SPS-024-10416/11 - Opodatkowanie nieruchomości przeznaczonych na działalność agroturystyczną.

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na zapytanie z dnia 26 lipca 2011 r. pana posła Kazimierza Gwiazdowskiego w sprawie opodatkowania nieruchomości przeznaczonych na działalność agroturystyczną, przesłane przy piśmie marszałka Sejmu RP z dnia 29 lipca 2011 r., znak: SPS-024-10416/11, uprzejmie wyjaśniam.

W myśl art. 1a ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) za działalność gospodarczą nie uważa się wynajmu turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich przez osoby ze stałym miejscem pobytu w gminie położonej na tym terenie, jeżeli liczba pokoi przeznaczonych do wynajęcia nie przekracza 5. Powyższe rozwiązanie skutkuje opodatkowaniem nieruchomości wykorzystywanych na wskazaną działalność znacznie niższą stawką podatku od nieruchomości niż w przypadku nieruchomości zajętych na działalność gospodarczą.

Rozwiązanie to ukierunkowane jest na rozwój agroturystyki i celem jego wprowadzenia było udzielenie wsparcia osobom ze społeczności wiejskiej podejmującym tego rodzaju działalność. Służy temu w szczególności zawarcie w przepisie, wobec beneficjentów tego rozwiązania, dodatkowego warunku (poza położeniem nieruchomości) posiadania miejsca pobytu w gminie na terenie wiejskim.

Według "Słownika języka polskiego" PWN "agro" stanowi pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek z rolą lub rolnictwem, a "agroturystyka" oznacza wypoczynek w gospodarstwach wiejskich, organizowany dla mieszkańców miast. Stąd też zakres przedmiotowej preferencji ustawodawca ograniczył wyłącznie do nieruchomości położonych poza granicami miast.

Przedmiotowe rozwiązanie stosowane jest niezależnie od innych form pomocy dla agroturystyki. Należy też zauważyć, że przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie, w jakim dotyczą opodatkowania nieruchomości zajętych na wynajem turystom pokoi gościnnych w budynkach mieszkalnych znajdujących się na obszarach wiejskich, nie są jedynymi rozwiązaniami o charakterze wspierającym i promującym tego typu rodzaj aktywności zawodowej. Podobne rozwiązania zawierają przepisy również innych ustaw i należy postrzegać je jako elementy polityki stosowanej wobec tego rodzaju działalności. Na przykład zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) jej przepisów nie stosuje się do m.in. wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów.

Należy zauważyć, że zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, wyrażoną w art. 84 Konstytucji RP, każdy ma obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawach. Natomiast wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe stanowią odstępstwo od tej zasady. System zwolnień podatkowych nie stanowi uznanego przez ustawodawcę standardu prawnego. Ustawodawca jest konstytucyjnie upoważniony do tego, aby w drodze ustawy stanowić wyjątki od zasady powszechności opodatkowania, dowolnie kształtując zakres zwolnień.

Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego wyrażonym w orzeczeniu z dnia 29 maja 1996 r. K 22/95 "o zakresie i przedmiocie opodatkowania oraz o zakresie i przedmiocie ulg i zwolnień podatkowych decydują nie przesłanki o charakterze prawnym, lecz przesłanki ekonomiczne i społeczne". Ponadto "ustawodawca posiada kompetencje do takich działań, którym towarzyszy uprawnienie do oceny skutków, do jakich prowadzić może w praktyce dane rozwiązanie, z punktu widzenia celów, dla realizacji których wprowadzone zostały dane normy. Ocena taka opierać się może na szacunkowej kalkulacji skutków budżetowych, do jakich prowadzić może dane rozwiązanie". Stwierdzenia te, odnoszące się do zwolnień, można odnieść również do przewidzianego w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych rozwiązania stosowanego dla opodatkowania nieruchomości wykorzystywanych w celach związanych z agroturystyką.

Odnosząc się do propozycji pana posła dotyczącej wprowadzenia w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych analogicznych rozwiązań, jakie stosowane są w przypadku opodatkowania nieruchomości wykorzystywanych na działalność w zakresie agroturystyki na terenach wiejskich, również w przypadku nieruchomości położonych w miastach o liczbie mieszkańców do 5000, należy zauważyć, że ustawodawca przewidział możliwość wprowadzenia na poziomie lokalnym preferencji w opodatkowaniu określonej kategorii przedmiotów opodatkowania. Na podstawie art. 5 ust. 1 i 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przy określaniu wysokości stawek podatku od nieruchomości od gruntów i budynków rada gminy może różnicować ich wysokość, uwzględniając w szczególności rodzaj prowadzonej działalności. Ponadto rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawie, z uwzględnieniem przepisów dotyczących pomocy publicznej, zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Uprawnienia te są wyrazem posiadania przez jednostki samorządu terytorialnego autonomii finansowej, która pozwala gminie na samodzielne kształtowanie polityki podatkowej, zgodnie ze swoją właściwością terytorialną. Instrumenty te pozwalają radom gmin na uwzględnienie, przy określaniu wysokości stawek podatku od nieruchomości, specyficznych okoliczności dotyczących konkretnych przedmiotów opodatkowania, bez konieczności wprowadzania w tym zakresie do ustawy podatkowej rozwiązań o charakterze systemowym.

Biorąc powyższe pod uwagę, nie przewiduje się wprowadzenia zmian legislacyjnych w przedmiotowym zakresie.