SPS-023-23549/13 - Zasady oprocentowania kredytów w rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych dla klientów indywidualnych.

Odnosząc się do tez przedstawionych w interpelacji, należy wskazać, że nie wydaje się uzasadnione stwierdzenie, iż wysokość oprocentowania udzielonego kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym jest uzależniona wyłącznie od uchwały zarządu banku oderwanej od jakichkolwiek czynników zewnętrznych, takich jak cena pieniądza na rynku międzybankowym, czy też wysokość stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Uchwała ta musi być bowiem zgodna z rzeczywistym stanem prawnym i faktycznym. Należy podkreślić, że do kredytów w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym ma zastosowanie wprost ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (umowa o kredyt w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym konsumenta w art. 4 ust. 2 pkt 2 i 3), która precyzyjnie określa obowiązki w zakresie zasad ustalania oprocentowania (art. 32 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 6), w tym w szczególności określania obiektywnych przesłanek, od których zależy zmiana oprocentowania, a także prezentacji całkowitej kwoty kredytu, całkowitego kosztu kredytu, całkowitej kwoty do zapłaty i rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Konieczność określania obiektywnych przesłanek wynika także jednoznacznie z ugruntowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego i Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumenta. Ponadto uchwała taka musi być zgodna ze stanem faktycznym i brać pod uwagę w szczególności poziom stóp procentowych NBP będących podstawowym czynnikiem mającym wpływ na wysokość oprocentowania kredytów.

Ponadto należy zauważyć, że podana przez pana posła informacja o kształtowaniu się oprocentowania kredytu w rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych na poziomie 16% nie pokrywa się z danymi statystycznymi Narodowego Banku Polskiego, zgodnie z którymi średnie oprocentowanie kredytów bieżących dla osób fizycznych wynosi w chwili obecnej 11,1% w skali roku i systematycznie od kilku lat maleje, właśnie z uwagi na obniżkę stóp procentowych NBP.

Zgodnie z art. 359 Kodeksu cywilnego odsetki należą się wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej. Natomiast na podstawie § 2¹ ww. artykułu maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Z uwagi na fakt, iż stopa oprocentowania kredytu lombardowego NBP wynosi 4% (w dniu 16 stycznia 2014 r.), nie można uznać, iż takie określenie oprocentowania bieżącego kredytu jest niezgodne z prawem.

Należy również zauważyć, że banki działające na polskim rynku konkurują ze sobą, a konsumenci mają prawo porównywać oferty, wybierać najkorzystniejsze, a także indywidualnie negocjować warunki umów z bankami. Marże banków odzwierciedlają koszty działania banku, w szczególności koszty badania zdolności kredytowej kredytobiorcy, procesu udzielenia kredytu, koszty operacyjne banku oraz koszty ryzyka związanego z udzieleniem kredytu.

Nie można ponadto zgodzić się ze stwierdzeniem, iż otwarta linia kredytowa (posługując się precyzyjnym językiem - kredyt odnawialny) jest stałą cechą lub dodatkiem do każdego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego. Wskazać należy, że tego rodzaju usługa finansowa jest kredytem (odrębną czynnością bankową, która jest jedynie powiązana organizacyjnie z rachunkiem bankowym), którego udzielenie wymaga spełnienia odpowiednich procedur kredytowych, w szczególności uzależnione jest od zdolności kredytowej klienta.

Odnosząc się jednocześnie do pytania drugiego i trzeciego, należy zauważyć, że wysokość stosowanych marż nie jest pochodną tego, że większość aktywów sektora bankowego w Polsce należy do "podmiotów zagranicznych" (jak wskazano w interpelacji 70%, faktycznie wobec przejęć ten procent obniża się do ok. 60%). Zasada swobody przepływu kapitału jest jedną z podstawowych zasad funkcjonowania Unii Europejskiej. Jednocześnie należy wskazać, że banki prowadzące działalność w formie spółki akcyjnej (banki komercyjne), jak i banki spółdzielcze podlegają pełnemu nadzorowi państwowemu ze strony Komisji Nadzoru Finansowego oraz w określonym zakresie innych organów nadzoru (np. Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów).

Ponadto banki w formie spółki akcyjnej, które notowane są na giełdzie, podlegają dodatkowemu nadzorowi publicznemu na podstawie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. Nr 183, poz. 1537, z późn. zm.). Stawki oprocentowania w bankach niezależnie od ich kapitału właścicielskiego (przypomnieć należy, że bank w formie spółki akcyjnej zarejestrowany w Polsce jest bankiem krajowym w rozumieniu przepisów) nie różnią się zasadniczo.

Biorąc powyższe pod uwagę, uprzejmie informuję, że obecnie nie są przewidywane prace legislacyjne mające na celu dokonanie zmian w kwestiach poruszonych w interpelacji.