W tym przypadku znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2012 r. poz. 1112), w tym art. 21 nakładający na dłużnika określone obowiązki.

Wszelkie koszty, związane z postępowaniem likwidacyjnym, w tym koszty opłat sądowych powinny zostać pokryte z majątku organizacji. Jednak jeśli organizacja nie ma wystarczającego majątku, to na podstawie art. 103 i art. 104 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) stowarzyszenie może ubiegać się o zwolnienie od kosztów sądowych. Jeśli sąd na podstawie obiektywnych czynników uzna, że organizacja nie ma dostatecznego majątku, może taką organizację zwolnić z opłat.

Ponadto, w ramach wykonywanego nadzoru starosta może żądać od zarządu stowarzyszenia dostarczenia mu odpisów uchwał walnego zgromadzenia członków oraz domagać się od stowarzyszenia udzielenia niezbędnych wyjaśnień, które pozwolą staroście ocenić, czy działalność stowarzyszenia jest zgodna z prawem i czy nie narusza postanowień statutu. W celu wymuszenia zastosowania się stowarzyszenia do powyższych żądań, starosta może wystąpić z wnioskiem o nałożenie grzywny. Wówczas. koszty z tym, związane mogą ewentualnie obciążyć budżet powiatu.

Informuję również, że regionalne izby obrachunkowe nie są uprawnione do jednoznacznego określania, czy wystąpiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Właściwa w tym zakresie jest regionalna komisja orzekająca, działająca w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 14, poz. 114 z późn. zm.).

Ponadto tut. Izba podtrzymuje stanowisko wyrażone w piśmie Znak: WA-0250/41/11 z dnia 22 czerwca 2011 r.

Należy jednak zauważyć, że powyższe stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Katowicach nie ma charakteru wiążącego.