SPS-023-26711/14 - Pobieranie opłat za reklamy wiszące na budynkach

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 30 czerwca 2014 r. Ministerstwo Rozwoju SPS-023-26711/14 Pobieranie opłat za reklamy wiszące na budynkach

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 26711 w sprawie pobierania opłat za reklamy wiszące na budynkach

Kwestię umieszczania reklam w pasach drogowych dróg publicznych regulują przepisy ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260, z późn. zm.). Zgodnie z art. 39 ust. 1 ww. ustawy zabrania się dokonywania w pasie drogowym czynności, które mogłyby powodować niszczenie lub uszkodzenie drogi i jej urządzeń albo zmniejszenie jej trwałości oraz zagrażać bezpieczeństwu ruchu drogowego. W szczególności zabrania się umieszczania reklam poza obszarami zabudowanymi, z wyjątkiem parkingów. Jedynie zatem wyjątkowo, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, lokalizowanie w pasie drogowym reklam może nastąpić wyłącznie za zezwoleniem właściwego zarządcy drogi wydawanym w drodze decyzji administracyjnej oraz uiszczeniem stosownej opłaty.

Zgodnie z art. 40 ust. 1 ww. ustawy o drogach publicznych zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg wymaga zezwolenia zarządcy drogi, w drodze decyzji administracyjnej. Zezwolenie to dotyczy m.in. umieszczania w pasie drogowym reklam (art. 40 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy). W myśl art. 4 pkt 23 ustawy o drogach publicznych reklamą jest nośnik informacji wizualnej w jakiejkolwiek materialnej formie wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, umieszczony w polu widzenia użytkowników drogi, niebędący znakiem w rozumieniu przepisów o znakach i sygnałach lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę. Zgodnie z art. 40 ust. 3 ww. ustawy za zajęcie pasa drogowego w powyższy sposób pobiera się opłatę. Opłatę tę ustala w drodze decyzji administracyjnej właściwy zarządca drogi przy udzielaniu zezwolenia na zajęcie pasa drogowego. Jej wysokość stanowi iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego i stawki opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego.

Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o drogach publicznych nie przewidują żadnych zwolnień od opłat za zajęcie pasa drogowego drogi publicznej, w tym z tytuły lokalizacji reklamy. Natomiast obniżenie wysokości stawek opłat zależy wyłącznie od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, który zgodnie z art. 40 ust. 8 ww. ustawy, w drodze uchwały, ustala dla dróg, których zarządcą jest jednostka samorządu terytorialnego, wysokość stawek opłaty za zajęcie 1 m2 pasa drogowego. Należy przy tym zauważyć, iż przepis ustawy wskazuje, co uwzględnia się przy ustalaniu tych stawek, tzn.:

1)

kategorię drogi, której pas drogowy zostaje zajęty;

2)

rodzaj elementu zajętego pasa drogowego;

3)

procentową wielkość zajmowanej szerokości jezdni;

4)

rodzaj zajęcia pasa drogowego;

5)

rodzaj urządzenia lub obiektu budowlanego umieszczonego w pasie drogowym.

Należy zatem stwierdzić, iż przepis ten zezwala na zróżnicowanie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego wyłącznie ze względu na okoliczności i przesłanki enumeratywnie w nim wskazane. Wyłącza on zatem stosowanie innych czynników kształtujących wysokość tych stawek.

Jednocześnie uprzejmie wyjaśniam, iż w przypadku gdy reklama znajduje się na budynku przylegającym do granicy pasa drogowego w taki sposób, że jej powierzchnia wchodzi w przestrzeń powietrzną nad gruntem, to zgodnie z definicją legalną pasa drogowego zawartą w art. 4 pkt 1 ustawy o drogach publicznych reklama ta jest obiektem zajmującym pas drogowy, którego zajęcie pod tę reklamę wymaga zezwolenia zarządcy drogi, a umieszczenie jej bez zezwolenia skutkuje nałożeniem kary.

Odnosząc się do kwestii granic pasa drogowego, należy zacytować wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 lutego 2014 r. (sygn. akt II GSK 1803/12), zgodnie z którym: "Treść art. 4 pkt 1 u.d.p. zawierającego definicję pasa drogowego wskazuje, że pasem drogowym jest: wydzielony liniami granicznymi grunt wraz z przestrzenią nad i pod jego powierzchnią, w którym są zlokalizowane droga oraz obiekty budowlane i urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także urządzenia związane z potrzebami zarządzania drogą. Z takiej normatywnej definicji pasa drogowego wynika, iż jest on rozumiany z punktu widzenia funkcji, celu i roli, jaką pełni, tj. zapewnianie prowadzenia, zabezpieczenia i obsługi ruchu drogowego, a nadto zarządzania drogą będącą jego częścią. Przedstawiona definicja wskazuje również na to, iż pas drogowy rozumiany jest przestrzennie, jako wydzielona granicami bryła geometryczna.

W kontekście powyższych uwag wynika, iż pas drogowy jest obiektem trójwymiarowym, posiadającym wytyczone granice (...).

Stosując uniwersalne zasady wykładni przepisów prawa w związku z zasadą proporcjonalności środków prawnych prowadzących do zamierzonego celu, możliwe jest ustalenie granic pasa drogowego. Inaczej mówiąc, pojęcie pasa drogowego jako wydzielonego liniami bocznymi obszaru wraz z nieograniczonym "słupem" powietrza wznoszącym się nad tym obszarem oraz "słupem" ziemi znajdującym się pod nim nie jest prawidłowe. Przyjęcie tego rodzaju wykładni prowadziłoby do wniosku, iż wszystko, co przechodzi nad lub pod jakąkolwiek drogą, np. linia wysokiego napięcia nad gruntową drogą gminną, powoduje zajęcia pasa drogowego, a zatem generuje obowiązek poniesienia określonych opłat z tego tytułu. Uwzględniając bowiem funkcjonalną rolę pasa drogowego w kontekście jego zasięgu zarówno nad wydzielony obszar, jak i w jego głąb, należy stwierdzić, że granice te określają obiekty i urządzenia służące realizacji celów związanych z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także zarządzaniem drogą.

W tym stanie rzeczy nie da się jasno określić jednolitego wzorca, który mógłby w każdym przypadku znaleźć zastosowanie i dać odpowiedź na pytanie, na jakiej konkretnie wysokości bądź na jakiej głębokości przebiegają granice przestrzenne pasa drogowego, jednakże możliwe jest określenie przesłanek, które należy uwzględnić przy ich ustalaniu. Inaczej bowiem kształtuje się kwestia granic pasa drogowego w odniesieniu do gminnej drogi gruntowej, inaczej zaś w przypadku wielopoziomowego skrzyżowania krajowych autostrad wyposażonych w liczne urządzenia techniczne związane z prowadzeniem, zabezpieczeniem i obsługą ruchu, a także z potrzebami zarządzania tego rodzaju drogą. Tak więc to, czy określone urządzenia infrastruktury technicznej niezwiązane z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego, np. wodociąg, kabel energetyczny, znajdują się w pasie drogowym, podlega każdorazowemu badaniu, przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności sprawy, rodzaju drogi, znajdujących się w pasie drogowym urządzeń technicznych (...).

Ponadto przy ocenie, jak wysoko sięga przestrzeń pasa drogowego, należy mieć na uwadze definicję reklamy zawartą w art. 4 pkt 23 u.d.p., iż reklamą jest nośnik informacji wizualnej w jakiejkolwiek materialnej formie wraz z elementami konstrukcyjnymi i zamocowaniami, umieszczony w polu widzenia użytkowników drogi, niebędący znakiem w rozumieniu przepisów o znakach i sygnałach lub znakiem informującym o obiektach użyteczności publicznej ustawionym przez gminę. Z definicji tej wynika, że celem reklamy jest przekazanie informacji użytkownikom drogi. Drogą zaś jest w myśl art. 4 pkt 2 u.d.p. budowla wraz z drogowymi obiektami inżynierskimi, urządzeniami oraz instalacjami, stanowiąca całość techniczno-użytkową przeznaczoną do prowadzenia ruchu drogowego, zlokalizowaną w pasie drogowym. Zatem droga jest częścią pasa drogowego. W sytuacji, jak w niniejszej sprawie, gdy granicę pasa drogowego wyznaczała ściana budynku, na którym była umieszczona sporna reklama, to w świetle powołanych definicja reklama ta znajdowała się w pasie drogowym".

Jednocześnie uprzejmie informuję, iż w chwili obecnej trwają parlamentarne prace nad prezydenckim projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu (druk nr 1525). Projekt dotyczy m.in. wprowadzenia narzędzi sprzyjających ochronie krajobrazu, wprowadzenia powszechnej identyfikacji i waloryzacji krajobrazów oraz zmian dotyczących zasad lokalizowania reklam zarówno w pasie drogowym dróg publicznych, jak i poza nim.

Opublikowano: www.sejm.gov.pl