SPS-023-2791/12 - Stawka podatku VAT na gotowe posiłki i dania.

Szanowna Pani Marszałek! Nawiązując do przesłanej przy piśmie z dnia 15 marca 2012 r., znak: SPS-023-2791/12, interpelacji pana posła Przemysława Wiplera w sprawie opodatkowania 5-procentową stawką podatku od towarów i usług gotowych posiłków i dań, uprzejmie informuję.

Polska z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej uzyskała czasową derogację m.in. w zakresie stosowania 3-procentowej stawki podatku od towarów i usług do dostaw niektórych środków spożywczych. Derogacja ta, obowiązująca początkowo do 30 kwietnia 2008 r., została następnie w wyniku bardzo trudnych negocjacji oraz dzięki staraniom rządu RP przedłużona o blisko 3 lata. W związku z wygasaniem z końcem 2010 r. przyznanych Polsce derogacji minister finansów wystąpił do Komisji Europejskiej z prośbą o przygotowanie propozycji legislacyjnej, która umożliwiłaby stosowanie przez Polskę przedmiotowych derogacji również po 31 grudnia 2010 r. W wystąpieniu tym wskazano m.in. na fakt, iż wygaśnięcie derogacji przyznanych tzw. nowym państwom członkowskim doprowadzi do różnic w traktowaniu państw członkowskich, powodując sytuacje nierównych szans dla poszczególnych państw bez jakiegokolwiek uzasadnienia merytorycznego. W odpowiedzi na to wystąpienie ministra finansów Komisja Europejska przypomniała, iż w trakcie toczącej się na forum Rady UE w 2008 r. debaty na temat obniżonych stawek VAT niektóre państwa członkowskie silnie sprzeciwiały się dalszemu przedłużaniu możliwości stosowania obniżonych stawek i podkreślały, że każda przyszła decyzja w sprawie obniżonych stawek VAT powinna ograniczać ich ogólny zakres (należy pamiętać, iż decyzje w sprawach podatkowych w Unii Europejskiej wymagają jednomyślności wszystkich państw członkowskich). W trakcie dyskusji wskazywano m.in. że stosowanie stawek obniżonych nie ma bezpośredniego przełożenia na cenę towaru i korzyści z ich stosowania czerpią de facto producenci, a nie konsumenci finalni. Podnoszono również, że zredukowane stawki powodują obniżenie wpływów budżetowych, które to wpływy państwa członkowskie muszą kompensować innymi opłatami i podatkami. Najistotniejsze zaś jest to, że stosowanie stawek obniżonych czyni nieprzejrzystym obowiązujący w UE system podatku VAT. Według Komisji Europejskiej ewentualny nowy projekt legislacyjny w tej sprawie powinien raczej racjonalizować i upraszczać obecnie obowiązujące przepisy, a nie po raz kolejny rozszerzać ich zakres.

Odnosząc się natomiast do poruszonej w interpelacji kwestii stosowania przez niektóre państwa członkowskie superobniżonej stawki VAT (poniżej 5%) w odniesieniu do środków spożywczych, należy wyjaśnić, iż w ramach obecnie obowiązującego systemu podatku od wartości dodanej państwa te stosują bezterminowo pewne odstępstwa od zasad ogólnych dotyczących stawek obniżonych VAT, które uzyskane zostały na zasadzie wyjątku w okresie poprzedzającym wprowadzenie zasad jednolitego rynku. W tym kontekście podkreślić należy, iż na forach unijnych Polska wielokrotnie podnosiła kwestię konieczności równego traktowania państw członkowskich w odniesieniu do stawek obniżonych, jednakże stanowisko to nie spotykało się ze zrozumieniem innych państw członkowskich, gdyż państwa te odmiennie rozumieją kwestię równości, wskazując na wszystkie obszary negocjowane przez poszczególne państwa członkowskie, a nie tylko w odniesieniu do kwestii stawek podatku od wartości dodanej.

W przyjętym w sierpniu 2010 r. przez Radę Ministrów ww. Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2010-2013 przyjęto, iż "z uwagi na wygaśnięcie derogacji zapisanej w traktacie akcesyjnym z 2004 r. i przedłużonej w grudniu 2007 r. na dalsze trzy lata, tj. do 31 grudnia 2010 r., od stycznia 2011 r. stawki VAT na nieprzetworzoną żywność oraz książki i czasopisma specjalistyczne muszą wynosić co najmniej 5%. Mając na uwadze to, aby przeciętna stawka na żywność nie wzrosła, obniżona zostanie z 7% do 5% stawka na podstawowe produkty żywnościowe. Dotyczyć to będzie takich produktów jak: chleb, nabiał, przetwory mięsne, produkty zbożowe (mąka, kasza, makaron) oraz soki".

Zarówno z konstrukcji, jak i z brzmienia cyt. wieloletniego planu wynika, że od stycznia 2011 r. stawką w wysokości 5% powinny być objęte zarówno podlegające opodatkowaniu do końca 2010 r. stawką podatku w wysokości 3% nieprzetworzone produkty spożywcze, jak i opodatkowane 7-procentową stawką podatku podstawowe produkty żywnościowe.

Pragnę podkreślić, że w mojej ocenie podejście w cyt. wieloletnim planie nie wykluczało opodatkowania 5-procentową stawką podatku od towarów i usług gotowych posiłków i dań, które są sklasyfikowane w grupowaniu PKWiU 10.85.1 (oczywiście z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2%). Grupowanie to zawiera gotowe posiłki sporządzane na bazie m.in. mięsa, podrobów, ryb, warzyw oraz wyrobów mącznych (takich jak nadziewane ciasto makaronowe mięsem, rybą, serem itp.). Gotowe posiłki i dania są niezwykle popularne i zajmują ważną pozycję w jadłospisie gospodarstw domowych.

Dodatkowo należy podkreślić, że takie produkty jak chleb, przetwory mięsne (wędliny, konserwy), które zostały wyraźnie wskazane w wieloletnim planie, nie są również produktami niskoprzetworzonymi.

Jednocześnie należy zauważyć, że zmiany wysokości stawek podatku, szczególnie dla produktów żywnościowych, przeprowadzane muszą być bardzo rozważnie, bowiem mają one istotny wpływ zarówno bezpośredni na wielkość wydatków ponoszonych przez domowe budżety społeczeństwa, jak i pośredni dla podmiotów związanych z produkcją poszczególnych towarów (zwłaszcza rolników) poprzez wpływ na wielkość produkcji rolnej w określonych grupach towarowych.

Dodatkowo informuję, że obecnie opodatkowaniu według 23-procentowej stawki podlegają produkty spożywcze, takie jak alkohol, kawa i napoje gazowane oraz czekolada, słodycze, wyroby ciastkarskie i ciastka, których data minimalnej trwałości albo termin przydatności do spożycia przekracza 45 dni. Ww. zakres produktów żywnościowych podlegających opodatkowaniu stawką podstawową obowiązuje w Polsce co do zasady od czasu wejścia w życie systemu podatku od towarów i usług, tj. od dnia 5 lipca 1993 r.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że nie można jednak wykluczyć, że w przyszłości zarówno zgłoszone postulaty dotyczące objęcia stawką podstawową niektórych produktów spożywczych obecnie opodatkowanych stawką obniżoną, przeniesienia niektórych produktów z grupy towarów opodatkowanych 5- procentową stawką podatku do grupy towarów opodatkowanych stawką 8% (7%), jak i postulaty związane z obniżeniem stawki tego podatku na niektóre inne produkty spożywcze będą przeanalizowane w ramach prac nad stosowaniem stawek VAT w odniesieniu do żywności.

Również sugestia pana posła, aby zwiększyć wysokość opodatkowania gotowych posiłków i dań, zostanie w trakcie tych prac szczegółowo przeanalizowana.

Odnosząc się bezpośrednio do pytań pana posła, uprzejmie informuję, iż w związku z ustaleniami ww. wieloletniego planu został opracowany projekt ustawy dotyczący objęcia niektórych towarów 5-procentową stawką podatku. Regulacje w tym zakresie zostały przekazane przez rząd Marszałkowi Sejmu w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej (data wpływu projektu do Sejmu VI kadencji - 30 września 2010 r., nr druku 3430). Pragnę podkreślić, że w poz. 28 załącznika do tego projektu ustawy, stanowiącego wykaz towarów opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5%, były wymienione: "Gotowe posiłki i dania, z wyłączeniem produktów o zawartości alkoholu powyżej 1,2% (PKWiU ex 10.85.1)". Jak każdy projekt aktu prawnego, którego autorem jest rząd, również i ten projekt był przedmiotem uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Ww. projekt został opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów w celu umożliwienia wypowiedzenia się wszystkim zainteresowanym.

Informacja o zamieszczeniu projektu ustawy w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Finansów została przekazana następującym podmiotom: Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Konfederacji Pracodawców Polskich, Związkowi Rzemiosła Polskiego, Business Centre Club, Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność", Ogólnopolskiemu Porozumieniu Związków Zawodowych, Forum Związków Zawodowych, Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego, Polskiej Izbie Paliw Płynnych, Krajowej Izbie Biopaliw, Polskiej Radzie Biznesu, Krajowej Izbie Gospodarczej, Krajowej Izbie Doradców Podatkowych, Krajowej Radzie Sądownictwa, Krajowej Radzie Konsultacyjnej do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W wyniku konsultacji do projektodawców ustawy wpłynęły opinie: Business Centre Club, Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, PKPP Lewiatan, Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji, Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, Krajowej Izby Doradców Podatkowych, Izby Gospodarczej Wodociągów Polskich, Polskiej Izby Ubezpieczeń, Krajowej Rady Spółdzielczej, Krajowego Związku Rewizyjnego Spółdzielni Produkcyjnych, Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Znaczna część uwag dotycząca projektowanych zmian w zakresie stawek podatku od towarów i usług, zgłoszonych na etapie prac związanych z wyżej wskazanym projektem z dnia 9 września 2010 r., została uwzględniona przy konstruowaniu regulacji objętych przedmiotowym projektem ustawy.

Należy tu wskazać, że w ramach konsultacji dotyczących wykazu towarów opodatkowanych stawką podatku w wysokości 5% nie zgłoszono uwag w sprawie objęcia 5-procentową stawką podatku od towarów i usług ww. gotowych posiłków i dań. Natomiast odnosząc się do zgłoszonych uwag, uprzejmie informuję, że została uzupełniona poz. 19 załącznika do ustawy o postulowane "owoce zamrożone", lecz nie uwzględniono postulatu rozszerzenia zakresu przedmiotowego wykazu o grupy towarów dotyczących m. in. zwierząt żywych, pasz czy roślin włóknistych.

Jednocześnie informuję, że skutki finansowe z tytułu obniżenia stawki podatku od towarów i usług z 7% na 5% na gotowe posiłki i dania spowodowały w roku 2011 ubytek dochodów budżetu państwa w wysokości ok. 11 mln zł. Jednakże należy zaznaczyć, że obniżenie stawki podatku VAT z 7% na 5% na podstawowe produkty żywnościowe miało na celu zneutralizowanie skutków podwyższenia stawki VAT na nieprzetworzone i niskoprzetworzone produkty żywnościowe z 3% na 5%.

Dodatkowo informuję, iż szczegółowe informacje dotyczące konsultacji społecznych oraz stosowne wyliczenia związane z opracowanym przez resort finansów projektem ww. ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją ustawy budżetowej są wymienione w uzasadnieniu do tego projektu opublikowanym na stronie internetowej Sejmu RP.