SPS-023-25087/14 - Stanowisko MPiPS w sprawie zwolnienia pracodawców z obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za rodziców powracających do pracy po wykorzystaniu urlopów macierzyńskich, rodzicielskich i wychowawczych

Instytucja 36-miesięcznego zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych została wprowadzona do systemu prawnego ustawą z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy i niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 237, poz. 1654) i funkcjonuje od dnia I stycznia 2009 r.

Stosownie do treści przepisu art. 104a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z późn. zm.) oraz art. 9a ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r. poz. 272) pracodawcy, o których mowa w ww. przepisach, nie opłacają składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy, począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że fakt skorzystania przez pracowników (matkę i ojca lub opiekunów dziecka) z przewidzianych w Kodeksie pracy urlopów przysługujących w związku z urodzeniem dziecka lub przyjęciem dziecka na wychowanie nie oznacza automatycznego nabycia przez pracodawców tych pracowników uprawnienia do 36-miesięcznego zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, wynikającego z art. 104a ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz art. 9a ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami 36 miesięcy to maksymalny okres zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przysługujący pracodawcy po powrocie pracownika z urlopu udzielonego z tytułu urodzenia dziecka lub dzieci przy jednym porodzie albo przyjęcia dziecka lub dzieci na wychowanie w jednym czasie. Powyższe oznacza, że urodzenie kolejnego dziecka lub dzieci przy kolejnym porodzie albo przyjęcie kolejnego dziecka lub dzieci na wychowanie powoduje, że jeśli w związku z tym faktem pracodawca udzieli pracownikowi urlopu związanego z rodzicielstwem, nabywa nowe uprawnienie do zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przez kolejne 36 miesięcy.

Z powołanych wyżej przepisów nie wynika zatem, że w sytuacji gdy z urlopów związanych z rodzicielstwem, udzielonych na to samo dziecko (dzieci), korzystają oboje rodzice (opiekunowie) dziecka, 36-miesięczny okres zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych będzie przysługiwać pracodawcom obojga rodziców (opiekunów) dziecka. Ponadto z powyższych przepisów nie wynika również, że okres zwolnienia może być dzielony pomiędzy wskazanych pracodawców.

Z uwagi na fakt, że powołane wyżej przepisy określają maksymalny okres korzystania z przedmiotowego zwolnienia, zatem we wskazanej wyżej sytuacji uprawnienie do 36-miesięcznego zwolnienia z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przysługuje wyłącznie jednemu pracodawcy (zatrudniającemu jedno z rodziców lub opiekunów). Zgodnie z przyjętą wykładnią wskazanych wyżej przepisów prawo do takiego zwolnienia nabywa ten pracodawca, który jako pierwszy udzielił pracownikowi (opiekunowi) jednego z wymienionych wyżej urlopów i kontynuuje zatrudnienie tego pracownika po jego powrocie z urlopu.

Możliwość skorzystania z przedmiotowego zwolnienia z opłacania składek przez pracodawcę drugiego z rodziców (opiekunów) dziecka mogłaby natomiast nastąpić wyłącznie w sytuacji, kiedy rodzic (lub opiekun), któremu pracodawca jako pierwszemu udzielił jednego z wymienionych wyżej urlopów, zmarł lub utracił możliwość sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, a którego obowiązki przejął drugi z rodziców (opiekunów) dziecka.

Przedstawiając powyższe, jednocześnie wyjaśniam, że na chwilę obecną nie są planowane działania zmierzające do zmiany przepisów normujących instytucję 36-miesięcznego zwolnienia pracodawcy z opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za pracowników powracających z urlopów związanych z rodzicielstwem. Wskazany instrument realizuje zamierzone cele oraz stosowany jest właściwie i zgodnie z przyjętymi ustaleniami, zaś rozszerzenie przypadków jego stosowania poza wskazaną wyżej wykładnię byłoby niezgodne z założeniami opisywanej regulacji.