US.I-415/13/2005 - Wybór formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych poszczególnych wspólników spółki cywilnej albo jawnej

Pytanie podatnika

Czy możliwe jest, aby wspólnicy spółki cywilnej lub jawnej mogli wybrać każdy dla siebie odmienny sposób opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Odpowiedź

W dniu 13 lipca 2005 r. wpłynął do Naczelnika Urzędu Skarbowego wniosek złożony przez podatnika o interpretację przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w przedmiocie wyboru formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wspólników spółki cywilnej lub jawnej.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż podatnik zamierza prowadzić dodatkowo działalność w formie spółki cywilnej. Problem dotyczy sposobu opodatkowania podatkiem dochodowym wspólników. Podatnik uważa, że musi opłacać podatek dochodowy od osób fizycznych na zasadach ogólnych, także z działalności prowadzonej w formie spółki, gdyż prowadzi już działalność samodzielnie i nie może skorzystać z opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Natomiast wspólnik rozpoczyna działalność i chciałby być opodatkowany zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Zdaniem podatnika wspólnicy spółki mogą wybrać odmienne dla siebie formy opodatkowania, gdyż przepisy nie stanowią zakazu swobodnego wyboru formy opodatkowania, a ustawodawca mówi o podatniku a nie spółce czy wspólnikach.

Z treści art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) wynika, iż podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych nie są spółki niemające osobowości prawnej, lecz są nimi osoby fizyczne będące wspólnikami.

Z przepisów art. 9a ww. ustawy wynika, iż dochody osiągnięte przez podatników ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 są opodatkowane na zasadach określonych w art. 27, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, chyba że podatnicy złożą właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego pisemny wniosek lub oświadczenie o zastosowanie form opodatkowania określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Przepis art. 9a ust. 5 powoływanej ustawy stanowi, że jeżeli podatnik prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą:

- samodzielnie i w formie spółki lub spółek nie mających osobowości prawnej

- w formie spółki lub spółek nie mających osobowości prawnej

wybór sposobu opodatkowania, o których mowa w ust. 2 dotyczy wszystkich form prowadzenia tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy. Postanowienie art. 9a ust. 5 nie dotyczy więc automatycznie wszystkich przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Ustawodawca w art. 24a cytowanej ustawy wyraźnie wskazuje na kim ciąży obowiązek prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Są to osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność gospodarczą z zastrzeżeniem ust. 3 i 5.

Również § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.) stanowi iż osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, o których mowa w art. 24a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych są obowiązane prowadzić księgę z zastrzeżeniem ust. 2.

§ 4 ust. 1 ww. Rozporządzenia obliguje zarówno osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie do prowadzenia księgi. § 10 ust. 3 wskazuje natomiast jednoznacznie, że jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych, spółki jawnej osób fizycznych (...) zawiadomienie o którym mowa w ust. 2 składają wszyscy wspólnicy naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu wg miejsca zamieszkania każdego z nich.

Zarówno powoływane przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) i rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r. Nr 152, poz. 1475 z późn. zm.) obligują wspólników spółki cywilnej, spółki jawnej czy partnerskiej do prowadzenia jednolitego urządzenia księgowego. W powoływanych przepisach nie ma użytego słowa "może", czyli przyzwolenia (wyboru) prowadzenia jednego urządzenia księgowego, na które powołuje się podatnik.

Również przepisy wynikające z ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 1998 r. Nr 144, poz. 930 z późn. zm.) w art. 6 ust. 1 wskazują jednoznacznie, iż opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej o których mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych.

Z treści art. 9 ust. 1 powoływanej ustawy wynika, iż oświadczenie o wyborze formy opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych podatnik składa naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania (...) natomiast ust. 2 art. 9 jednoznacznie wskazuje, że jeżeli działalność jest prowadzona w formie spółki to oświadczenie składają wszyscy wspólnicy naczelnikom urzędów skarbowych właściwym według miejsca zamieszkania.

Należy również nadmienić, że § 2 ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2002 w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 219, poz. 1836 z późn. zm.) wskazuje, że podatnicy są obowiązani prowadzić ewidencje według określonego wzoru i że wspólną ewidencję prowadzą podatnicy wykonujący działalność w formie spółki, o której mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, iż cytowane przepisy nie pozwalają i nie dają możliwości, aby podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność w formie spółki cywilnej osób fizycznych, czy spółki jawnej osób fizycznych mogli wybrać odmienne dla siebie formy opodatkowania. Podatnicy tworzący spółkę występują na zewnątrz jako jeden podmiot gospodarczy i w obrocie gospodarczym występują jako jeden podmiot gospodarczy prowadzący jedną księgę przychodów i rozchodów bądź ewidencje przychodów, bądź księgę rachunkową. W związku z powyższym, stanowisko przedstawione we wniosku przez podatnika należy uznać za nieprawidłowe.