SPS-023-7465/09 - Obowiązek pracodawcy w zakresie bhp polegającego na nakazie przymusowego zatrudnienia specjalisty od pożarnictwa.

Nawiązując do interpelacji pana posła Zbigniewa Chmielowca, przekazanej przy piśmie, znak: SPS-023-7465/09, z dnia 30 stycznia 2009 r., w sprawie wprowadzonego dla pracodawców obowiązku bhp polegającego na nakazie przymusowego zatrudniania specjalisty od pożarnictwa, uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy (Dz. U. Nr 223, poz. 1460) wdraża do prawa polskiego nie w pełni wdrożone postanowienia dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WE L 183 z 29.06.1989, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 349).

Nowelizacja Kodeksu pracy była niezbędna z uwagi na skierowanie przez Komisję Europejską w marcu 2007 r. wezwania do usunięcia uchybienia, a następnie - w lutym 2008 r. - uzasadnionej opinii.

Wdrożenie art. 8 dyrektywy nastąpiło m.in. w art. 209¹ § 1 znowelizowanego Kodeksu pracy, w myśl którego pracodawca jest obowiązany zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, gaszenia pożaru i ewakuacji pracowników oraz wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy, a także wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników, zgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej. Odesłanie do przepisów o ochronie przeciwpożarowej przyjęto w związku z dotychczasowymi wyjaśnieniami przekazywanymi Komisji Europejskiej.

Projekt ustawy został uzgodniony międzyresortowo oraz zaopiniowany przez partnerów społecznych. W trakcie uzgodnień Główny Inspektorat Pracy zaproponował doprecyzowanie art. 209¹ § 1 Kodeksu pracy poprzez odesłanie do przepisów o ochronie przeciwpożarowej. Partnerzy społeczni nie zgłaszali natomiast uwag do tego przepisu.

Po opublikowaniu ustawy nowelizującej - Kodeks pracy wystąpiły problemy z wdrożeniem art. 209¹ § 1 pkt 2 lit. b Kodeksu pracy. Powszechnie zgłaszano, że zwłaszcza u pracodawców zatrudniających jedną lub kilka osób wyznaczenie pracownika spełniającego wymagania kwalifikacyjne określone w ustawie o ochronie przeciwpożarowej rodzi duże koszty. Ponadto podniesiono okoliczność, iż określony w dyrektywie obowiązek pracodawcy ma węższy zakres niż przewiduje to znowelizowany art. 209¹ § 1 Kodeksu pracy.

Podzielając te zastrzeżenia, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej wspólnie z Ministerstwem Gospodarki oraz Komendą Główną Państwowej Straży Pożarnej przygotowało kolejny projekt, który został przekazany do dalszych prac legislacyjnych do sejmowej Komisji Nadzwyczajnej "Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczeniem biurokracji. Przewiduje on zniesienie obowiązku posiadania przez wyznaczonych pracowników specjalistycznych kwalifikacji z zakresu ochrony przeciwpożarowej (skreślono w Kodeksie pracy odesłanie do przepisów o ochronie przeciwpożarowej).

Pracownicy wyznaczeni do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników będą posiadali ukończone szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w myśl art. 237³ § 2 Kodeksu pracy, zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra gospodarki i pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860, z późn. zm.). W ramowych programach szkolenia, które zamieszczone są w załączniku do tego rozporządzenia, uwzględniona jest także problematyka dotycząca ochrony przeciwpożarowej. Do pracodawcy lub jednostki organizacyjnej uprawnionej do prowadzenia działalności szkoleniowej w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (działającej na zlecenie i w porozumieniu z pracodawcą) jak dotychczas będzie należało opracowanie programu szkolenia wstępnego lub szkolenia okresowego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych grup stanowisk, w tym uwzględniającego szkolenie pracowników wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, których zakres - w myśl art. 209¹ § 3 Kodeksu pracy - powinien być uzależniony od rodzaju i poziomu występujących zagrożeń.

Należy zatem podkreślić, że projektowane zmiany uniezależniają realizację obowiązków przewidywanych w Kodeksie pracy od przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z późn. zm.) oraz nie naruszają dotychczasowego zakresu ochrony przeciwpożarowej wynikającej z przepisów tej ustawy.

Pracodawcy nie będą więc ponosili dodatkowych kosztów w związku z wyznaczeniem pracowników do wykonywania czynności przewidzianych w art. 8 ust. 2 powołanej wyżej dyrektywy Unii Europejskiej.