SPS-023-5958/12 - Opodatkowanie akcyzą olejów smarowych.

Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo wicemarszałka Sejmu RP pana Marka Kuchcińskiego z dnia 26 czerwca 2012 r., nr SPS-023-5958/12, dotyczące interpelacji pana posła Michała Jarosa w sprawie zgodności z prawodawstwem unijnym ustawy o podatku akcyzowym w zakresie opodatkowania olejów smarowych uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej wyroby klasyfikowane do kodu CN 2710 (m.in. oleje smarowe) zaliczane są do wyrobów energetycznych.

Jednocześnie stosownie do art. 2 ust. 4 lit. b niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do produktów energetycznych wykorzystywanych do celów innych niż napędowe lub opałowe. Produkty energetyczne, które nie są objęte ujednoliconym podatkiem akcyzowym, stanowią produkty inne niż te, o których mowa w art. 3 ust. 1 oraz ust. 2 dyrektywy Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania (obecnie w art. 1 ust. 1 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG). Oznacza to, że zgodnie z art. 3 ust. 3 dyrektywy 92/12/EWG i art. 1 ust. 3 dyrektywy 2008/118/WE państwa członkowskie zachowują prawo do opodatkowania tych wyrobów pod warunkiem, że podatki te nie spowodują zwiększenia formalności związanych z przekraczaniem granic w handlu między państwami członkowskimi.

Możliwość opodatkowania olejów smarowych potwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku sygnatura C 145/06 i C 146/06, stwierdzając, iż dyrektywę Rady 2003/96/WE należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie stosowaniu przepisów krajowych, które przewidują pobieranie podatku konsumpcyjnego od olejów smarowych w przypadku, gdy są one przeznaczone, oferowane do sprzedaży lub wykorzystywane do innych celów niż jako paliwo silnikowe lub grzewcze.

Jednocześnie należy wyjaśnić, iż art. 20 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/96/WE zawiera katalog wyrobów energetycznych, które podlegają przepisom dotyczącym kontroli i przemieszczania wyrobów akcyzowych zgodnie z dyrektywą 92/12/EWG. Jak zatem wynika z literalnego brzmienia przepisu, nie dotyczy on kwestii opodatkowywania wyrobów energetycznych. Niepoddanie wyrobu energetycznego rygorom dyrektywy 92/12/EWG, a obecnie dyrektywy 2008/118/WE, nie uzasadnia zatem twierdzenia, iż wyroby te przez sam fakt niepodlegania przepisom dotyczącym kontroli i przemieszczania nie powinny podlegać opodatkowaniu akcyzą.

Stąd też postanowienia wskazanego w interpelacji art. 20 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/96/WE nie wykluczają możliwości opodatkowania akcyzą olejów smarowych, które nie zostały ujęte w katalogu wyrobów podlegających przepisom dotyczącym kontroli i przemieszczania wyrobów akcyzowych.

Mając na uwadze powyższe, Polska utrzymała opodatkowanie podatkiem akcyzowym olejów smarowych, w tym także olejów smarowych wykorzystywanych do celów innych niż paliwo silnikowe lub paliwa do ogrzewania, niebędących (w świetle wyroku ETS z dnia 5 lipca 2007 r. C 146/06) wyrobami, o których mowa w art. 3 ust. 1 tiret pierwsze dyrektywy 92/12/EWG.

W związku z powyższymi wyjaśnieniami, odnosząc się do zawartego w interpelacji stwierdzenia, że polskie przepisy akcyzowe nie są dostosowane do regulacji wspólnotowych, należy wskazać, że biorąc pod uwagę art. 1 ust. 3 dyrektywy 2008/118/WE oraz art. 2 ust. 4 i art. 20 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/96/WE, polskie przepisy, w tym m.in. art. 32 ust. 3, art. 40 ust. 6, art. 47 ust. 1, art. 86 ust. 1-3 i art. 89 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.) oraz § 10 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 159, poz. 1070, z późn. zm.), nie podzielam zarzutu w tym zakresie.

Odnosząc się zatem do poszczególnych pytań pana posła, wyjaśniam, co następuje.

Ad 1. W zakresie pytania, czy Ministerstwo Finansów przewiduje podjęcie właściwych działań w celu zharmonizowania krajowych i unijnych przepisów podatkowych dotyczących akcyzy od olejów smarowych, należy podnieść, iż właściwe działania w celu zharmonizowania krajowych i unijnych przepisów w powyższym zakresie zostały podjęte z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej.

Działania te spowodowały, iż polskie przepisy akcyzowe w zakresie opodatkowania olejów smarowych są zgodne z postanowieniami dyrektywy Rady 2003/96/WE. O powyższym stanowią nie tylko wyroki krajowych sądów administracyjnych korzystne dla organów podatkowych, ale również wskazane powyżej wyroki Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W tym miejscu należy również wskazać na ostatnio wydane postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. akt I GSK 1017/10, z dnia 19 kwietnia 2012 r., który stwierdził, iż orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w połączonych sprawach C 145/06 i C 146/06 stanowią jednoznaczną wypowiedź Trybunału w przedmiocie wykładni prawa wspólnotowego, którą należy mieć na uwadze przy rozpatrywaniu spraw dotyczących opodatkowania olejów smarowych. Jak wynika z powyższego, przepisy unijne w zakresie opodatkowania olejów smarowych zostały prawidłowo zaimplementowane do krajowego porządku prawnego.

Ad 2. W zakresie pytania, czy ministerstwo przewiduje zlikwidowanie podatku akcyzowego w zakresie opodatkowania olejów smarowych nieprzeznaczonych na cele opałowe lub napędowe albo jako dodatki lub domieszki do produkcji paliw silnikowych lub olejów opałowych, należy wyjaśnić, iż Ministerstwo Finansów nie przewiduje obecnie podjęcia działań zmierzających do odstąpienia od opodatkowania w Polsce ww. olejów smarowych. Jednocześnie należy podkreślić, że Polska nie jest zobligowana do podjęcia takich działań. Przepisy krajowe w zakresie opodatkowania olejów smarowych podatkiem akcyzowym są bowiem zgodne z przepisami prawa unijnego, które zezwalają na takie opodatkowanie pod warunkiem, że nie zwiększy ono formalności w przepływie towarów przez granicę. Polska, implementując do krajowego porządku prawnego postanowienie art. 3 ust. 3 dyrektywy Rady 92/12/EWG (obecnie art. 1 ust. 3 dyrektywy Rady 2008/118/WE), dochowała warunku, aby opodatkowanie olejów smarowych nie spowodowało zwiększenia formalności związanych z przekroczeniem granicy w handlu między państwami członkowskimi. A ten warunek stanowi jedyne ograniczenie wynikające z art. 3 ust. 3 dyrektywy 92/12/EWG (art. 1 ust. 3 dyrektywy 2008/118/WE) dla wprowadzenia podatku konsumpcyjnego na oleje smarowe.

W tym miejscu należy wskazać, iż dodatkowe formalności stanowią jedynie faktyczne utrudnienia na granicy państw członkowskich, nie zaś czynności, do których wykonania zobowiązane są podmioty już po dokonaniu przywozu do państwa docelowego. Takie stanowisko zajął Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku ETS w sprawie C 313/05.

Opodatkowanie podatkiem akcyzowym olejów smarowych na terytorium kraju nie zwiększyło formalności związanych z przekraczaniem granicy w handlu między państwami członkowskimi. Przepisy krajowe, w których ustanowiono odrębne procedury, obowiązujące tylko na terytorium kraju, jakie należy stosować w przypadku ww. wyrobów, nie wprowadziły ograniczeń obrotu tymi wyrobami i nie nałożyły na podatników ani na inne państwa członkowskie obowiązków, które byłyby niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. W szczególności nabywcy i dostawcy wewnątrzwspólnotowi olejów smarowych nie zostali obciążeni dodatkowymi formalnościami polegającymi na konieczności otwierania składów podatkowych, stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy czy potwierdzania odbioru wyrobów w systemie EMCS. Ponadto należy zauważyć, że podmioty krajowe nie zostały zobowiązane do wprowadzania do składu podatkowego w procedurze zawieszenia poboru akcyzy nabywanych wewnątrzwspólnotowo olejów smarowych.

Ad 3. W zakresie pytania, kiedy można się spodziewać przedmiotowych zmian, należy wyjaśnić, iż mając na uwadze powyższe, Ministerstwo Finansów, co do zasady, nie zamierza wprowadzić zmian w zakresie opodatkowania olejów smarowych. Przy czym należy wskazać, iż obecnie w Komisji Europejskiej prowadzone są prace w odwrotnym kierunku, które mają na celu ewentualne objęcie olejów smarowych przepisami dotyczącymi kontroli i przemieszczania dyrektywy Rady 2008/118/WE.

Wyżej wymienione prace są wynikiem działań zapoczątkowanych m.in. przez Polskę w roku 2008. Wówczas Polska wystąpiła z wnioskiem o włączenie wyrobów energetycznych o kodzie CN 2710 19 99 do art. 20 (1) dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej. Z uwagi jednak na poparcie przedmiotowego wniosku przez nieliczne państwa członkowskie został on odrzucony przez Komisję Europejską. Polska jednak, mając na uwadze występujące oszustwa podatkowe oraz nadużycia występujące w obrocie tymi wyrobami, nie zaprzestała swoich działań w dążeniu do zmiany przepisów unijnych w tym zakresie. Kwestia występujących nieprawidłowości podnoszona była przez przedstawicieli Polski na grupach roboczych i komitetach akcyzowych. W wyniku tych działań stopniowo państwa członkowskie zaczęły dostrzegać rangę problemu. I gdy strona litewska wystąpiła z formalnym wnioskiem stanowiącym o oszustwach podatkowych oraz nadużyciach dotyczących wyrobów energetycznych o kodzie CN 2710 19 99, na podstawie art. 20 ust. 2 dyrektywy Rady 2003/96/WE, Komisja Europejska powołała w ramach programu Fiscalis grupę projektową, której celem było zbadanie możliwości i skutków włączenia olejów smarowych objętych kodem CN 2710 1991 i kodem CN 2710 1999 do art. 20 ust. 1 dyrektywy Rady 2003/96/WE, celem objęcia ww. wyrobów przepisami o kontroli i przemieszczeniu tych wyrobów. W pracach przedmiotowej grupy czynnie uczestniczyli przedstawiciele Polski. Grupa projektowa opracowała raport końcowy przedstawiający skalę oraz zjawisko nieprawidłowości, związanych ze zużywaniem olejów smarowych do celów napędowych, jak również propozycje zapobiegania ww. nieprawidłowościom.

Obecnie prace w powyższym zakresie toczą się na poziomie komitetu akcyzowego.

Równocześnie toczą się prace nad zmianą dyrektywy 2003/96/WE. W toku tych prac Polska aktywnie wspiera uzupełnienie ust. 1 art. 20 obecnej dyrektywy o kody obejmujące oleje smarowe.