Stanowisko ws. polityki dywidendowej w 2022 r.

Komisja Nadzoru Finansowego (KNF, Komisja) na posiedzeniu w dniu 9 grudnia 2021 r. jednogłośnie przyjęła stanowisko w sprawie polityki dywidendowej banków komercyjnych, banków spółdzielczych i zrzeszających, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, zakładów ubezpieczeń i reasekuracji, towarzystw funduszy inwestycyjnych, powszechnych towarzystw emerytalnych oraz domów maklerskich w 2022 r. Każdy z sektorów otrzyma zalecenia w formie pisma Przewodniczącego KNF.

Bezpośrednim celem polityki dywidendowej KNF jest zapewnienie stabilności polskiego sektora finansowego poprzez dostosowywanie bazy kapitałowej podmiotów nadzorowanych do poziomu ponoszonego przez nie ryzyka oraz ochrona odbiorców usług finansowych tych podmiotów.

Biorąc pod uwagę:

Banki komercyjne

* solidną bazę kapitałową banków pomimo okresu pandemii

* niewielki wpływ stosowanych okresów przejściowych, m.in. łagodzących wpływ pandemii, na pozycję kapitałową banków

* niewielki udział pozostających w bankach aktywnych moratoriów oraz

* utrzymującą się niepewność w zakresie rozwoju sytuacji pandemicznej

* ryzyko związane z portfelem walutowych kredytów mieszkaniowych - dynamiczny wzrost liczby postępowań sądowych i wartości przedmiotu sporu

* ryzyko kredytowe związane ze wzrostem stóp procentowych

Komisja uznaje za konieczne, aby przyjąć następujące zasady polityki dywidendowej banków komercyjnych w 2022 r.:

1. Kwotę do wysokości 50% zysku z 2021 r. mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

4,5% + 56%*wymóg P2R 3 + wymóg połączonego bufora 4 ;

8% + wymóg P2R + wymóg połączonego bufora;

2. Kwotę do wysokości 75% zysku z 2021 r. mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 50% z uwzględnieniem, w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na niekorzystny scenariusz makroekonomiczny 5 .

3. Kwotę do wysokości 100% zysku z 2021 r. mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 75% z uwzględnieniem, w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na specyficzny niekorzystny scenariusz makroekonomiczny dotyczący wzrostu stóp procentowych i jego wpływu na ryzyko kredytowe 6 .

Kryteria określone w punktach 1-3 bank powinien spełniać zarówno na poziomie jednostkowym, jak i skonsolidowanym.

4. Dla banków posiadających istotny portfel walutowych kredytów mieszkaniowych 7 stopę dywidendy należy dodatkowo skorygować zgodnie z poniższymi kryteriami:

a) Kryterium 1 - bazuje na udziale walutowych kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych w całym portfelu należności od sektora niefinansowego:

* banki z udziałem powyżej 5% - korekta stopy dywidendy o 20 p.p.

* banki z udziałem powyżej 10% - korekta stopy dywidendy o 40 p.p.

* banki z udziałem powyżej 20% - korekta stopy dywidendy o 60 p.p.

* banki z udziałem powyżej 30% - korekta stopy dywidendy o 100 p.p.;

b) Kryterium 2 - bazuje na udziale kredytów udzielonych w latach 2007 i 2008 w portfelu walutowych kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych:

* banki z udziałem powyżej 20% - korekta stopy dywidendy o 30 p.p.

* banki z udziałem powyżej 50% - korekta stopy dywidendy o 50 p.p.,

przy czym łączna wartość korekty (maksymalnie 100%) jest sumą korekt wynikających z obu kryteriów.

Komisja uznaje także za niezbędne niepodejmowanie innych działań, w szczególności pozostających poza zakresem bieżącej działalności biznesowej i operacyjnej, mogących skutkować obniżeniem bazy kapitałowej, bez uprzedniej konsultacji z organem nadzoru. Dotyczy to także ewentualnych wypłat dywidend z zysku zatrzymanego oraz wykupów akcji własnych. Komisja oczekuje, że ewentualna realizacja takich operacji będzie każdorazowo poprzedzona konsultacją z organem nadzoru i uzależniona od jej wyniku.

Banki spółdzielcze i zrzeszające

Komisja uznaje za konieczne, aby przyjąć następujące zasady polityki dywidendowej banków spółdzielczych i zrzeszających w 2022 r.:

1. Banki zrzeszające powinny stosować się do ogólnych założeń polityki dywidendowej takich samych jak w przypadku innych banków komercyjnych.

2. Bez względu na kryteria określone w pkt 3 dywidendy nie powinny wypłacać banki spółdzielcze, których wskaźnik C/I kształtuje się na poziomie powyżej 85%.

3. Wypłata dywidendy w pozostałych bankach spółdzielczych powinna nastąpić na następujących zasadach:

a) Kwotę do wysokości 10% zysku za 2021 r. mogą wypłacić banki spółdzielcze spełniające łącznie następujące kryteria:

* nierealizujące działań naprawczych (banki, które nie były zobowiązane do wdrożenia planów naprawy, o których mowa w art. 141m ustawy - Prawo bankowe lub grupowych planów naprawy, o których mowa w art. 141o ustawy - Prawo bankowe oraz nie wdrożyły żadnej z opcji naprawy zdefiniowanej w planie naprawy),

* * pozytywnie oceniane w ramach procesu Badania i Oceny Nadzorczej (ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5), posiadające poziom dźwigni finansowej (LR) wyższy niż 5%, łączny współczynnik kapitału (TCR) nie niższy niż 12,0%, współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż 10,0%, współczynnik kapitału podstawowego CET1 nie niższy niż 8,5%

* niekorzystające z możliwości pomniejszania podstawy tworzenia rezerw celowych;

b) Kwotę do wysokości 5% zysku za 2021 r. mogą wypłacić banki spółdzielcze spełniające łącznie następujące kryteria:

* nierealizujące działań naprawczych (banki, które nie były zobowiązane do wdrożenia planów naprawy, o których mowa w art. 141m ustawy - Prawo bankowe lub grupowych planów naprawy, o których mowa w art. 141o ustawy - Prawo bankowe oraz nie wdrożyły żadnej z opcji naprawy zdefiniowanej w planie naprawy),

* pozytywnie oceniane w ramach procesu Badania i Oceny Nadzorczej (ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5), posiadające poziom dźwigni finansowej (LR) wyższy niż 5%, łączny współczynnik kapitału (TCR) nie niższy niż 12,0%, współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż 10,0%, współczynnik kapitału podstawowego CET1 nie niższy niż 8,5%;

c) Kwotę do wysokości 3% zysku za 2021 r. mogą wypłacić banki spółdzielcze spełniające łącznie następujące kryteria:

* nierealizujące działań naprawczych (tj. banki, które nie były zobowiązane do wdrożenia planów naprawy, o których mowa w art. 141m ustawy - Prawo bankowe lub grupowych planów naprawy, o których mowa w art. 141o ustawy - Prawo bankowe oraz nie wdrożyły żadnej z opcji naprawy zdefiniowanej w planie naprawy),

* pozytywnie oceniane w ramach procesu Badania i Oceny Nadzorczej (ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5), posiadające poziom dźwigni finansowej (LR) wyższy niż 5%, łączny współczynnik kapitału (TCR) nie niższy niż 10,5%, współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż 8,5%, współczynnik kapitału podstawowego CET1 nie niższy niż 7,0% - w przypadku banków spółdzielczych działających w ramach instytucjonalnych systemów ochrony;

d) Kwotę do wysokości 2% zysku za 2021 r. mogą wypłacić banki spółdzielcze spełniające łącznie następujące kryteria:

* nierealizujące działań naprawczych (tj. banki, które nie były zobowiązane do wdrożenia planów naprawy, o których mowa w art. 141m ustawy - Prawo bankowe lub grupowych planów naprawy, o których mowa w art. 141o ustawy - Prawo bankowe oraz nie wdrożyły żadnej z opcji naprawy zdefiniowanej w planie naprawy),

* pozytywnie oceniane w ramach procesu Badania i Oceny Nadzorczej (ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5),

* * posiadające poziom dźwigni finansowej (LR) wyższy niż 5%, łączny współczynnik kapitału (TCR) nie niższy niż 10,5%, współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż 8,5%, współczynnik kapitału podstawowego CET1 nie niższy niż 7,0% - w przypadku banków spółdzielczych niedziałających w ramach instytucjonalnych systemów ochrony;

e) Kwotę do wysokości 1% zysku za 2021 r. mogą wypłacić banki spółdzielcze spełniające łącznie następujące kryteria:

* nierealizujące działań naprawczych (tj. banki, które nie były zobowiązane do wdrożenia planów naprawy, o których mowa w art. 141m ustawy - Prawo bankowe lub grupowych planów naprawy, o których mowa w art. 141o ustawy - Prawo bankowe oraz nie wdrożyły żadnej z opcji naprawy zdefiniowanej w planie naprawy),

* oceniane w ramach procesu Badania i Oceny Nadzorczej w przedziale 2,51<=ocena końcowa BION<=3,25,

* posiadające poziom dźwigni finansowej (LR) wyższy niż 5%, łączny współczynnik kapitału (TCR) nie niższy niż 10,5%, współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż 8,5%, współczynnik kapitału podstawowego CET1 nie niższy niż 7,0%.

4. Niezależnie od określonych wyżej zasad, w związku z pandemią wirusa Sars-cov-2 oraz możliwością pogorszenia sytuacji ekonomiczno-finansowej banków w 2022 r., banki spółdzielcze spełniające kryteria do wypłaty dywidendy z zysku za 2021 r. powinny rozważyć całkowite zatrzymanie zysku i przeznaczenie go na wzmocnienie bazy kapitałowej.

5. Do banków spółdzielczych niespełniających kryteriów do wypłaty dywidendy z zysku netto za 2021 r., skierowane zostaną indywidualne wystąpienia nadzorcze.

Zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji oraz zakłady ubezpieczeń i reasekuracji

Komisja uznaje za konieczne, aby przyjąć następujące zasady polityki dywidendowej zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji w 2022 r.:

Dywidendę mogą wypłacić wyłącznie zakłady, które spełniają dla wypłat z zysku roku 2020 i 2021 łącznie poniższe kryteria:

1. Otrzymały w ramach BION za 2020 rok ocenę ryzyka dobrą 8 lub zadowalającą 9 .

2. W poszczególnych kwartałach 2021 r. nie wykazały niedoboru środków własnych na pokrycie wymogu kapitałowego (rozumianego jako maksimum z minimalnego wymogu kapitałowego (MCR) oraz kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR)).

3. W 2021 r. nie były objęte krótkoterminowym planem finansowym lub planem naprawczym, o których mowa w art. 312 i 313 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

4. Według stanu na 31 grudnia 2021 r. wielkość środków własnych bez odliczenia przewidywanych dywidend kształtowała się na poziomie co najmniej 175% wysokości wymogów kapitałowych dla zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji prowadzących działalność w dziale I oraz co najmniej 150% wysokości wymogów kapitałowych dla zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji prowadzących działalność w dziale II.

Zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji spełniające powyższe kryteria mogą dokonać wypłaty dywidendy w wysokości maksymalnej równej 100% wielkości zysku wypracowanego w roku 2020 (z uwzględnieniem dotychczas wypłaconych dywidend z zysku roku 2020) oraz 50% wielkości zysku wypracowanego w 2021 r., przy czym pokrycie wymogów kapitałowych (po odliczeniu od środków własnych przewidywanych dywidend) na 31 grudnia 2021 r. oraz dla kwartału, w którym wypłacono dywidendę, będzie na poziomie co najmniej 175% dla zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji prowadzących działalność w dziale I oraz co najmniej 150% dla zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji oraz zakładów ubezpieczeń i reasekuracji prowadzących działalność w dziale II.

Zakłady ubezpieczeń, zakłady reasekuracji, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji spełniające powyższe kryteria, przy podejmowaniu decyzji w sprawie wysokości dywidendy, powinny uwzględnić dodatkowe potrzeby kapitałowe w perspektywie dwunastu miesięcy od momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2021 rok, wynikające m.in. ze zmian w otoczeniu rynkowym i prawnym, a w szczególności z dużej niepewności co do dalszego rozwoju pandemii koronawirusa, a tym samym możliwymi dalszymi negatywnymi konsekwencjami tego stanu dla zakładu ubezpieczeń, zakładu reasekuracji, zakładu ubezpieczeń i reasekuracji.

Towarzystwa funduszy inwestycyjnych

Komisja uznaje za konieczne, aby przyjąć następujące zasady polityki dywidendowej towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2022 r.:

A. Kwotę w wysokości nie wyższej niż 75% zysku netto za 2021 r. mogą wypłacić jedynie towarzystwa funduszy inwestycyjnych spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

B. Kwotę w wysokości nie wyższej niż 100% zysku netto za 2021 r. mogą wypłacić jedynie towarzystwa funduszy inwestycyjnych spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

C. Kwotę w wysokości powyżej 100% zysku netto za 2021 r. uwzględniającą niewypłaconą część zysku netto mogą wypłacić jedynie towarzystwa funduszy inwestycyjnych spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

Dodatkowo towarzystwa funduszy inwestycyjnych przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wysokości wypłaty powinny uwzględniać:

* dodatkowe potrzeby kapitałowe w perspektywie dwunastu miesięcy od momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2021 rok, tak, aby sposób podziału zysku nie miał wpływu na możliwość spełniania wymogów kapitałowych w kolejnych miesiącach,

* wysokość wyniku finansowego z bieżącego roku,

* zgłoszone w okresie od dnia podjęcia ostatniej uchwały o podziale zysku roszczenia uczestników funduszy inwestycyjnych wobec towarzystwa w związku z nienależytym zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi.

Powszechne towarzystwa emerytalne

Komisja uznaje za konieczne, aby przyjąć następujące zasady polityki dywidendowej powszechnych towarzystw emerytalnych w 2022 r.:

A. Kwotę w wysokości nie wyższej niż 100% zysku netto za 2021 r. mogą wypłacić jedynie powszechne towarzystwa emerytalne spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

przez towarzystwo.

B. Kwotę w wysokości wyższej niż 100% zysku netto za 2021 r. mogą wypłacić jedynie powszechne towarzystwa emerytalne spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

Dodatkowo kryteria nieliczbowe:

* wypłata dywidendy nie może powodować zmniejszenia wartości kapitału własnego i odpowiednio wartości aktywów płynnych, powiększonych o wartość środków Funduszu Gwarancyjnego przypadającą na towarzystwo, poniżej poziomu określonego w kryterium III i w kryterium IV w literze A na dzień wypłaty dywidendy oraz w perspektywie 12 miesięcy od momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2021 r., z zastrzeżeniem kryterium III w literze B.

* przy podejmowaniu decyzji dotyczącej podziału zysku towarzystwo powinno uwzględnić dodatkowe potrzeby kapitałowe w perspektywie 12 miesięcy od momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2021 r., związane z zarządzaniem funduszami zdefiniowanej daty zgodnie z ustawą o pracowniczych planach kapitałowych.

* przy podejmowaniu decyzji dotyczącej podziału zysku towarzystwo powinno uwzględnić zgłoszone w okresie od dnia podjęcia ostatniej uchwały o podziale zysku roszczenia uczestników funduszy emerytalnych wobec towarzystwa w związku z nienależytym zarządzaniem funduszami emerytalnymi.

Domy maklerskie

Komisja uznaje za konieczne, aby przyjąć następujące zasady polityki dywidendowej domów maklerskich w 2022 r.:

A. Kwotę w wysokości nie wyższej niż 75% zysku netto za 2021 r. mogą wypłacić domy maklerskie, które spełniają jednocześnie poniższe kryteria:

a) Podmioty stosujące przepisy przejściowe, o których mowa w części dziewiątej rozporządzenia 2019/2033 na potrzeby polityki dywidendowej ustalają powyższe współczynniki bez zastosowania tych przepisów przejściowych.

B. Kwotę w wysokości nie wyższej niż 100% zysku netto za 2021 r. mogą wypłacić domy maklerskie, które spełniają jednocześnie poniższe kryteria:

C. Kwotę w wysokości przekraczającej zysk netto za 2021 r. mogą wypłacić domy maklerskie, które spełniają jednocześnie poniższe kryteria:

Podmioty stosujące przepisy przejściowe, o których mowa w części dziewiątej rozporządzenia 2019/2033 na potrzeby polityki dywidendowej ustalają powyższe współczynniki bez zastosowania tych przepisów przejściowych.

Spełnienie warunków, o których mowa w warunku C jest wymagane również w przypadku ubiegania się o uzyskanie zezwolenia na skup akcji własnych.

Dodatkowo domy maklerskie przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wysokości dywidendy powinny uwzględniać:

* dodatkowe potrzeby kapitałowe w perspektywie dwunastu miesięcy od momentu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za 2021 rok, a także bieżącą sytuację finansową domu maklerskiego w momencie zatwierdzenia sprawozdania finansowego i podjęcia uchwały o podziale zysku za 2021 rok, w szczególności wysokość bieżącego wyniku finansowego domu maklerskiego;

* konieczność powiększenia współczynników, o których mowa w lit. A pkt I o wysokość dodatkowych wymogów kapitałowych, w przypadku domów maklerskich zobowiązanych do utrzymywania takich wymogów na podstawie obowiązujących przepisów prawa lub decyzji organu nadzoru.