SPS-023-8444/12 - Klasyfikacja taryfowa samochodów typu pick-up.

Szanowna Pani Marszałek! W związku z pismem nr SPS-023-8444/12 z dnia 12 września 2012 r., przy którym została przekazana interpelacja pana posła Macieja Wydrzyńskiego w sprawie klasyfikacji samochodów typu pick-up, przekazuję odpowiedź udzielonej panu posłowi w przedmiotowej kwestii.

Zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym z dnia 6 grudnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11 z późn. zm.) w przypadku samochodu osobowego przedmiotem opodatkowania akcyzą jest import, nabycie wewnątrzwspólnotowe oraz pierwsza sprzedaż na terytorium kraju samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym.

Natomiast o uznaniu danego pojazdu za samochód osobowy w rozumieniu ustawy o podatku akcyzowym decyduje jego klasyfikacja taryfowa do pozycji CN 8703. Prawidłowej klasyfikacji dokonuje się zgodnie z ogólnymi regułami interpretacji nomenklatury scalonej w brzmieniu nadanym rozporządzeniem Komisji (UE) nr 1006/2011 z dnia 27 września 2011 r. zmieniającym załącznik do rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie wspólnej taryfy celnej (Dz. Urz. WE L Nr 282 z 28 października 2011 r.). W myśl reguły 1 ogólnych reguł interpretacji nomenklatury scalonej klasyfikacji towarów należy dokonywać zgodnie z brzmieniem pozycji i uwag do sekcji i działów. Natomiast zgodnie z brzmieniem pozycji 8703 obejmuje ona "Pojazdy silnikowe i pozostałe pojazdy mechaniczne przeznaczone zasadniczo do przewozu osób (inne niż te objęte pozycją 8702), włącznie z samochodami osobowo-towarowymi (kombi) oraz samochodami wyścigowymi".

Z powyższego brzmienia poz. 8703 wynika zatem, iż o klasyfikacji samochodu do tejże pozycji decyduje jego zasadnicze przeznaczenie do przewozu osób.

Bez wyczerpującej oceny całego zebranego w sprawie materiału dowodowego nie jest możliwe rozstrzygnięcie o zasadniczym przeznaczeniu pojazdu samochodowego, a co za tym idzie, dokonanie jego prawidłowej klasyfikacji taryfowej (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 kwietnia 2007 r., sygn. akt I GSK 1361/06).

Zasadnicze przeznaczenie do przewozu osób bądź towarów ustalane jest przy tym na podstawie ogólnego wyglądu i ogółu cech samochodu (wyrok ETS z dnia 6 grudnia 2007 r. w sprawie C-486/06, Lex nr 337569).

Nie chodzi przy tym o subiektywne przekonanie czy nawet sposób faktycznego użytkowania konkretnego pojazdu, które zwłaszcza w przypadku samochodów osobowo-towarowych może być podwójne, lecz o obiektywne cechy samochodu pozwalające na stwierdzenie jego zasadniczego przeznaczenia, a więc głównego, dominującego charakteru. Szczególnie istotne w tym względzie jest niewątpliwie przeznaczenie określonego pojazdu przez producenta, który tworzy konstrukcję danego pojazdu - zgodnie z odpowiednimi przepisami i normami w tym zakresie, odpowiadającą jego przeznaczeniu. Z kolei użytkownicy samochodów, decydując o sposobie korzystania z nich, mogą dokonywać określonych przeróbek wnętrza, dostosowując je w ten sposób do indywidualnych potrzeb użytkowych, co zasadniczo nie zmienia jednak konstrukcyjnego przeznaczenia tych samochodów.

Powyższe wynika również z treści wyjaśnień do taryfy celnej - not wyjaśniających do zharmonizowanego systemu oznaczania i kodowania towarów stanowiących załącznik do obwieszczenia Ministra Finansów z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie wyjaśnień do taryfy celnej (M. P. Nr 86, poz. 880), które zawierają określone cechy charakteryzujące pojazd, pomocne przy określaniu zasadniczego przeznaczenia samochodu.

Należy mieć na uwadze, iż klasyfikacja pewnych pojazdów mechanicznych objętych pozycją CN 8703 jest wyznaczana przez pewne cechy, które wskazują, że te pojazdy są głównie przeznaczone do przewozu osób niż do transportu towarów. Cechy te są szczególnie pomocne przy określaniu klasyfikacji pojazdów mechanicznych, których masa brutto nie przekracza 5 ton, które posiadają pojedynczą zamkniętą przestrzeń wewnątrz dla kierowcy i zawierają inną przestrzeń dla pasażerów, którą można wykorzystać do transportu zarówno osób, jak i towarów. Do tej kategorii pojazdów mechanicznych włączone są pojazdy powszechnie znane jako wielozadaniowe, np. pojazdy typu VAN, SUV-y (Sports Utility Vehicles), niektóre pojazdy typu pick-up.

Pojazdy objęte pozycją CN 8703 posiadają następujące cechy:

W pozycji 8703 określenie "samochody osobowo-towarowe" oznacza pojazdy przeznaczone do przewozu najwyżej 9 osób (wraz z kierowcą), których wnętrze może być używane bez zmiany konstrukcji do przewozu zarówno osób, jak i towarów.

Istota sprawy sprowadza się więc do określenia klasyfikacji przedmiotowego samochodu do odpowiedniego kodu nomenklatury scalonej, w tym w szczególności do istotnego, z punktu widzenia kodu 8703 zasadniczego przeznaczenia samochodu - do przewozu osób. Ustalenie zasadniczego przeznaczenia samochodu powinno się odbywać w oparciu o całokształt okoliczności dotyczących przedmiotowego samochodu. Klasyfikacji pojazdów silnikowych dokonuje się indywidualnie w każdym przypadku, gdyż każdy pojazd może się różnić od innego, zbudowanego na tym samym nadwoziu co może skutkować odmienną klasyfikacja taryfową.

Ponadto w kontekście świadectw homologacji, klasyfikujących pojazdy Nissan Navarra w świetle przepisów ustawy prawo o ruchu drogowym z dnia 2 czerwca 2005 r. (Dz. U. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.) jako pojazdy ciężarowe (N1) wskazać należy, iż świadectwo homologacji wydawane jest jedynie dla celów związanych z rejestracją pojazdu. Według orzecznictwa sądów administracyjnych świadectwo homologacji, które nawiązuje do podziału na pojazdy ciężarowe i osobowe nie może stanowić dokumentu przesądzającego przy dokonywaniu kwalifikacji pojazdu do określonego kodu CN (np. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 30 czerwca 2011 r., sygn. akt I SA/Ol 383/11). Z punktu widzenia postępowania podatkowego w podatku akcyzowym świadectwo homologacji nie przesądza ostatecznie o przeznaczeniu pojazdu, bowiem powinno być ono ustalane na podstawie całości okoliczności sprawy. Dokument ten jest jednym z dowodów, który jest brany pod uwagę przy dokonywaniu klasyfikacji, ale z pewnością nie ma on rozstrzygającego znaczenia. Dla celów poboru akcyzy istotna jest tylko klasyfikacja dokonywana w oparciu o przepisy klasyfikacyjne scalonej nomenklatury taryfowej.

Odnosząc się do wyjaśnień metod klasyfikacji pojazdów do odpowiednich kodów nomenklatury scalonej, wskazać należy, iż organy celne ustalając klasyfikację taryfową towaru opierają się na obowiązujących przepisach prawa, które zostały przedstawione powyżej. Przepisy regulujące kwestie klasyfikacji stosowane są nie tylko dla czynności podlegających opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ale także w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Odnosząc się natomiast do opinii urzędu statystycznego, wskazać należy, iż zgodnie z komunikatem prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS z 2005 r. Nr 1, poz. 11) zainteresowany podmiot sam klasyfikuje dany samochód do danego kodu CN i to jego obciążają ewentualne negatywne konsekwencje z tytułu błędnego zaklasyfikowania tego samochodu.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwego kodu podmiot możne zgłosić się do Ośrodka Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych Urzędu Statystycznego w Łodzi przy ul. Suwalskiej 29 z wnioskiem o wydanie informacji w zakresie obowiązujących standardów klasyfikacyjnych. Wskazać należy natomiast, iż przedmiotowa opinia może być pomocna w zakresie ustalenia kodu CN pojazdu, lecz nie ma charakteru wiążącego gdyż nie posiada zarówno waloru decyzji wydawanej przez dyrektora Izby Celnej w Warszawie określanej jako wiążąca informacja taryfowa ani decyzji, o której mowa w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.).

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy jednocześnie, iż mimo że opinie urzędu statystycznego mogą w świetle przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa stanowić dowód w sprawie, to organ podatkowy w postępowaniu podatkowym powinien stosować jedną z podstawowych zasad postępowania dowodowego, jaką jest zasada swobodnej oceny dowodów. Zgodnie z art. 191 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, organ podatkowy ocenia na podstawie zebranego materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.

Wskazać należy jednocześnie, iż klasyfikacje organów statystyki publicznej, zawierające klasyfikacje standardów i nomenklatur statystycznych, nie są formalnie wiążące zarówno dla organów podatkowych, jak i dla podatników (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w składzie 7 sędziów NSA z dnia 20 listopada 2006 r., sygn. akt. II FPS 3/06).

Poinformować należy ponadto, że mimo iż spółka Inter Car wystąpiła do Urzędu Statystycznego w Łodzi o opinię w sprawie klasyfikacji, to opinia ta, jak wskazano wcześniej w piśmie, nie jest wiążąca dla organu podatkowego. Wyjaśnić należy, iż naczelnik Urzędu Celnego w Toruniu w toku postępowania uzyskał informację z Głównego Urzędu Statystycznego, w której wskazano, że: "Interpretacje udzielane przez jednostki służb statystyki publicznej w formie opinii lub informacji nie mają charakteru wiążącego i nie są skierowane na wywołanie określonych skutków prawnych. Są one jedynie pomocą dla wnioskodawcy mającego trudności w samodzielnym ustaleniu właściwego grupowania wyrobu lub usługi i tylko tak mogą być traktowane. Ocena, czy wyrób lub usługa spełniają warunki zaklasyfikowania do wskazanego grupowania, nie leży w gestii służb statystyki publicznej".

Zgodnie z obowiązującymi przepisami organem uprawionym do klasyfikacji towarów według kodów nomenklatury scalonej jest naczelnik urzędu celnego - jako organ I instancji oraz dyrektor izby celnej w postępowaniu odwoławczym. Opinie biegłych, ekspertów czy producenta samochodu mogą być pomocne przy ustalaniu właściwej klasyfikacji pojazdu do kodu CN, lecz jak wskazano powyżej, nie mają charakteru wiążącego.

Odnosząc się natomiast do kwestii związanej z wyjaśnieniem problemu w sprawie dotyczącej Inter Car M. Malinowski, D. Uniewski s.c., w związku z przedłużającym się postępowaniem, informuję, że Ministerstwo Finansów uzyskało informację, iż w dniu 3 sierpnia 2012 r. naczelnik Urzędu Celnego w Toruniu wydał decyzje kończące 18 postępowań, w których określił spółce wysokość zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodów osobowych.

Naczelnik Urzędu Celnego w Toruniu, biorąc pod uwagę regulacje zawarte w ustawie o podatku akcyzowym, dokonał klasyfikacji przedmiotowych pojazdów zarówno w oparciu o wskazane przepisy tej ustawy, jak i o opisane powyżej ogólne reguły interpretacji nomenklatury scalonej oraz wyjaśnienia do taryfy celnej.

Dla rozstrzygnięcia w niniejszych sprawach istotne było zatem ustalenie tego, w jaki sposób zaklasyfikować nabyte wewnątrzwspólnotowo przez stronę pojazdy, tzn. czy należy zaliczyć je do kategorii pojazdów osobowych (kod CN 8703), czy też ciężarowych (kod CN 8704). Organ I instancji w wydanych decyzjach podał, że porównanie cech pojazdów, które wykazują pojazdy klasyfikowane do kodu 8703 z cechami pojazdów według kodu 8704, i odniesienie tego na grunt przedmiotowych spraw pozwoliło na stwierdzenie, że sporne pojazdy powinny zostać zaklasyfikowane do kodu 8703. Mogą one wprawdzie służyć do przewozu towarów, jednak zasadniczą ich funkcją jest przewóz osób i są tak przystosowane, posiadają cechy charakterystyczne dla takich pojazdów. Fakt, iż przedmiotowe pojazdy posiadają przestrzeń ładunkową, zwiększa ich zastosowanie także do przewozu towarów (jest to funkcja dodatkowa, uzupełniająca, ale nie dominująca). Klasyfikując przedmiotowe pojazdy, dokonano ich oceny z punktu widzenia cech głównych, przeważających, a nie uzupełniających.

Ponadto poinformować należy, iż spółka Inter Car powoływała się w trakcie postępowania podatkowego na fakt istnienia wiążącej informacji taryfowej na rzecz innego podmiotu. Odnosząc się do przedłożonej przez spółkę wiążącej informacji taryfowej wydanej przez dyrektora Izby Celnej w Warszawie, wskazać należy, że zgodnie z art. 12 ust. 2 Wspólnotowego Kodeksu Celnego, wiążąca informacja taryfowa zobowiązuje organy celne wobec osoby, na którą wystawiono informację, jedynie w zakresie klasyfikacji taryfowej. Dokument ten nie został jednak wydany na rzecz spółki i chociaż dotyczy klasyfikacji pojazdu typu pickup, to odnosi się do pojazdu marki Tata Xenon, a więc innej marki niż pojazdy typu pick-up nabyte wewnątrzwspólnotowo przez spółkę. W związku z powyższym załączona wiążąca informacja taryfowa nie ma wpływu na rozstrzygnięcia w przedmiotowych sprawach. Należy mieć na uwadze, że organy podatkowe rozstrzygają sprawy na podstawie obowiązujących przepisów prawa. W przypadku wątpliwości izby celne lub organy podatkowe zwracają się do Ministerstwa Finansów np. o opinię w sprawie klasyfikacji konkretnego pojazdu i taka opinia, choć jest wydawana, to jednak nie jest wiążąca dla danego organu. Zatem powołane przez pana pismo Departamentu Polityki Celnej z 2007 r. dotyczące zasad klasyfikacji taryfowej pojazdów typu kombi i pick-up nie jest wiążące dla organów podatkowych, nie stanowi obowiązującego źródła prawa.

Spółka korzystałaby z ochrony prawnej gdyby dysponowała wystawioną dla niej wiążącą informacją taryfową, w której dokonano klasyfikacji taryfowej pojazdu będącego przedmiotem ww. postępowań podatkowych do kodu CN 8704. Ponadto spółka mogłaby się powołać na indywidualną interpretację przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania podatkiem akcyzowym nabytych przez nią wewnątrzwspólnotowo pojazdów typu pick-up, gdyby dysponowała taką interpretacją. Z wyjaśnień Izby Celnej w Toruniu wynika, że spółka nie wystąpiła o wydanie interpretacji indywidualnej w przedmiotowym zakresie. Ponadto należy nadmienić, że kwestia opodatkowania pojazdów typu pick-up wielokrotnie była rozstrzygana przez sądy administracyjne i zapadały wyroki utrzymujące w mocy decyzje określające wysokość zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego (np. wyrok NSA z dnia 10 maja 2012 r. sygn. akt I GSK 370/12, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 26 czerwca 2012 r. sygn. akt I SA/Gd 445/12).

W uzupełnieniu do przedstawionych wyjaśnień należy zaznaczyć, że minister finansów nie może merytorycznie ingerować w postępowania podatkowe prowadzone przez właściwe organy podatkowe, gdyż naruszyłoby to obowiązującą zasadę dwuinstancyjnego trybu rozpatrywania danej sprawy. Od ww. decyzji wydanych przez naczelnika Urzędu Celnego w Toruniu przysługuje prawo wniesienia odwołania do dyrektora Izby Celnej w Toruniu, o czym spółka została powiadomiona w treści wydanych decyzji. W przypadku utrzymania w mocy zaskarżonych decyzji przez organ II instancji spółka będzie mogła zaskarżyć niekorzystne dla siebie rozstrzygnięcia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy.

Odnosząc się natomiast do działań, jakie podejmie Ministerstwo Finansów w sprawie eliminacji nieostrych przepisów akcyzowych w polskim prawie, wskazać należy, iż przepisy ustawy o podatku akcyzowym dotyczące opodatkowania akcyzą różnego rodzaju pojazdów są na tyle jasne i nie budzą wątpliwości, iż brak jest konieczności ich zmiany. Przepisy ustawy o podatku akcyzowym jasno określają, iż przedmiotem opodatkowania są samochody osobowe klasyfikowane do kodu CN 8703. Zatem tylko pojazdy typu pick-up, które spełniają wymagania taryfy celnej do klasyfikacji do kodu 8703, podlegają akcyzie.