SPS-023-6846/12 - Opodatkowanie PIT umowy o dożywocie.

Szanowna Pani Marszałek! Odpowiadając na interpelację pani poseł Małgorzaty Adamczak z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska, przekazaną przy piśmie z dnia 20 lipca 2012 r., znak: SPS-023-6846/12, w sprawie podatku z tytułu umowy o dożywocie, uprzejmie informuję.

Umowa o dożywocie ma charakter umowy wzajemnej, polegającej na tym, że obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich jest odpowiednikiem świadczenia drugiej (art. 487 § 2 Kodeksu cywilnego). Zatem charakterystyczną cechą takiej umowy jest ekwiwalentność świadczeń stron tej umowy. W doktrynie uznaje się, iż jest to ekwiwalentność rozumiana w sensie subiektywnym, a nie obiektywnym, co oznacza, że świadczenia stron względem siebie nie muszą mieć tego samego wymiaru ekonomicznego, ustalanego według kryteriów obiektywnych (Zbigniew Radwański "Zobowiązania - część ogólna", 3. wydanie, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2001 r., str. 111-113).

Podkreślenia wymaga, iż zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie (np. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2011 r., sygn. akt II FSK 1101/10, oraz z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. akt II FSK 2625/10, a także wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 20 maja 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 825/09) tego rodzaju umowy zaliczane są do odpłatnych czynności prawnych, które charakteryzują się tym, iż każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej). Uwzględniając powyższe, umowa o dożywocie, polegająca na tym, że w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego), ma charakter umowy wzajemnej, a w konsekwencji jest czynnością prawną o charakterze odpłatnym, tj. w jej wyniku dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), zwanej dalej: ustawą, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Ustawodawca w powołanym przepisie posłużył się pojęciem "odpłatne zbycie", nie zawężając katalogu odpłatnych czynności prawnych, w wyniku których dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości, jedynie do umowy sprzedaży czy zamiany. Należy zatem stwierdzić, iż na podstawie umowy o dożywocie dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości, a uzyskany w wyniku tej czynności prawnej przychód podlega rozpoznaniu na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podkreślić jednakże należy, iż z przedstawionego w interpelacji stanu faktycznego nie wynika, czy zbycie nieruchomości w drodze umowy o dożywocie zostanie dokonane przed upływem 5 lat od daty nabycia, co skutkowałoby powstaniem przychodu w rozumieniu wskazanego art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy. W konsekwencji brak jest możliwości udzielenia odpowiedzi, czy "wdowa musi płacić podatek dochodowy od osób fizycznych w przypadku zawarcia umowy o dożywocie".

Niezależnie od powyższego uprzejmie wyjaśniam, iż powołany przez panią poseł wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 17 lutego 2011 r., sygn. akt I SA/Po 832/10, został wydany w indywidualnej sprawie i nie jest wyrokiem prawomocnym.

Końcowo uprzejmie informuję, iż w przypadku wątpliwości dotyczących zastosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie podatnik może wystąpić do właściwego organu z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji tych przepisów w trybie przewidzianym w rozdziale 1a działu II ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749).