US.III-406/9/2005 - Starosta oraz starostwo jako urząd, przy pomocy którego starosta realizuje zadania - jako podatnicy VAT

Pytanie podatnika

Czy starosta oraz starostwo - jako urząd, przy pomocy którego starosta realizuje zadania (przekazania nieruchomości w użytkowanie wieczyste) są podatnikami podatku od towarów i usług?

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Stalowej Woli działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) oraz art. 15 ust. 6 ustawy z dnia z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) - po przeprowadzeniu analizy wniosku Starostwa z dnia 8.02.2005 r. (data wpływu do tut. organu 10.02.2005 r.), znak: BF-3012/14/2005, w sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego postanawia uznać, że stanowisko przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku.

W dniu 10.02.2005 r. wpłynął do tut. organu wniosek Starostwa, zawierający prośbę o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług w następującym stanie faktycznym:

Zgodnie z treścią art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (j. t. z 2004 r. Dz. U. Nr 261, poz. 2603 ze zm.) zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej. Gospodarowanie zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, w myśl cyt. wyżej przepisu polega między innymi na oddawaniu nieruchomości gruntowych w użytkowanie wieczyste oraz naliczanie należności z tytułu użytkowania wieczystego, a także prowadzeniu windykacji tych należności. W myśl ust. 3 cyt. wyżej przepisu od wpływów osiąganych między innymi z użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa potrąca się 25% środków, które stanowią dochody powiatu, na którego terenie znajdują się te nieruchomości.

Ponadto art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami stanowi, że oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości gruntowej wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego oraz wpisu w księdze wieczystej. W umowie tej, w myśl art. 29 ww. ustawy ustala się okres użytkowania wieczystego zależnie od celu, na który nieruchomość gruntowa zostaje oddana w użytkowanie wieczyste, oraz określa się sposób korzystania z nieruchomości.

Starostwo wskazuje jednak, że pomimo obowiązku udokumentowania transakcji przekazania nieruchomości w użytkowanie wieczyste umową zawartą w formie aktu notarialnego, dla dokonania aktualizacji opłat rocznych z tytułu tego użytkowania wymagane jest wypowiedzenie dotychczasowych warunków umowy w drodze decyzji administracyjnej.

Przedstawiając powyższe Jednostka zwróciła się do Naczelnika tut. organu z pytaniem czy Starosta oraz Starostwo - jako urząd, przy pomocy którego Starosta realizuje opisane wyżej zadania, są podatnikami podatku od towarów i usług.

Jednocześnie Starostwo wyraziło opinię, że Starosta w wykonaniu opisanych wyżej czynności występuje w charakterze organu władzy publicznej, a Starostwo Powiatowe jako organ przy pomocy którego Starosta realizuje powyższe zadania wstępuje w charakterze urzędu obsługującego ten organ. Dodatkowo czynności polegające na oddaniu nieruchomości Skarbu Państwa w użytkowanie wieczyste jest zadaniem z zakresu administracji rządowej. Biorąc pod uwagę powyższe oraz treść przepisu art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, Starostwo stoi na stanowisku, że opisana wyżej czynność polegająca na oddaniu nieruchomości Skarbu Państwa w użytkowanie wieczyste nie podlega przepisom ustawy o podatku od towarów i usług. Dodatkowo Starostwo uważa, że wyłączenie przepisu art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług w przypadku wykonywania przez organy władzy publicznej czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilno - prawnych w opisanym wyżej stanie faktycznym nie ma zastosowania. Powyższe stwierdzenie podatnik uzasadnia tym, że wprawdzie dla skuteczności czynności polegającej na oddaniu nieruchomości w użytkowanie wieczyste wymagane jest zawarcie umowy w formie aktu notarialnego, ale aktualizacja opłat rocznych z tytułu tego użytkowania wymaga wypowiedzenia dotychczasowych warunków umów w drodze decyzji administracyjnej.

Odnosząc się do powyższego Naczelnik tut. organu stwierdza, co następuje:

Prawo użytkowania wieczystego gruntów jest szczególnym prawem rzeczowym, którego treść i granice określają przepisy Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 232 Kodeksu cywilnego, grunty stanowiące własność Skarbu Państwa, a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność gmin lub związków, mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym. Dodatkowo w wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.

Zgodnie z treścią art. 5 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

- odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

- eksport towarów,

- import towarów,

- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,

- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do treści art. 7 ww. ustawy o podatku VAT, przez dostawę towarów rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nie mieści się w zakresie definicji dostawy towarów, nie daje bowiem praw do rozporządzania gruntem jak właściciel. Zgodnie natomiast z treścią art. 8 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o podatku VAT jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki administracyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy w rozumieniu cyt. wyżej art. 7. Oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste spełnia zatem przytoczoną wyżej definicję świadczenia usług, gdyż jest świadczeniem na rzecz innego podmiotu, ma charakter odpłatny i nie stanowi dostawy w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku VAT.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że czynności polegające na oddaniu nieruchomości w użytkowanie wieczyste podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług o ile wykonywane są przez podatnika tego podatku. Wskazać jednak należy, że zgodnie z treścią art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Prawo użytkowania wieczystego gruntów unormowane w Kodeksie cywilnym oraz w ustawie o gospodarce nieruchomościami ma niewątpliwie cywilnoprawny charakter (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18.05.1995 r. - II CZP 61/95 - OSN 1995, poz. 130). Stosownie do zapisu art. 234 Kodeksu cywilnego do oddania gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności nieruchomości. Z cytowanego przepisu wynika wymóg aktu notarialnego dla oddania gruntu w użytkowanie wieczyste. Wymóg ustanowienia wieczystego użytkowania gruntów poprzez zawarcie umowy w formie aktu notarialnego ustanowiony został również w art. 27 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Dodatkowo art. 238 Kodeksu cywilnego stanowi, że użytkownik wieczysty uiszcza przez czas trwania swego prawa opłatę roczną.

Stwierdzić zatem należy, że podstawą ustanowienia prawa użytkowania wieczystego gruntów jest umowa cywilno-prawna, a opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego jest świadczeniem cywilnoprawnym.

Zatem czynności polegające na pobieraniu opłat za użytkowanie wieczyste są czynnościami wykonywanymi na podstawie umów cywilnoprawnych. Reasumując stanowisko przedstawione przez Starostwo w przedmiotowym wniosku nie jest słuszne.