SPS-024-3780/13 - Zasady sprawdzania wiarygodności finansowej firm przystępujących do przetargów na budowę autostrad

_{Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej - z upoważnienia ministra - na zapytanie nr 3780 w sprawie zasad sprawdzania wiarygodności finansowej firm przystępujących do przetargów na budowę autostrad.}

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, jako zamawiający w imieniu Skarbu Państwa (inwestor) przeprowadzając procedurę wyboru oferty najkorzystniejszej, zobligowana jest do przestrzegania ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.) oraz przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych (P.z.p.) o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy spełniają warunki dotyczące:

Na podstawie art. 26 ust. 1 P.z.p. zamawiający żąda od wykonawcy dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 (wskazany próg kwotowy jest praktycznie zawsze przekraczany w zamówieniach publicznych na budowę autostrad). Rodzaje tych dokumentów zostały określone w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów z dnia 19 lutego 2013 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. poz. 931).

Biorąc pod uwagę wiarygodność ekonomiczną wykonawcy, w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia z postępowania o udzielenie zamówienia wykonawcy w okolicznościach, o których mowa w art. 24 ust. 1 ustawy P.z.p., zamawiający (poza oświadczeniem o braku podstaw do wykluczenia) żąda następujących dokumentów:

- aktualnego zaświadczenia właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, lub zaświadczenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert,

- aktualnego zaświadczenia właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzającego, że wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenia zdrowotne i społeczne, lub potwierdzenia, że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności, lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu - wystawione nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert.

Jeżeli wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, składa dokument lub dokumenty wystawione w kraju, w którym ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, potwierdzające odpowiednio, że:

- nie otwarto jego likwidacji ani nie ogłoszono upadłości,

- nie zalega z uiszczaniem podatków, opłat, składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne albo że uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu,

- nie orzeczono wobec niego zakazu ubiegania się o zamówienie.

W takim przypadku gdy zamawiający ma wątpliwości co do treści złożonego dokumentu, może zwrócić się do właściwych organów odpowiednio kraju miejsca zamieszkania osoby lub kraju, w którym wykonawca ma siedzibę lub miejsce zamieszkania, z wnioskiem o udzielenie niezbędnych informacji dotyczących przedłożonego dokumentu. Jeżeli z uzasadnionej przyczyny wykonawca nie może przedstawić wymaganych dokumentów dotyczących sytuacji finansowej i ekonomicznej, powinien wskazać inny dokument, który w wystarczający sposób potwierdza spełnianie danego warunku.

Warto dodać, iż wykonawca może polegać na wiedzy i doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia lub zdolnościach finansowych innych podmiotów, niezależnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków. Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić zamawiającemu, iż będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonaniu zamówienia. Wykonawcy wspólnie ubiegający się o wykonanie zamówienia muszą wykazać, że łącznie spełniają warunki określone dla pojedynczego wykonawcy.

Wskazać należy, iż kwestie wiarygodności ekonomicznej wykonawców sprawdzają w komisjach przetargowych doświadczeni ekonomiści bądź eksperci, którzy weryfikują dokumenty złożone przez wykonawców na etapie przetargu publicznego.

Odnosząc się do uwzględniania innych parametrów niż tylko cena przy rozstrzyganiu przetargów, informuję, iż zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy P.z.p. zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, do których należą cena albo łącznie cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, zastosowanie najlepszych dostępnych technologii w zakresie oddziaływania na środowisko, koszty eksploatacji, serwis oraz termin wykonania zamówienia. Kryteria oceny ofert nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej.

Przepisy Prawa zamówień publicznych nie nakazują zamawiającemu wyboru oferty o najniższej cenie. Zamiast tego nakładają obowiązek wyboru oferty najkorzystniejszej, tj. najniższej lub przedstawiającej najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów. Prawo zamówień publicznych nadaje cenie szczególny charakter, gdyż to kryterium musi być brane pod uwagę za każdym razem, gdy udzielanie jest zamówienie publiczne. Obowiązek oszczędzania pieniędzy publicznych wynika z ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którą wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów oraz optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów.

Kryterium najniższej ceny w przetargach było ostatnio przedmiotem wielu dyskusji oraz polemik. Panele w ww. kwestii organizował zarówno Urząd Zamówień Publicznych, jak również GDDKiA. Jednocześnie należy podkreślić, iż zmiany w ustawie P.z.p. leżą w kompetencjach prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.

Ponadto informuję, iż w przetargach publicznych przy wyborze najkorzystniejszej oferty brana jest pod uwagę dotychczasowa działalność podmiotów, w szczególności realizowane inwestycje o podobnym charakterze. Zamawiający może żądać od wykonawcy wykazu robót budowlanych (oraz prac projektowych) wykonanych w okresie ostatnich pięciu lat przed upływem terminu składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie, wraz z podaniem ich rodzaju i wartości, daty i miejsca wykonania oraz z załączeniem dowodów dotyczących najważniejszych robót określających, czy roboty te zostały wykonane w sposób należyty oraz wskazujących, czy zostały wykonane zgodnie z zasadami sztuki budowlanej i prawidłowo ukończone.

Należy podkreślić, że obowiązujące od 20 lutego br. nowe rozporządzenie prezesa Rady Ministrów przewiduje rozszerzenie kompetencji zamawiających w powyższym zakresie. W razie konieczności, szczególnie gdy wykaz lub przedmiotowe dowody budzą wątpliwości zamawiającego lub gdy z poświadczenia albo z innego dokumentu wynika, że zamówienie nie zostało wykonane lub zostało wykonane nienależycie, zamawiający może zwrócić się bezpośrednio do właściwego podmiotu, na rzecz którego roboty budowlane, dostawy lub usługi były lub miały zostać wykonane, o przedłożenie dodatkowych informacji lub dokumentów bezpośrednio zamawiającemu.