SPS-023-24387/14 - Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości nabytej w drodze spadku przed upływem 5 lat od nabycia.

Odpłatne zbycie nieruchomości lub praw majątkowych, w tym nabytych w drodze spadku, stanowi źródło przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Po upływie 5-letniego okresu nie powstaje obowiązek w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217, poz. 1588, z późn. zm.) zmieniono zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nabytych po dniu 31 grudnia 2006 r.

Podatek wynosi 19% osiągniętego dochodu stanowiącego różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw a kosztami uzyskania przychodów, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw (art. 30e ustawy). Oznacza to, że podatnik ma możliwość uzyskany z tego tytułu przychód pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu, o których mowa w art. 22 ust. 6c i 6d ustawy. Koszty uzyskania przychodu stanowią udokumentowane koszty nabycia lub udokumentowane koszty wytworzenia, powiększone o udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania.

Jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, ustawa stanowi, iż za koszty uzyskania przychodu uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania, oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Wysokość nakładów, o których wyżej mowa, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Z dniem 1 stycznia 2009 r. na mocy ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316, z późn. zm.) zostało wprowadzone zwolnienie przedmiotowe w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Katalog wydatków poniesionych na cele, o których mowa wyżej, zawiera art. 21 ust. 25 ustawy. W myśl tego przepisu za wydatki mieszkaniowe uważa się m.in. nabycie budynku mieszkalnego, budowę, rozbudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej. Przepis ten umożliwia również dokonanie przez podatnika np. spłaty kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, na nabycie np. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Odnosząc się więc do kwestii poruszonych w wystąpieniu pana posła, należy zauważyć, że obowiązujące przepisy dotyczące odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw umożliwiają podatnikowi zmniejszenie przychodu o koszty faktycznie poniesione przez nabywcę. W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw, nabytych w drodze spadku, podatnik może uwzględnić w kosztach uzyskania przychodu udokumentowane nakłady oraz zapłacony podatek od spadków i darowizn w części przypadającej na nabycie nieruchomości lub prawa. Ponadto podatnik może skorzystać z prawa do zwolnienia od podatku, po spełnieniu ustawowych warunków, na podstawie powołanego już art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Powołane rozwiązania prawne dotyczą wszystkich obywateli, bez względu na ich status społeczny, a tym samym wypełniają konstytucyjną zasadę równości obywateli wobec prawa.

Artykuł 84 Konstytucji RP stanowi, iż każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, co stanowi urzeczywistnienie zasady sprawiedliwości społecznej i równości obywateli wobec prawa, o której mowa w art. 2 i 32 ustawy zasadniczej.

Zasady równości i sprawiedliwości w prawie podatkowym są przedmiotem kontroli konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny uznaje, iż zasada równości jest przestrzegana wtedy, gdy każdy obywatel może stać się adresatem każdej z norm przyznających określone prawo obywatelskie. Nie można więc różnicować obywateli ze względu na kryteria powodujące powstanie zamkniętych kategorii o zróżnicowanym statusie prawnym (K.10/93). Sprawiedliwość podatkowa jest pewnym uszczegółowieniem ogólnej zasady sprawiedliwości społecznej i dotyczy tylko sprawiedliwości obciążeń. Wyrazem sprawiedliwości podatkowej jest zwłaszcza powszechność i równość opodatkowania.

Jednocześnie uprzejmie zauważa się, iż ustawodawstwo zgodnie z Konstytucją RP należy do parlamentu. Ustawodawca posiada swobodę kształtowania systemu podatkowego. Wynika to z art. 217 Konstytucji RP, który stanowi, iż nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Zatem materia prawnopodatkowa w szerokim zakresie leży w gestii parlamentu.

Podkreślić należy, że wolą ustawodawcy było wprowadzenie opisanych zasad opodatkowania dochodów z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. Ustawodawca, wprowadzając omawiane regulacje prawne, w ten sam sposób traktuje wszystkich podatników. Trudna sytuacja materialna podatnika, jego wiek, jak również miejsce zamieszkania nie mogą być podstawą do zróżnicowania opodatkowania dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy, w tym np. skrócenia 5-letniego okresu dla osób, które nabyły nieruchomość lub prawo w drodze spadku.

Mając powyższe na uwadze, uprzejmie informuję, że nie istnieją podstawy do zmiany przepisów dotyczących zagadnienia związanego z opodatkowaniem dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. W konsekwencji nie są prowadzone prace legislacyjne w tym zakresie.