SPS-023-22536/13 - Hipoteka przymusowa podczas kontroli podatkowej- wyrok TK SK 40/12

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 października 2013 r., sygn. akt SK 40/12, orzekł, że art. 70 § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. jest niezgodny z art. 64 ust. 2 konstytucji. Przepis art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. stanowił: "Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką, jednakże po upływie terminu przedawnienia zaległość podatkowa może być egzekwowana tylko z przedmiotu hipoteki". W powyższym wyroku "Trybunał Konstytucyjny krytycznie odniósł się jedynie do dwóch aspektów art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej w badanym brzmieniu, a mianowicie tego, że:

- całkowicie wyłącza on przedawnienie niektórych rodzajów należności podatkowych (w badanym stanie prawnym zabezpieczonych hipoteką przymusową w czasie kontroli podatkowej);

- czyni to na podstawie nieuzasadnionego i arbitralnego kryterium (formy zabezpieczenia należności podatkowych)".

Aktualnym odpowiednikiem powyższego przepisu jest art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Odnosząc się do pytań pani poseł, uprzejmie wyjaśniam.

Ad 1. W powyższym wyroku Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę, że norma prawna zawarta w zakwestionowanym art. 70 § 6 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 1998 r. do 31 grudnia 2002 r. "została powtórzona i rozszerzona (o zastaw skarbowy) w art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej. Ten ostatni przepis nie był wprawdzie formalnie przedmiotem orzekania (nie stanowił bowiem podstawy ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie skarżącej), lecz w sposób oczywisty mają do niego odpowiednie zastosowanie te same zastrzeżenia konstytucyjne, które zostały podniesione w niniejszym wyroku. Z punktu widzenia konstytucji podczas kontroli podatkowej nie jest dozwolone ani uzależnianie terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych od tego, w jaki sposób zostały one zabezpieczone, ani dopuszczenie do sytuacji, w której zobowiązania tak wyodrębnionej kategorii podatników nigdy się nie przedawniają. Uzasadnia to konieczność podjęcia przez ustawodawcę w ramach realizacji niniejszego wyroku pilnych działań zmierzających do wyeliminowania z systemu prawnego art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej z przyczyn wskazanych wyżej".

Minister Finansów podziela pogląd trybunału o konieczności podjęcia przez ustawodawcę pilnych prac nad zmianą art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej.

Ad 2. Ministerstwo Finansów aktualnie analizuje wyrok trybunału i oczekuje na opinię Rządowego Centrum Legislacji dotyczącą tego wyroku. Zgodnie z art. 14c ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2012 r. poz. 392, z późn. zm.) Rządowe Centrum Legislacji zapewnia obsługę prawną Rady Ministrów m.in. poprzez analizowanie orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Opinie Rządowego Centrum Legislacji dotyczące wyroków Trybunału Konstytucyjnego są brane pod uwagę w toku prac legislacyjnych nad wykonaniem wyroku. Po dokonaniu powyższych analiz zostaną podjęte prace legislacyjne.