SPS-023-498/11 - Zasada waloryzacji stawek podatku od nieruchomości.

Stawki podatku od nieruchomości określone są w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.). We wskazanym przepisie znajduje odzwierciedlenie konstytucyjny nakaz określania stawek podatku w drodze ustawy, zawarty w art. 217 Konstytucji RP. W myśl konstytucji nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy.

Wynikające z art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych górne granice stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych, obowiązujące w danym roku podatkowym, ulegają corocznie zmianie na następny rok podatkowy w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w okresie pierwszego półrocza roku, w którym stawki ulegają zmianie, w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego. Wskaźnik ten ustala się na podstawie komunikatu prezesa Głównego Urzędu Statystycznego ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski w terminie 20 dni po upływie pierwszego półrocza (art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych).

Minister właściwy do spraw finansów publicznych ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski górne granice stawek kwotowych na każdy rok podatkowy (art. 20 ust. 3 ww. ustawy). Górne granice obowiązujących w 2012 r. stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych zostały ogłoszone w obwieszczeniu ministra finansów z dnia 19 października 2011 r. (M.P. Nr 95, poz. 961). Zgodnie z komunikatem prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 13 lipca 2011 r. opublikowanym w Monitorze Polskim Nr 68, poz. 679 wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu 2011 r. w stosunku do pierwszego półrocza 2010 r. wyniósł 104,2. Tym samym, biorąc pod uwagę przyjętą w ustawie zasadę waloryzacji stawek podatków i opłat lokalnych, ich wzrost w 2012 r. w stosunku do 2011 r. wyniósł 4,2%.

Na podstawie upoważnienia zawartego w art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rady gmin, w drodze uchwały, określają wysokość obowiązujących na terenie danej gminy stawek podatku od nieruchomości dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania. Stawki te nie mogą przekroczyć obowiązujących w danym roku podatkowym ich górnych granic. Radom gmin przysługują ustawowe kompetencje do różnicowania stawek podatku od nieruchomości dla poszczególnych rodzajów przedmiotów opodatkowania oraz uprawnienie do wprowadzania innych niż ustawowe zwolnień przedmiotowych z podatku od nieruchomości. Kryteria różnicowania stawek ustawodawca wskazał w art. 5 ust. 2, 3 i 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Podstawa prawna wprowadzania zwolnień zawarta jest w art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Powyższe uprawnienia wywodzą się z art. 167 i 168 Konstytucji RP - przepisów, które konstytucyjnie określają zakres władztwa podatkowego samorządu terytorialnego będącego gwarancją samodzielności finansowej gminy. Sumując, należy zatem stwierdzić, że wzrost stawek podatku od nieruchomości w 2012 r. wynika z przyjętego w akcie prawnym rangi ustawowej mechanizmu waloryzacji stawek, natomiast organom samorządu terytorialnego przysługują ustawowe kompetencje w zakresie możliwości kształtowania wysokości tych stawek, będące wyrazem posiadania przez jednostki samorządu terytorialnego autonomii finansowej pozwalającej gminie na samodzielne kształtowanie polityki podatkowej, zgodnie ze swoją właściwością terytorialną.