SPS-023-25715/14 - Nowelizacja dyrektywy Rady 2011/16/UE oraz implementacja Foreign Account Tax Compliance Act (FACTA) - stanowisko Ministerstwa Finansów.

W zakresie pytania nr 1, tj. określenia stanowiska Ministerstwa Finansów wobec modyfikacji art. 8 dyrektywy 2011/16/UE (automatyczna wymiana informacji), należy podkreślić, iż resort finansów od początku popierał ideę rozszerzenia zakresu art. 8, czemu dał wyraz w projekcie stanowiska rządu, które zostało przyjęte przez Komitet do Spraw Europejskich w dniu 26 czerwca 2013 r. Pierwotne założenia, o których mowa w ww. stanowisku, uległy modyfikacji wynikającej z konieczności dostosowania zmian w dyrektywie do równolegle prowadzonych prac na forum OECD związanych z tzw. globalnym standardem do automatycznej wymiany informacji finansowych będących konsekwencją ustawodawstwa FATCA. Zmiana podejścia w żaden sposób nie wpłynęła na korektę stanowiska resortu - na spotkaniach Grupy Rady ds. Podatkowych przedstawiciel Polski prezentował stanowisko, iż niezbędne jest prowadzenie przez UE we współpracy z OECD prac mających na celu jak najszybsze uzgodnienie i przyjęcie wspólnego globalnego standardu automatycznej wymiany informacji, aby zapewnić kompatybilność tego standardu z prawem unijnym. Nadrzędnym celem jest bowiem zapewnienie jednolitości działania i minimalizacji kosztów związanych z przekazywaniem przez instytucje finansowe informacji do administracji podatkowej.

W zakresie pytania nr 2, dotyczącego statystyki dotyczącej automatycznej wymiany informacji na podstawie dyrektywy Rady 77/799/EWG oraz 2011/16/UE, poniżej zaprezentowane zostało syntetyczne zestawienie danych statystycznych dotyczących automatycznej wymiany informacji podatkowych realizowanej na podstawie dyrektywy Rady 77/799/EWG, dyrektywy Rady 2003/48/EWG (tzw. dyrektywa odsetkowa), a także na podstawie Konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych, sporządzonej w Strasburgu 25 stycznia 1988 r., oraz umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Art. 8 dyrektywy Rady 2011/16/UE nie wszedł jeszcze w życie, zatem nie jest możliwe przekazanie stosownych danych. Statystyki te nie mogą być postrzegane jako zobrazowanie proponowanych zmian legislacyjnych, gdyż dotyczą one zupełnie innych kategorii informacji, tzn. kategorii podatkowych, a nie finansowych.

Jedynie wymiana automatyczna na podstawie dyrektywy 2003/48/EWG może stanowić w pewnym stopniu adekwatny punkt odniesienia.

Wymiana automatyczna w latach 2008-2013 - ogółem:

Wymiana automatyczna w podziale na podstawy prawne - przykładowe lata:

Wymiana Automatyczna OECD (umowy)

Wymiana Automatyczna - dyrektywa odsetkowa

Odpowiadając na pytanie 3, dotyczące zgodności porozumienia FATCA z prawem UE oraz krajowym w zakresie ochrony danych osobowych oraz ochrony tajemnicy bankowej, uprzejmie informuję, iż przyjęta przez Stany Zjednoczone Ameryki ustawa FATCA obliguje instytucje finansowe do przystąpienia do porozumień z IRS. Z uwagi na fakt, iż podpisanie porozumień przez instytucje finansowe bezpośrednio z IRS byłoby niezgodne z prawem UE oraz krajowym w zakresie m.in. ochrony danych osobowych oraz ochrony tajemnicy bankowej, USA zaproponowały państwom zawieranie porozumień międzyrządowych (IGA). Ich celem jest ustalenie, iż informacje o rachunkach prowadzonych dla rezydentów podatkowych USA w zagranicznych instytucjach finansowych będą przez te instytucje zbierane i raportowane do własnej, krajowej, administracji podatkowej. Następnie byłyby one przez tę administrację przekazywane automatycznie do USA, zgodnie z procedurą i w terminach ustalonych w IGA. Podstawą prawną do realizowania automatycznej wymiany informacji byłyby odpowiednie postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub wielostronnej Konwencji z 1998 r. o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych. Obecnie trwają zaawansowane prace nad podpisaniem w najbliższym czasie IGA między Polską a USA.

Należy zauważyć, iż wymiana informacji podatkowych (w tym dotyczących osób, które mogą posiadać polskie obywatelstwo) jest instytucją już obecnie zakorzenioną w polskim prawodawstwie. Wśród najważniejszych aktów ustanawiających tego rodzaju współpracę międzypaństwową są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, umowy o wymianie informacji podatkowych, wskazywana powyżej wielostronna Konwencja z 1998 r. o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych oraz dyrektywa Rady nr 2011/16/WE w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie opodatkowania. Implementacja tych aktów znalazła swoje odzwierciedlenie w postanowieniach działu VIIa ustawy - Ordynacja podatkowa, regulującego wymianę informacji podatkowych z innymi państwami, oraz art. 82 § 3 tej ustawy, zobowiązującym instytucje finansowe do przekazywania informacji na żądanie organów podatkowych.

W tym kontekście umowa IGA nie wprowadzi rozwiązań, które nie byłyby już obecnie dopuszczalne ustawodawstwem krajowym. Należy przy tym podkreślić, iż istotą IGA jest przede wszystkim opisanie procedur, które powinny zostać przeprowadzone przez instytucje finansowe dla celów identyfikacji rachunków posiadanych przez amerykańskich rezydentów podatkowych. Sama wymiana informacji między administracją podatkową Polski i USA dokonywana będzie na podstawie dwustronnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub konwencji z 1988 r., do której obydwa kraje przystąpiły. Akty te, funkcjonujące w polskim porządku prawnym jako ratyfikowane umowy międzynarodowe, zapewniają w szczególności poufność danych oraz ochronę przed wykorzystaniem informacji w celu innym niż dopuszczony daną umową cel podatkowy.

Mając powyższe na uwadze, w opinii Ministerstwa Finansów, umowa IGA, jako umowa międzynarodowa, która podlegała będzie w Polsce ratyfikacji w drodze ustawy, spełni wymagania konstytucyjne związane z zapewnieniem ochrony informacji wymienianych na jej podstawie.

Należy także zauważyć, iż pierwotnie istniały plany, żeby w imieniu państw UE z rządem USA negocjowała Komisja Europejska. Jednakże część państw członkowskich nie wyraziła na to zgody. W konsekwencji brak jest wspólnego, oficjalnego stanowiska rządów państw UE w sprawie FATCA, niemniej jednak rozwiązanie przyjęte przez państwa UE, w tym Polskę, czyli podpisanie IGA, jest popierane także przez Komisję Europejską.

Podkreślić należy, iż model IGA z uwagi na automatyczną wymianę informacji stał się inspiracją dla przyszłych prac w UE w kwestii systemu wymiany informacji w relacjach wewnętrznych UE, a także będzie promowany, jako narzędzie dla lepszego przestrzegania obowiązków podatkowych, również w relacjach z państwami trzecimi.

W kwestii dotyczącej przeprowadzenia kampanii informacyjnej, która informowałaby opinię publiczną o założeniach FATCA, wyjaśnienia wymaga fakt, iż przedmiotowe porozumienie dotyczy obowiązków nałożonych na instytucje finansowe. Polskie środowisko branżowe, skupiające przedstawicieli instytucji finansowych, takich jak Związek Banków Polskich (ZBP), Polska Izba Ubezpieczeń oraz Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, regularnie odbywa spotkania z przedstawicielami Ministerstwa Finansów w celu bieżącego informowania nad przebiegiem prac dotyczących porozumienia FATCA. Można zatem uznać, iż przesłanka dotycząca kampanii informacyjnej osób zainteresowanych wykonywaniem obowiązków nałożonych przez porozumienie jest spełniona.

W zakresie korzyści w związku z podpisaniem umowy FATCA w obecnym kształcie należy podkreślić, iż najważniejszą korzyścią wynikającą z jej zawarcia jest wyeliminowanie problemów prawnych dla polskich instytucji finansowych, związanych z zawieraniem porozumień bezpośrednio z IRS. Brak jej zawarcia oznaczałby bowiem dla polskich instytucji finansowych albo obowiązek przekazywania IRS danych z naruszeniem przepisów prawa wewnętrznego, albo podleganie 30-procentowemu podatkowi od dochodów ze źródeł w USA - w przypadku odmowy zawarcia porozumienia bezpośrednio z IRS. W tym przypadku narażone byłyby one także na odpływ klientów będących rezydentami amerykańskimi. Ponadto IGA, w wynegocjowanej wersji, zawiera zasadę wzajemności w przekazywaniu informacji, co skutkuje tym, iż także Polska będzie otrzymywać w sposób automatyczny z USA informacje o rachunkach i dochodach polskich rezydentów.

Zawarcie przedmiotowej umowy IGA będzie ważnym krokiem w kierunku dalszego rozwoju dwustronnej współpracy podatkowej z USA. Standard wymiany informacji określony w niej jest obecnie przedmiotem zaawansowanych prac na forum OECD oraz UE, jako docelowy model międzynarodowej wymiany informacji podatkowych.

Głównym celem podejmowanych działań na poziomie UE a także poprzez OECD na poziomie globalnym jest zwalczanie wciąż narastających wyzwań w obszarze oszustw podatkowych i uchylania się od opodatkowania, w tym z agresywnym planowaniem podatkowym. Możliwość wymiany informacji finansowych pomiędzy administracjami podatkowymi poszczególnych państw ma zapobiegać tego typu negatywnym zjawiskom, przyczyniając się tym samym do zwiększenia wpływów do budżetu państwa.