Stanowisko w związku z ryzykiem niedostosowania do 10 listopada 2021 r. polskiego porządku prawnego do przepisów Rozporządzenia w sprawie dostawców usług finansowania społecznościowego

Mając na uwadze art. 4 pkt 2 i 4 ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym 1 , w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania rynku finansowego, w ramach działań informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego, a także dla ochrony uzasadnionych interesów uczestników rynku finansowego, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: "UKNF") przedstawia stanowisko w sprawie stosowania przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1503 z dnia 7 października 2020 r. w sprawie europejskich dostawców usług finansowania społecznościowego dla przedsięwzięć gospodarczych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) 2017/1129 i dyrektywę (UE) 2019/1937 (dalej: Rozporządzenie 2020/1503).

Zgodnie z art. 51 Rozporządzenia 2020/1503 rozpoczęcie jego stosowania nastąpi 10 listopada 2021 r.

Zgodnie natomiast z art. 29 ust. 1 Rozporządzenia 2020/1503 państwa członkowskie są zobowiązane do wyznaczenia właściwego organu odpowiedzialnego za wykonywanie funkcji i obowiązków przewidzianych w tym rozporządzeniu. Brak wskazania organu właściwego powoduje niemożliwość stosowania przepisów rozporządzenia. Na szczeblu krajowym, wyznaczenie organu właściwego nastąpi poprzez zmianę art. 3 ust. 2 ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitałowym 2 zawartą w projekcie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych (UC76). Zgodnie z tym projektem, na terytorium RP organem właściwym będzie Komisja Nadzoru Finansowego. W dniu publikacji niniejszego stanowiska nie został zakończony proces legislacyjny ww. ustawy.

Do momentu uchwalenia przez ustawodawcę przepisów ww. ustawy nie będzie wyznaczonego organu właściwego i tym samym nie może rozpocząć się żaden proces licencyjny na podstawie przepisów Rozporządzenia 2020/1503. Oznacza to, że do momentu wejścia w życie tej ustawy, Komisja nie jest organem właściwym w rozumieniu Rozporządzenia 2020/1503, i nie posiada kompetencji przyznanych tym rozporządzeniem, w tym kompetencji do rozpatrywania wniosków o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalności jako dostawca usług finansowania społecznościowego.

1) Okres przejściowy dla dotychczasowych dostawców usług finansowania społecznościowego (art. 48 Rozporządzenia 2020/1503)

Artykuł 48 ust. 1 Rozporządzenia 2020/1503 umożliwia kontynuowanie świadczenia usług finansowania społecznościowego zgodnie z obecnie obowiązującym prawem krajowym do 10 listopada 2022 r. lub do dnia uzyskania zezwolenia, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.

Do momentu rozpoczęcia obowiązywania Rozporządzenia 2020/1503 polskie przepisy nie określały ani nie reglamentowały zasady świadczenia usług przez dostawców finansowania społecznościowego.

Tym samym dopuszczalna jest działalność podmiotów określanych mianem "platform crowdfundingowych", która ogranicza się wyłącznie do prowadzenie działalności promocyjnej, związanej z ofertami publicznymi w rozumieniu ustawy o ofercie 3 .

Okres przejściowy, o którym mowa w art. 48 ust. 1 Rozporządzenia 2020/1503, należy interpretować w taki sposób, że znajduje on zastosowanie do działalności wszystkich "platform crowdfundingowych", które przed dniem rozpoczęcia stosowania Rozporządzenia 2020/1503 (tj. przed 10 listopada 2021 r.) działały zgodnie z obowiązującym prawem krajowym, a więc na podstawie swobody świadczenia usług 4 i w granicach powszechnie obowiązujących przepisów prawa 5 . Oznacza to, że w okresie przejściowym takie platformy będą musiały przestrzegać wymogów prawa krajowego, w oparciu o które działały przed 10 listopada 2021 r., a przepisy Rozporządzenia 2020/1503 znajdą zastosowanie do ich działalności dopiero od dnia uzyskania przez nie zezwolenia, o którym mowa w art. 12 Rozporządzenia 2020/1503.

Po 10 listopada 2022 r. dalsze prowadzenie działalności przez "platformy crowdfundingowe" będzie możliwe jedynie na podstawie zezwolenia uzyskanego zgodnie z art. 12 Rozporządzenia 2020/1503.

2) Akty delegowane (regulacyjne standardy techniczne)

Rozporządzenie 2020/1503 przewiduje wydanie szeregu regulacyjnych standardów technicznych (dalej: RTS). RTS powinny zostać przedłożone Komisji Europejskiej w dwóch podstawowych terminach: 10 listopada 2021 r. (np. art. 12 ust. 16 Rozporządzenia 2020/1503) oraz 22 maja 2022 r. (np. art. 23 ust. 16 Rozporządzenia 2020/1503).

Rozpoczęcie stosowania aktów delegowanych wymaga przyjęcia RTS przez Komisję Europejską.

Należy podkreślić, że brak obowiązywania RTS nie będzie stanowiło przeszkody w realizacji uprawnień i obowiązków przewidzianych w Rozporządzeniu 2020/1503. W szczególności po wskazaniu Komisji Nadzoru Finansowego jako organu właściwego, będzie ona uprawniona do prowadzenia postępowań licencyjnych na podstawie art. 12 Rozporządzenia 2020/1503 także wówczas, gdy nie zostanie jeszcze wydany odpowiedni RTS.

3) Arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych

Zgodnie z art. 23 ust. 2 i art. 24 ust. 1 Rozporządzenia 2020/1503 dostawca usług finansowania społecznościowego udostępnia inwestorom arkusz kluczowych informacji inwestycyjnych. Obowiązek ten będzie dotyczył tylko tych dostawców usług finansowania społecznościowego, którzy będą posiadali zezwolenie, o którym mowa w art. 12 Rozporządzenia 2020/1503.

Należy pamiętać, że "platforma crowdfundingowa", która nie posiada odpowiedniego zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej powinna tak zorganizować i prowadzić swoją działalność, aby czynności faktyczne, które podejmuje, nie wchodziły w zakres działalności kwalifikowanej jako wykonywanie usługi oferowania 6 . Publikowanie przez "platformę crowdfundingową" przed uzyskaniem zezwolenia, o którym mowa w art. 12 Rozporządzenia 2020/1503, arkusza kluczowych informacji stanowiłoby naruszenie tego zakazu.

4) Obowiązek uzyskania zezwolenia, o którym mowa w art. 12 Rozporządzenia 2020/1503 przez firmy inwestycyjne

Firmy inwestycyjne mogą świadczyć usługi oferowania instrumentów finansowych 7 bądź też przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia i zbycia instrumentów finansowych 8 , jeżeli mieści się to w ramach udzielonego im zezwolenia.

Usługa finansowania społecznościowego inwestycyjnego 9 polega natomiast na łącznym świadczeniu dwóch wcześniej wspominanych form działalności maklerskiej z jednoczesnym wykorzystaniem publicznie dostępnego systemu informacyjnego (platformy finansowania społecznościowego) 10 . Zgodnie z art. 3 ust. 1 Rozporządzenia 2020/1503 usługa finansowania społecznościowego, zarówno inwestycyjnego jak i pożyczkowego, jako całość może być świadczona wyłącznie po uzyskaniu zezwolenia, o którym mowa w art. 12 Rozporządzenia 2020/1503.

W konsekwencji, podmioty posiadające zezwolenie na świadczenie usług maklerskich, o których mowa w art. 69 Ustawy o obrocie 11 (tj. posiadające status firmy inwestycyjnej bądź uprawnione do prowadzenia tego rodzaju działalności na podstawie przepisu prawa, tj. banki, o których mowa w art.

70 ust. 2 Ustawy o obrocie 12 ), które zamierzają kojarzyć inwestorów z właścicielami projektów z wykorzystaniem platformy finansowania społecznościowego powinny wystąpić o zezwolenie, o którym mowa w art. 12 Rozporządzenia 2020/1503.