SPS-023-3722/06 - Zawieszenie działalności gospodarczej

Odpowiedź ministra gospodarki na interpelację nr 3722 w sprawie krytycznych uwag dotyczących projektu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do pisma z dnia 11 lipca br., znak: SPS-023-3722/06, przesyłam odpowiedź na interpelację Pana Posła Jarosława Wałęsy w sprawie zmian w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Ad pytania dotyczącego stanowiska rządu wobec negatywnych opinii przedsiębiorców na temat uregulowania instytucji "zawieszenia" w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej

Projektowane unormowanie instytucji "zawieszenia" wykonywania działalności gospodarczej w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (SDG) (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.) jest wynikiem postulatów środowiska przedsiębiorców.

Kwestia ta nie była dotychczas uregulowana. "Zawieszenie" działalności funkcjonuje, w bardzo ograniczonym zakresie, w prawie podatkowym, lecz samo to pojęcie nie jest definiowane zarówno w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), jak i ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z późn. zm.).

W prawie podatkowym informacje o "zawieszeniu" działalności gospodarczej należy podawać jedynie wówczas, gdy istnieje prawny obowiązek zgłoszenia takiego faktu do urzędu skarbowego. W praktyce taki obowiązek występuje tylko przy opłacaniu podatku w formie karty podatkowej, o czym stanowi ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930, z późn. zm.). Wynika to z celu, dla jakiego informacja taka ma być przez przedsiębiorcę podawana, a mianowicie w przypadku zgłoszenia przez podatnika przerwy w wykonywaniu działalności w danym roku podatkowym nie pobiera się podatku opłacanego w formie karty podatkowej za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej 10 dni (art. 34 ustawy o zryczałtowanym...).

"Zawieszenie" działalności gospodarczej nie występuje także obecnie na gruncie prawa ubezpieczeniowego, natomiast możliwość niepłacenia składek następuje na podstawie uznaniowej decyzji ZUS. Stosownie do art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowi ubezpieczeniowemu podlegają osoby prowadzące działalność pozarolniczą - od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności (tj. wyrejestrowania z ubezpieczenia). Ubezpieczenia ustają od dnia wskazanego we wniosku o wyłączenie z tych ubezpieczeń (art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy). Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie kwestionuje pewnych przypadków wyrejestrowania z ubezpieczeń, takich jak działalność sezonowa. Niemniej jednak każdy z takich przypadków wyrejestrowania jest rozpatrywany indywidualnie.

Uregulowanie zatem kwestii zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej ma przede wszystkim ochronić przedsiębiorców przed błędnymi i krzywdzącymi ich interpretacjami obecnego prawa, których dokonywano dotychczas w oparciu o wątpliwy argument, że skoro żaden przepis nie wspomina o zawieszeniu działalności, to przedsiębiorca nie może powoływać się na fakt czasowego niewykonywania działalności gospodarczej. Argumentacja ta narusza zasadę praworządności, bowiem wymaga od obywatela chcącego skorzystać z przysługującego mu prawa znalezienia do tego szczegółowej podstawy prawnej, podczas gdy tylko ograniczenia praw obywatela wymagają zgodnie z Konstytucją RP szczegółowego upoważnienia prawnego. Są to jednak rozważania doktrynalne, które nie chronią przed złą praktyką organów administracji, z jaką mają do czynienia przedsiębiorcy. Wielu przedsiębiorców, którzy zgodnie z obecną nieformalną praktyką, za zgodą ZUS, oficjalnie wyrejestrowali się z ubezpieczeń, zostało uznanych za dłużników zalegających ze składkami na ubezpieczenie społeczne.

W chwili obecnej projekt ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw został skierowany pod obrady Komitetu Rady Ministrów. W wyniku przeprowadzonych konsultacji (także z organizacjami przedsiębiorców) oraz rozstrzygnięć podjętych na konferencjach uzgodnieniowych opracowany w resorcie gospodarki projekt uległ znacznym zmianom, w szczególności dotyczy to regulacji związanych z zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej. Należy podkreślić, iż projekt wprowadza wiele zmian ustawy SDG, nie tylko w zakresie zawieszenia.

W związku z powyższym przepisy projektowanej nowelizacji ustawy SDG określają m.in. tryb zgłaszania zawieszenia działalności oraz precyzyjnie wskazują okres, na jaki przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności. Przewiduje się także uregulowanie kwestii związanych z utrzymaniem przedsiębiorstwa w okresie zawieszenia.

Projekt nie został przyjęty jeszcze przez Radę Ministrów, w związku z tym opisane poniżej proponowane zasady mogą ulec zmianie.

Przedsiębiorca będzie mógł zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas określony, jednorazowo nie krótszy niż 10 dni i nie dłuższy niż łącznie 303 dni kalendarzowe w jednym roku kalendarzowym. Proponowany okres zawieszenia, w szczególności jego dolna granica, wynika z obowiązujących przepisów podatkowych. Ponadto okres ten uwzględnia tzw. działalność sezonową (działalność gospodarczą trzeba będzie wykonywać minimum łącznie 2 miesiące w roku kalendarzowym).

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie będzie mógł podejmować czynności faktycznych i prawnych związanych z zakresem przedmiotowym prowadzonej działalności, w szczególności związanych z oferowaniem i sprzedażą towarów i usług. Będzie mógł natomiast podejmować czynności niezbędne do utrzymania przedsiębiorstwa i wynikające z faktu zatrudnienia w niezbędnym zakresie pracowników. W okresie zawieszenia przedsiębiorca będzie także podmiotem praw i obowiązków związanych z działalnością gospodarczą, w szczególności będzie mógł pozostawać pracodawcą.

Należy przyjąć, że to od woli przedsiębiorcy zależeć będzie, z jakiego powodu zawiesi działalność gospodarczą. I właśnie taką możliwość stwarzają mu projektowane przepisy ustawy SDG. Mam nadzieję, że uregulowanie kwestii zawieszenia w ustawie SDG ograniczy, a z czasem wręcz wyeliminuje, przypadki błędnych interpretacji przepisów prawa, działających na niekorzyść przedsiębiorcy.

Należy podkreślić, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej skutkować będzie wyłączeniem z ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Wyłączenie nie będzie jednak dotyczyć ubezpieczenia zdrowotnego.

Procedowany projekt ustawy, w szczególności kwestia zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, został pozytywnie oceniony przez środowisko przedsiębiorców, ponieważ projektowane zmiany spełniają jego oczekiwania. Negatywne opinie przedsiębiorców, do których odnosi się Pan Poseł, dotyczyły jednej z pierwszych wersji projektu skierowanego do uzgodnień międzyresortowych w maju br.

Ad pytania dotyczącego celowości wydawania z budżetu państwa kolejnych milionów złotych na powołanie CIDG, która będzie bezużyteczna (wydruki z CIDG nie będą miały mocy prawnej)

Obecnie aby uzyskać informację o konkretnym przedsiębiorcy wpisanym do ewidencji gminnej, trzeba udać się do siedziby właściwej gminy. Zważywszy na fakt, że liczba gmin w Polsce wynosi 2478, dostęp do takiej informacji, dla osoby niezamieszkałej na obszarze danej gminy, jest bardzo utrudniony.

Celem powołania CIDG jest przede wszystkim scentralizowanie informacji o wszystkich osobach fizycznych prowadzących działalność gospodarczą i udostępnienie jej w jednym miejscu - na stronie internetowej. Zapewni to zwiększenie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że dane z CIDG poprzez internet będą też dostępne dla wszystkich urzędów, a uzyskanie zaświadczenia potwierdzającego wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną będzie możliwe w jednym z 401 urzędów skarbowych, które zastąpią gminy w tych zadaniach.

Ponadto CIDG będzie dostępna również poza granicami RP, zatem będzie pomocna w promocji polskiej gospodarki.

W związku z powyższym nie mogę zgodzić się ze stwierdzeniem Pana Posła, "że setki milionów złotych zostaną wydane na system informacyjny, z którego informacje będą kompletnie bezużyteczne".

Aktualnie w Ministerstwie Gospodarki rozważa się również możliwość wydawania wypisów z CIDG.