UP-II-3-443-30/06/200/B - Czy podatnik ma prawo do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług z duplikatów faktur VAT, jeśli naruszył obowiązek ewidencjonowania obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej?

Zgodnie z art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, iż od marca 2006 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży materiałów budowlanych oraz usług budowlanych, jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. Dnia 18 maja 2006 r. obroty podatnika z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przekroczyły kwotę 20.000 zł. Natomiast kasa rejestrująca została ufiskalniona z dniem 30 czerwca 2006 r.

Wątpliwość wnioskodawcy dotyczy kwestii, czy w związku z niedotrzymaniem terminu instalacji kasy rejestrującej, może dokonać w całości odliczenia podatku od towarów i usług z duplikatów faktur VAT - niezależnie od tego jakiej sprzedaży dotyczą (dokonywanej na rzecz osób fizycznych, czy przedsiębiorców), jeżeli dokumentują zakupy dokonane w okresie od 1 czerwca 2006 r. do 29 czerwca 2006 r., a odliczenie nastąpi w miesiącu otrzymania duplikatu lub w miesiącu następnym?

Uwzględniając powyższy stan faktyczny, wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w odniesieniu do duplikatów faktur, dokumentujących dokonane zakupy w okresie od 1 czerwca 2006 r. do 29 czerwca 2006 r. - ujęcie ich w rozliczeniu za lipiec 2006 r. lub za okresy następne również skutkuje możliwością odliczenia w całości naliczonego podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 111 ust. 1 ustawy, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych (zwanej dalej sprzedażą na rzecz osób fizycznych) są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Niedotrzymanie terminu instalacji kasy rejestrującej powoduje konieczność zastosowania sankcji wynikających z art. 111 ust. 2 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, podatnicy naruszający obowiązek określony powyżej, do czasu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących tracą prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę stanowiącą równowartość 30% kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług.

W myśl § 3 ust. 6 rozporządzenia Ministra Finansów z 28 marca 2006 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. Nr 51, poz. 375), zwanego dalej rozporządzeniem, do dnia 31 grudnia 2006 r. zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania podatników rozpoczynających sprzedaż w 2006 r., z tym, że w przypadku przekroczenia kwoty obrotów w wysokości 20.000 zł z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych, zwolnienie obowiązuje do dnia przekroczenia tej kwoty.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż podatnik rozpoczął sprzedaż w 2006 r., natomiast 18 maja 2006 r. przekroczył kwotę obrotów w wysokości 20.000 zł z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych. W związku z powyższym, od tego dnia podatnik winien był ewidencjonować sprzedaż na rzecz tych osób przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 i ust. 10 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Natomiast prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje:

Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego ww. terminach, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za następny okres rozliczeniowy (art. 86 ust. 11 ustawy).

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż sankcja związana z naruszeniem obowiązków ewidencyjnych ma charakter czasowy, przemijający i znajduje zastosowanie w odniesieniu do okresu od dnia powstania obowiązku ewidencjonowania obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej do czasu rozpoczęcia prowadzenia przedmiotowej ewidencji.

W tym stanie faktycznym i prawnym należy stwierdzić, iż podatnikowi od 18 maja 2006 r. do 29 czerwca 2006 r. - w odniesieniu do faktur VAT otrzymanych w tym okresie i zaewidencjonowanych w miesiącu ich otrzymania - nie przysługuje prawo do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług w pełnej wysokości, lecz w kwocie niższej o 30%. Jednakże w przypadku, jeżeli nie nastąpi obniżenie kwoty należnego podatku od towarów i usług w myśl art. 86 ust. 10 ustawy, wówczas można tego dokonać w rozliczeniu za następny okres rozliczeniowy, a prawo do odliczenia podatku będzie przysługiwało w pełnej wysokości.

Co do zasady zatem, powyższe można również odnieść do duplikatów faktur VAT, jednakże należy zauważyć, iż w praktyce zdarzyć się mogą różne sytuacje, z powodu których podatnik nie posiada faktury. Czasami bowiem w ogóle nie dociera ona do nabywcy towarów czy usług, natomiast czasami ulega zniszczeniu wskutek zdarzeń losowych, lub ginie w bliżej nieokreślonych okolicznościach. W każdym z tych przypadków nabywca winien zwrócić się zatem do podatnika, który wystawił fakturę VAT, o wystawienie duplikatu tej faktury na podstawie § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.). Wystawienie duplikatu faktury - zgodnie z powołanym przepisem - jest ponownym wystawieniem faktury VAT, zgodnym z danymi zawartymi na kopii faktury lub faktury korygującej. Zatem duplikaty faktur, na równi z fakturami VAT, stanowią dokumenty uprawniające do dokonania obniżenia należnego podatku od towarów i usług o kwotę podatku naliczonego w nich zawartą. Istotną kwestią jest zagadnienie w jakim terminie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z duplikatu faktury - czy w rozliczeniu za okres, w którym otrzymano fakturę (pomimo tego, iż podatnik już nią nie dysponuje), czy w rozliczeniu za okres, w którym otrzymano dopiero duplikat faktury VAT czy duplikat faktury korygującej. Sytuacje, w których występuje konieczność wystawienia duplikatu faktury VAT można bowiem podzielić na dwie grupy. Jedna z nich to sytuacje, w których oryginał faktury nigdy do podatnika nie dotarł, lub uległ zniszczeniu jeszcze przed ujęciem w stosownych ewidencjach. Brak oryginału faktury uniemożliwia skorzystanie z odliczenia podatku naliczonego. Podatnik winien zatem wystąpić do wystawcy faktury o wystawienie jej duplikatu, co skutkuje możliwością odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał ten duplikat, lub w rozliczeniu za okres następny. Natomiast z innym przypadkiem mamy do czynienia, gdy podatnik występuje z wnioskiem o wystawienie duplikatu faktury czy faktury korygującej przez sprzedawcę, ze względu na jej zagubienie lub zniszczenie, jeżeli podatek naliczony wynikający z faktury pierwotnej został już przez podatnika odliczony w odpowiednim terminie. Wówczas duplikat będzie jedynie dokumentem potwierdzającym zgodne z prawem dokonanie odliczenia. Jeżeli natomiast podatnik nie odliczył podatku naliczonego z faktury czy faktury korygującej przed jej zniszczeniem czy zgubieniem, przysługuje mu prawo do dokonania tego odliczenia w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał duplikat, bądź w rozliczeniu za okres następny. Natomiast w sytuacji nieodliczenia podatku w powyższych terminach, istnieje możliwość dokonania odliczenia poprzez sporządzenie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.

Mając na względzie powyższe, stanowisko podatnika w zakresie duplikatów faktur VAT nie może być w uznane za prawidłowe, bowiem - jak wskazano powyżej - ustalenie momentu, w którym możliwe jest dokonanie odliczenia podatku w nich zawartego, zależy od konkretnych okoliczności sprawy.

Powyższa interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego w dacie zaistnienia tego zdarzenia.

Interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Na postanowienie - zgodnie z art. 14a § 4 i art. 236 § 1 i 2 Ordynacji podatkowej przysługuje zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia stronie, za pośrednictwem Urzędu Skarbowego w Kołobrzegu.