SPS-023-28475/14 - Interpretacja i stosowanie kluczowych pojęć z ustawy o grach hazardowych.

W interesie państwa leży kontrola, monitorowanie i regulowanie rynku gier hazardowych z uwagi na istniejące w społeczeństwie zagrożenia uzależnieniem od hazardu. Pojęcie hazard ma szerokie znaczenie. Jest ono kojarzone z aktywnością, której wynik zależy wyłącznie od przypadku. Osoby uprawiające hazard, mimo braku kontroli nad biegiem wydarzeń, zawierzają losowi ich wynik, z nadzieją wygranej. Wydatki polskiego społeczeństwa na gry hazardowe stale rosną. Utrata kontroli nad uprawianiem hazardu charakteryzuje się brakiem odczuwalnych (somatycznych) objawów, które mogłyby pomóc w jego diagnozie. Problem uzależnienia od hazardu dotyczy w takim samym stopniu dorosłych, jak i nastolatków. Szczególnie hazard internetowy, którego dostępność jest znacznie większa niż tradycyjnych gier, oraz gry na automatach niosą ze sobą zwiększone ryzyko uzależnienia i zagrożenia dla nieletnich. Łatwość uzależnienia jest szczególnie odczuwalna u osób niepełnoletnich, które, jako mniej dojrzałe emocjonalnie od dorosłych, są bardziej podatne na pokusy, co powoduje, że w ich przypadku szybciej przekształcają się one w uzależnienie. Państwo nie może pozostać obojętne wobec zagrożeń wypływających z dostępności hazardu i ryzyka uzależnienia od niego swoich obywateli.

Zgodnie z ustawą o grach hazardowych z dnia 19 listopada 2009 r. urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych i gier na automatach jest dozwolone wyłącznie na zasadach określonych w ustawie.

Niniejsza ustawa pojęciem gier hazardowych obejmuje gry losowe (gry liczbowe, loterie pieniężne, grę telebingo, loterie fantowe, gry cylindryczne, gry w karty, gry w kości, grę bingo pieniężne, grę bingo fantowe, loterie promocyjne, loterie audioteksowe), gry na automatach, zakłady wzajemne (totalizatory i bukmacherstwo), określając definicje poszczególnych gier oraz warunki podmiotowe i przedmiotowe ich urządzania.

W obecnie obowiązującej ustawie grami na automatach określa się gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych, w tym komputerowych o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których gra zawiera element losowości. Tym samym każde urządzenie techniczne, elektromechaniczne i elektroniczne oferujące wygrane, choćby w postaci przedłużenia czasu gry, należy uznać za podlegające ustawie.

Na okoliczność określenia wygranych na automatach zdefiniowano część zakresu pojęciowego wygranej rzeczowej poprzez wyraźne wskazanie, że wygraną rzeczową jest również wygrana polegająca na możliwości przedłużania gry bez konieczności wpłaty stawki za udział w grze, a także możliwość rozpoczęcia nowej gry poprzez wykorzystanie wygranej rzeczowej uzyskanej w poprzedniej grze.

W kontekście powyższego należy zwrócić uwagę na wyrok NSA w Warszawie, sygn. akt II GSK 119/06, w którym stwierdził on, że " (...) efekt w postaci określonego przedłużenia czasu gry na konkretnym automacie mógłby być zakwalifikowany jako »wygrana rzeczowa« tylko pod warunkiem jednoznacznego wykazania - w sposób szczegółowy i zindywidualizowany w każdym przypadku - wystąpienia po stronie grającego korzyści majątkowej wykraczającej wprost ponad to, co dawało już z założenia samo gry uruchomienie na danym automacie przy pomocy przewidzianej w tym celu opłaty".

Wprowadzenie takiego rozwiązania ułatwia walkę z szarą strefą, umożliwiając zakwalifikowanie do automatów do gier urządzeń mechanicznych, elektromechanicznych i elektronicznych, w tym komputerowych, w których gry posiadają elementy losowe, a wygraną gracz otrzymuje w postaci punktów, za które może przedłużyć czas gry. Zawarcie w ustawie ww. definicji powoduje, iż nie ma wątpliwości nie tylko co do traktowania możliwości przedłużania gry bez konieczności wpłaty stawki za udział w grze jako wygranej rzeczowej, lecz także możliwości rozpoczęcia nowej gry poprzez wykorzystanie wygranej rzeczowej uzyskanej w poprzedniej grze. W tym drugim przypadku chodzi o zapobieżenie ewentualnemu omijaniu przepisów ustawy poprzez łączenie możliwości kontynuacji gry wskutek wykorzystania wygranej rzeczowej uzyskanej w poprzedniej grze z wpłatą stawki za udział w grze.

Również w celu walki z szarą strefą gry na automatach określa się jako gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych, elektronicznych, w tym komputerowych, organizowane w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra zawiera elementy losowe.

Odnosząc się do poruszonej w interpelacji kwestii dotyczącej prawa bankowego, należy zauważyć, że zgodnie z art. 1 ustawy - Prawo bankowe ustawa ta określa zasady prowadzenia działalności bankowej oraz funkcjonowania banków. Stosownie do art. 5 ust. 2 pkt 4 ustawy terminowe operacje finansowe stanowią czynności bankowe jedynie w przypadku, gdy wykonywane są przez banki.

Natomiast odnosząc się do opisu przedsięwzięcia przedstawionego we wskazanej przez pana posła w interpelacji sprawie nr AG8/7291/204/2013/ISZ/2, należy wskazać, że dotyczy ono "platformy pewnego brokera", a nie operacji wykonywanych przez bank, zatem nie podlega prawu bankowemu.

W związku z powyższym organy Służby Celnej, w celu zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa społeczeństwu, prowadzą działania przeciwdziałające nielegalnemu urządzaniu i prowadzeniu gier hazardowych.

Z zebranych przez ww. organy materiałów dowodowych oraz opinii biegłych wynika, że urządzenia typu CSANI jedynie sugerują możliwość uczestnictwa w rynku opcji walutowych (kupna - sprzedaży walut). Na ekranach takich urządzeń wyświetlane są ruchome bębny z symbolami hazardowymi takimi jak w tradycyjnych automatach do gier oraz informacje (wykresy) pozorujące bieżące notowania rynku opcji walutowych. W rzeczywistości na automatach tych mogą być urządzane nielegalne gry hazardowe.

Śledztwo w sprawie nielegalnego urządzania gier hazardowych na automatach typu CSANI prowadzi prokuratura apelacyjna. W kwietniu 2013 r. funkcjonariusze Centralnego Biura Śledczego, Policji i Służby Celnej dokonali zabezpieczenia na terenie kraju 1081 urządzeń (terminali internetowych) działających w systemie CSANI, pozorujących grę na giełdzie FOREX. Służba Celna nadal dokonuje zajęcia automatów tego typu.

Reasumując, dotychczas przeprowadzone kontrole potwierdzają zasadność działań Służby Celnej zmierzających do ochrony społeczeństwa przed uzależnieniem od hazardu.