SPS-023-23465/11 - Stawka akcyzy na alkohol etylowy w spryskiwaczach samochodowych.

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na pismo wicemarszałka Sejmu RP pana Marka Kuchcińskiego z dnia 12 lipca 2011 r., nr SPS-023-23465/11, dotyczące interpelacji pani poseł Iwony Arent w sprawie stanowiska Ministerstwa Finansów dotyczącego zerowej stawki akcyzy na alkohol etylowy w spryskiwaczach samochodowych, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Ad 1. Odnośnie do pytania, czy Ministerstwo Finansów, tak jak w przypadku alkoholu etylowego, posiada stanowisko Unii Europejskiej w zakresie zasadności i możliwości opodatkowania olejów smarowych, należy wyjaśnić, iż w przedmiotowej materii resort posiada ogólnie dostępne stanowisko instytucji sądowniczej Unii Europejskiej wyrażone w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sygn. akt C-146/06.

W przedmiotowym wyroku Trybunał potwierdził możliwość opodatkowania olejów smarowych, stwierdzając, iż dyrektywę Rady 2003/96/WE należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie w stosowaniu przepisów krajowych, które przewidują pobieranie podatku konsumpcyjnego od olejów smarowych w przypadku, gdy są one przeznaczone, oferowane do sprzedaży lub wykorzystywane do innych celów niż jako paliwo silnikowe lub grzewcze.

Ad 2. W kwestii pytania dotyczącego poniesienia przez budżet ewentualnych kosztów z tytułu - cyt.: "niezgodnego z celem dyrektywy opodatkowania i kontroli olejów smarowych wykorzystywanych do innych celów niż opał bądź paliwa (...)" należy wyjaśnić, co następuje.

Kwestię zwrotu nadpłaty regulują przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Na podstawie przepisów tej ustawy co do zasady za nadpłatę uznaje się kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku.

W rozpatrywanej sprawie konieczność zapłaty podatku znajduje podstawę w obowiązujących przepisach prawa, zatem nie można przyjąć, iż stanowi on nienależnie uiszczone świadczenie. Podkreślić należy, iż podatek ten płacony jest z tytułu dokonywania czynności wskazanych w ustawie o podatku akcyzowym (art. 8) i podmiot, o ile nie korzysta ze zwolnienia od akcyzy, zobowiązany jest do wpłaty akcyzy na konto właściwego organu podatkowego.

W tym miejscu należy wyjaśnić, iż opodatkowanie akcyzą olejów smarowych umożliwiają przepisy unijne i z tej możliwości skorzystał krajowy prawodawca. Zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b) dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania produktów energetycznych i energii elektrycznej wyroby klasyfikowane do kodu CN 2710 (m.in. oleje smarowe) zaliczane są do wyrobów energetycznych.

Stosownie do art. 2 ust. 4 lit. b) niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do produktów energetycznych wykorzystywanych do celów innych niż napędowe lub opałowe. Produkty energetyczne, które nie są objęte ujednoliconym podatkiem akcyzowym, stanowią produkty inne niż te, o których mowa w art. 1 ust. 3 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG, a to oznacza, że państwa członkowskie zachowują prawo do opodatkowania tych wyrobów pod warunkiem, że podatki te nie spowodują zwiększenia formalności związanych z przekroczeniem granicy w handlu między państwami członkowskimi.

Opodatkowanie podatkiem akcyzowym olejów smarowych na terytorium kraju nie zwiększyło formalności związanych z przekraczaniem granicy w handlu między państwami członkowskimi. Przepisy krajowe, w których ustanowiono odrębne procedury, jakie należy stosować w przypadku ww. wyrobów, nie wprowadziły ograniczeń obrotu tymi wyrobami i nie nałożyły na podatników ani na inne państwa członkowskie obowiązków, które byłyby niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego. W szczególności nabywcy i dostawcy wewnątrzwspólnotowi olejów smarowych wykorzystywanych do innych celów niż opałowe lub napędowe nie zostali obciążeni dodatkowymi formalnościami polegającymi na konieczności otwierania składów podatkowych, stosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy czy potwierdzania odbioru wyrobów na administracyjnym dokumencie towarzyszącym. Ponadto należy zauważyć, że podmioty krajowe nie zostały zobowiązane do wprowadzania do składu podatkowego w procedurze zawieszenia poboru akcyzy nabywanych wewnątrzwspólnotowo olejów smarowych.

Jedyne, do czego zobowiązane są podmioty dokonujące nabycia wewnątrzwspólnotowego olejów smarowych, to wywiązywanie się z obowiązków wynikających z ogólnych warunków dotyczących prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie obrotu wyrobami akcyzowymi, tj. przed dniem wykonania pierwszej czynności do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego właściwemu naczelnikowi urzędu celnego i do składania deklaracji podatkowych. Powyższe jednakże nie stanowi o nałożeniu obowiązków, które byłyby niezgodne z przepisami prawa wspólnotowego.

Ponadto należy zauważyć, iż prawodawca krajowy zastosował instytucję zwolnienia od akcyzy w stosunku do olejów smarowych wykorzystywanych do celów innych niż napędowy lub opałowy albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych albo jako oleje smarowe do silników albo do produkcji paliw silnikowych, olejów opałowych, dodatków lub domieszek do paliw silnikowych lub olejów smarowych do silników, która to instytucja prowadzi do tego, iż w praktyce podmioty dokonujące obrotu tymi wyrobami nie płacą akcyzy. W konkluzji powyższego należy stwierdzić, iż wniosek o oszacowanie ewentualnych strat budżetu jest niezasadny.

Ad 3. Pytanie dotyczące wskazania, czy i kto poniesie odpowiedzialność za ewentualne narażenie budżetu państwa na straty związane z wypłatą zasądzonych odszkodowań z tytułu opodatkowania olejów smarowych, ma charakter czysto teoretyczny, gdyż z danych zebranych przez Ministerstwo Finansów w kwietniu br. wynika, iż organy podatkowe nie zarejestrowały wpływu wniosków o odszkodowania za szkody wyrządzone ostatecznymi decyzjami podatkowymi. Ponadto należy ponownie podkreślić, iż opodatkowanie olejów smarowych wynika z aktu rangi ustawowej, tj. ustawy o podatku akcyzowym, i nie jest sprzeczne z prawem unijnym.

Ad 4. Odnośnie do pytania, dlaczego mimo analogicznej sytuacji w obu przypadkach (przy alkoholu etylowym oraz olejach smarowych) Ministerstwo Finansów zajmuje odmienne stanowiska, należy wyjaśnić, co następuje.

Sytuacja prawna w zakresie opodatkowania olejów smarowych i nieopodatkowywania alkoholu etylowego zawartego w wyrobach nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi jest diametralnie różna, co znajduje odzwierciedlenie nie tylko w przepisach krajowych, ale również w przepisach unijnych.

Możliwość opodatkowania olejów smarowych wynika z art. 1 ust. 3 dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EW. Natomiast obligatoryjny obowiązek zwolnienia alkoholu etylowego wynika z art. 27 dyrektywy Rady 92/83/EWG z dnia 19 października 1992 r. w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych.

Ad 5. W zakresie wysokości stawki podatku akcyzowego dla płynów do spryskiwaczy szyb samochodowych i płynów przeciwoblodzeniowych oraz olejów smarowych należy wyjaśnić, iż zerowa stawka podatku akcyzowego dla płynów do spryskiwaczy szyb samochodowych i płynów przeciwoblodzeniowych stanowi wynik implementacji do krajowego porządku art. 27 dyrektywy Rady 92/83/EWG, 93/83/EWG w sprawie harmonizacji struktury podatków akcyzowych od alkoholu i napojów alkoholowych.

Wyżej wymieniona stawka wynikała z konieczności osiągnięcia celu ww. dyrektywy Rady 93/83/EWG, którym jest m.in. nieobjęcie podatkiem akcyzowym alkoholu etylowego zawartego w wyrobach nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi. Powyższe potwierdza Komisja Europejskiej w opinii TAXUD/C2/SK/cvh D (2010) 751434.

Obligatoryjny obowiązek nieobjęcia podatkiem akcyzowym alkoholu etylowego zawartego w płynach do spryskiwaczy szyb samochodowych i płynach przeciwoblodzeniowych nie pozwalał na określenie dla tych wyrobów stawki na innym poziomie niż zero.

Natomiast pozytywna stawka podatku akcyzowego dla olejów smarowych stanowi konsekwencję implementacji do krajowego porządku prawnego art. 1 ust. 3 dyrektywy Rady 2008/118/WE.

Ad 6. Okoliczność, iż podmiot posiada interpretację indywidualną, znak: IPPP1/443-1777/08/11-5/S/SM, wydaną przez organ podatkowy po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, nie uzasadnia twierdzenia, iż Ministerstwo Finansów narusza art. 32 Konstytucji RP stanowiący o tym, że wszyscy są wobec prawa równi i mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Ww. interpretacja wydana została w indywidualnej sprawie przez dyrektora izby skarbowej (działającego z upoważnienia ministra finansów) i jest wiążąca dla tego dyrektora (organu) w tym konkretnym (przedstawionym we wniosku o interpretację) stanie faktycznym. Interpretacja ta nie może być argumentem przywoływanym dla uzasadnienia zarzutów o nierównym traktowaniu obywateli. Zarówno interpretacje przepisów prawa podatkowego, jak i wyroki sądów administracyjnych są wiążące w konkretnych sprawach.

Jednocześnie należy podnieść, iż orzecznictwo sądów krajowych w kwestii dotyczącej opodatkowania olejów smarowych jest niejednolite, a wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, sygn. akt C-146/06, wprost potwierdza możliwość opodatkowania olejów smarowych.