SPS-023-21793/11 - Stanowisko MPiPS w sprawie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla najbliższych członków rodziny
Pismo z dnia 7 kwietnia 2011 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-21793/11 Stanowisko MPiPS w sprawie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla najbliższych członków rodziny
Odpowiadając na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 7 kwietnia 2011 r. dotyczące interpelacji posłów Jadwigi Wiśniewskiej i Stanisława Szweda w sprawie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego dla najbliższych członków rodziny, uprzejmie informuję.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ww. ustawy świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
matce albo ojcu lub
innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59, z późn. zm.) ciąży obowiązek alimentacyjny,
opiekunowi faktycznemu dziecka (zgodnie z art. 3 pkt 14 ww. ustawy opiekun faktyczny to osoba, która sprawuje faktyczną opiekę nad dzieckiem i wystąpiła do sądu z wnioskiem o jego przysposobienie)
- jeżeli nie podejmują lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Zgodnie z art. 128 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego obowiązek alimentacyjny obciąża krewnych w linii prostej oraz rodzeństwo i w ramach tak określonego pokrewieństwa możliwe jest przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego. W ramach powinowactwa nie istnieje obowiązek alimentacyjny, co oznacza, że w ramach powinowactwa (tj. np. synowa-teściowa) nie przysługuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego.
Powyższy katalog osób uprawnionych do otrzymywania świadczenia pielęgnacyjnego jest wynikiem realizacji wyroków Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 lipca 2008 r. (sygn. akt P 27/07) oraz z dnia 22 lipca 2008 r. (sygn. akt P 41/07), w których to orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że o świadczenie pielęgnacyjne, poza rodzicem lub opiekunem faktycznym niepełnosprawnego (opiekunem faktycznym jest osoba faktycznie sprawująca opiekę nad dzieckiem, która wystąpiła do sądu z wnioskiem o przysposobienie dziecka) dziecka legitymującego się odpowiednim orzeczeniem, mają prawo ubiegać się także inni członkowie rodziny, na których, zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ciąży obowiązek alimentacyjny, także w przypadku gdy pełnią funkcję spokrewnionej rodziny zastępczej.
Istotne jest, że zakres pomocy państwa dla rodzin osób niepełnosprawnych jest uzależniony od ograniczonych możliwości finansowych państwa. Od 1 stycznia 2010 r. zostało zniesione kryterium dochodowe przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, co, przy już i tak bardzo szerokim katalogu osób, które mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne, powoduje stały wzrost liczby osób korzystających z tego świadczenia i w związku z tym znaczne zwiększenie wydatków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację świadczeń opiekuńczych. W oparciu o aktualne dane szacuje się, iż w 2011 r. przeciętna miesięczna liczba wypłacanych świadczeń pielęgnacyjnych wyniesie ok. 143 tys. W porównaniu do stanu na koniec 2009 r. jest to wzrost liczby osób otrzymujących świadczenie pielęgnacyjne o ponad 100%.
Ze względu na kondycję finansów państwa nie jest planowane kolejne rozszerzenie kręgu osób, które mogą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne.