SPS-023-3951/12 - Zwolnienie z akcyzy wyrobów węglowych zużywanych przez gospodarstwa domowe.

Szanowna Pani Marszałek! W odpowiedzi na pismo nr SPS-023-3951/12 z 20 kwietnia 2012 r., dotyczące interpelacji posła pana Jacka Boguckiego w sprawie podatku akcyzowego od węgla i koksu, uprzejmie informuję, co następuje.

Ad 1. Odnosząc się do pytania, jak praktycznie rozdzielić, czy węgiel został spalony na potrzeby gospodarstwa domowego, czy prowadzonej w tym samym budynku działalności, należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 31a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.)"zwalnia się od akcyzy wyroby węglowe zużywane przez gospodarstwa domowe". Zatem jeżeli działalność gospodarcza jest prowadzona w budynku, w którym jest również prowadzone gospodarstwo domowe, posiadającym jedno źródło ogrzewania, zwolnieniu od akcyzy podlega tylko ta część wyrobów węglowych, która jest zużywana do ogrzania pomieszczeń gospodarstwa domowego.

W związku z powyższym jeżeli działalność gospodarcza, inna niż określona w art. 31a ust. 2 ww. ustawy, jest prowadzona w budynku mieszkalnym, podatnik jest obowiązany do obliczenia ilości wyrobów węglowych zużytych na ogrzanie pomieszczeń, w których jest prowadzona działalność gospodarcza, oraz obliczenia i zapłaty należnej akcyzy. W przypadku gdy ciepło przeznaczone do ogrzania pomieszczeń pochodzi z jednego źródła, należy ilość wyrobów węglowych zużytych do ogrzania pomieszczeń, w których jest prowadzona działalność gospodarcza, oszacować zgodnie ze standardami stosowanymi w zakresie podziału kosztów ogrzewania, np. w oparciu o powierzchnię pomieszczeń lub podzielniki ciepła, albo przyjąć za podstawę obliczenia akcyzy ilość wyrobów węglowych będącą podstawą oszacowania kosztów przychodu dla celów obliczenia podatku dochodowego.

Ad 2. Wyżej opisany sposób oszacowania ilości zużytych wyrobów węglowych należy również stosować w przypadku, o którym mowa w pytaniu, jak rolnik lub drobny przedsiębiorca ma obliczyć ilość zużytego węgla na koniec każdego miesiąca z dokładnością do 1 kg. Jeżeli ciepło do ogrzania pomieszczeń pochodzi ze wspólnego źródła, ilość wyrobów węglowych zużytych do ogrzania pomieszczeń, w których jest prowadzona działalność gospodarcza, lub zużytych w pracach rolniczych należy oszacować w oparciu o powierzchnię pomieszczeń, podzielniki ciepła, rachunek kosztów przedsiębiorstwa itp. Należy jednocześnie zaznaczyć, że w gospodarstwach rolnych zwolnieniu od akcyzy podlegają zarówno wyroby węglowe zużywane przez gospodarstwo domowe rolnika, jak również zużywane w pracach rolniczych. Konieczność oszacowania ilości wyrobów węglowych zużytych w pracach rolniczych wynika z warunku zwolnienia od akcyzy tych wyrobów, tzn. z obowiązku prowadzenia ewidencji tych wyrobów. Warunek prowadzenia ewidencji zużycia wyrobów węglowych został określony w art. 31a ust. 4 ww. ustawy, a minister finansów nie został przez tę ustawę uprawniony do zmiany zakresu obowiązywania tego warunku w drodze rozporządzenia.

Ad 3. Odnosząc się natomiast do kwestii obciążenia akcyzą zapasów wyrobów węglowych posiadanych w dniu 1 stycznia 2012 r. i obowiązku zapłaty akcyzy w miarę ich zużycia przez każdego przedsiębiorcę, uprzejmie informuję, iż przedmiot opodatkowania akcyzą wyrobów węglowych, określony w art. 9a ustawy o podatku akcyzowym, nie przewiduje opodatkowania zapasów wyrobów węglowych. Zgodnie z art. 9a ust. 1 pkt 6 ww. ustawy przedmiotem opodatkowania jest natomiast użycie wyrobów węglowych do celów innych niż zwolnione od akcyzy, tzn. innych niż wskazane w art. 31a ust. 2 tej ustawy. Jeżeli zatem zużycie wyrobów węglowych do celów niezwolnionych od akcyzy nastąpi po dniu 1 stycznia 2012 r., powstanie obowiązek podatkowy ciążący na tym podmiocie zużywającym niezależnie od tego, czy wyroby węglowe znalazły się w posiadaniu tego podmiotu do dnia 1 stycznia 2012 r., czy po tym dniu. Ponieważ ustawa o podatku akcyzowym opodatkowuje akcyzą użycie wyrobów węglowych, które następuje po dniu wejścia w życie przepisów regulujących zasady tego opodatkowania, przepisy te nie naruszają zasady niedziałania prawa wstecz.

Ad 4-7. Odpowiadając na pozostałe pytania pana posła poruszające problem biurokracji w obrocie wyrobami węglowymi w zakresie ich opodatkowania akcyzą oraz odnoszące się do kwestii legislacyjnych, pragnę wyjaśnić, co następuje. Zmiana ustawy o podatku akcyzowym określająca zakres zwolnień od akcyzy dla wyrobów węglowych oraz warunki, jakie muszą być spełnione dla ich zastosowania, m.in. obowiązek prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych zużytych w pracach rolniczych, została wprowadzona ustawą z dnia 16 września 2011 r. o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 232, poz. 1378). W wyniku tej zmiany minister finansów został zobowiązany do wydania w drodze rozporządzenia przepisów wykonawczych określających m.in. wzór i sposób stosowania dokumentu dostawy oraz szczegółowy zakres danych, jakie powinna zawierać ewidencja wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie i sposób jej prowadzenia.

Wykonując powyższy obowiązek ustawowy, minister finansów wydał rozporządzenie z dnia 19 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy (Dz. U. Nr 292, poz. 1717), które dostosowywało istniejące przepisy dotyczące stosowania dokumentu dostawy i prowadzenia ewidencji wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie do obrotu wyrobami węglowymi zwolnionymi od akcyzy, wprowadzając m.in. uproszczenie w zakresie prowadzenia ewidencji polegające na umożliwieniu wpisania do niej ilości zużytych wyrobów węglowych raz w miesiącu.

W związku z pojawiającymi się informacjami o rozszerzającym się zakresie sprzedaży detalicznej wyrobów węglowych odbieranych bezpośrednio od pośredniczących podmiotów węglowych, np. przez gospodarstwa domowe, oraz skali tej sprzedaży, podjęto w Ministerstwie Finansów działania zmierzające do ułatwienia w takich przypadkach stosowania dokumentu dostawy. W efekcie powyższych działań dokonano kolejnej nowelizacji ww. rozporządzenia. Rozporządzenie ministra finansów z dnia 14 marca 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dokumentu dostawy, ewidencji wyrobów akcyzowych objętych zwolnieniem od akcyzy ze względu na ich przeznaczenie, warunków i sposobu ich zwrotu oraz środków skażających alkohol etylowy zostało w dniu 26 marca 2012 r. ogłoszone w Dzienniku Ustaw RP pod poz. 307 i weszło w życie 3 kwietnia 2012 r.

Powyższe rozporządzenie wprowadza szereg uproszczeń proceduralnych w zakresie obrotu wyrobami węglowymi zwolnionymi od akcyzy pozostających w gestii ministra finansów. Zmienione rozporządzenie określa m.in. wzór dokumentu dostawy w formie uproszczonej, zajmującego pół strony, który jest wystawiany tylko w dwóch egzemplarzach, który można stosować w przypadku sprzedaży wyrobów węglowych przez pośredniczący podmiot węglowy podmiotowi korzystającemu ze zwolnienia, w sytuacji gdy odbiór tych wyrobów przez ich nabywcę następuje bezpośrednio od pośredniczącego podmiotu węglowego sprzedającego te wyroby.

W rozporządzeniu przewidziano również dodatkowe uproszczenia w stosowaniu dokumentu dostawy w przypadku przemieszczenia wyrobów węglowych w sposób ciągły na podstawie zawartych umów długoterminowych bezpośrednio od pośredniczącego podmiotu węglowego dokonującego sprzedaży do podmiotu nabywającego oraz w obrocie międzynarodowym. Jednak wąski zakres upoważnienia do wydania rozporządzenia określony dla ministra finansów w art. 38 ustawy o podatku akcyzowym powoduje brak formalnych możliwości wprowadzenia dalszych uproszczeń, np. odstąpienie od prowadzenia przez gospodarstwa rolne ewidencji wyrobów węglowych zużywanych do celów zwolnionych od akcyzy.

W związku z powyższym, mając na uwadze trwające w Ministerstwie Gospodarki prace nad założeniami do kolejnej ustawy deregulacyjnej, Ministerstwo Finansów zaproponowało rozważenie możliwości dokonania w jej ramach zmiany przepisów ustawy o podatku akcyzowym mającej na celu rozszerzenie zakresu upoważnienia ustawowego określonego dla ministra finansów, m.in. upoważnienie go do określenia sytuacji, w których dla zwolnienia od akcyzy wyrobów węglowych nie musi być spełniony warunek prowadzenia ewidencji wyrobów węglowych zużywanych do celów uprawniających do zwolnienia. Wprowadzenie powyższej zmiany w ustawie o podatku akcyzowym umożliwiłoby ministrowi finansów dalsze uproszczenie procedur towarzyszących obrotowi wyrobami węglowymi zwolnionymi od akcyzy oraz szybkie reagowanie na utrudnienia w tym zakresie mogące się pojawić w przyszłości.