SPS-023-518/08 - Stanowisko Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ograniczeń możliwości zarobkowania osób niepełnosprawnych pobierających rentę socjalną.

W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 21 stycznia 2008 r., znak SPS-023-518/08, dotyczące interpelacji posła Andrzeja Grzyba w sprawie ograniczeń możliwości zarobkowania osób niepełnosprawnych pobierających rentę socjalną, wyjaśniam.

Przepisy dotyczące zasad wypłaty renty socjalnej określa ustawa z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268). Świadczenie to przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

Tak określone przesłanki nabycia prawa do renty socjalnej oznaczają, że renta przeznaczona jest dla osób, które z powodu wcześnie powstałej niezdolności do pracy nie miały możliwości podjęcia pracy zawodowej i nabycia własnych uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy, a często nawet zdobycia jakichkolwiek kwalifikacji zawodowych. Świadczenie to jest wyrazem szczególnej troski państwa o takie osoby.

Warto zauważyć, że osoby takie w większości nigdy nie osiągają samodzielności życiowej, mimo ukończenia 18. roku życia nadal zamieszkują z rodzicami lub też przebywają wiele lat w instytucjonalnych formach opieki, najczęściej w domach pomocy społecznej. Renta socjalna jest dla wielu osób jedynym źródłem dochodu, a w przypadku osób zamieszkujących wspólnie z rodziną jest postrzegana jako wkład osoby niepełnosprawnej w budżet domowy. Własna renta daje tym osobom poczucie godności, a do pewnego stopnia także niezależności. Z powyższych względów renta socjalna jest świadczeniem skierowanym do osób całkowicie niezdolnych do pracy.

Na podstawie art. 10 ustawy o rencie socjalnej prawo do renty socjalnej zawiesza się w razie osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Zawieszenie następuje za miesiąc, w którym zostały osiągnięte przychody w łącznej kwocie wyższej niż 30% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych.

Zdarza się, że pomimo posiadania orzeczenia o niezdolności do pracy osoby młode, pobierające rentę socjalną, chcą pracować. Obecna sytuacja na rynku pracy często stwarza im taką możliwość. Jednocześnie osoby takie, ze względu na groźbę zawieszenia prawa do renty socjalnej, nie podejmują zatrudnienia lub podejmują zatrudnienie w szarej strefie. Zmiana zasad wypłaty renty socjalnej mogłaby dać tym osobom szansę jednoczesnego uzyskiwania dochodu z pracy i renty, które to środki mogłyby w większym stopniu być przeznaczone na rehabilitację bądź dalszą naukę osoby niepełnosprawnej.

W związku z pracami nad przygotowaniem nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach, która ma pozwolić na wypłacanie rent z tytułu niezdolności do pracy w pełnej wysokości, bez względu na wysokość przychodów z pracy zarobkowej, zostanie także rozważona kwestia wprowadzenia podobnych zasad dla osób pobierających rentę socjalną.

Mogłoby się to przyczynić do zrównania sytuacji wymienionych osób w zakresie możliwości zarobkowania, a tym samym wyrównania szans na rynku pracy.

Minister

Jolanta Fedak