SPS-023-21731/13 - Stanowisko MPiPS w sprawie niezaliczania okresu prowadzenia działalności gospodarczej do naliczania wymiaru urlopu wypoczynkowego oraz stażu pracy

W obecnym stanie prawnym do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego i wymiar urlopu, wlicza się okresy poprzedniego zatrudnienia bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy. W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu podlega także okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy (art. 154¹ Kodeksu pracy).

Jako okresy poprzedniego zatrudnienia należy rozumieć istniejące w przeszłości stosunki pracy między pracownikiem i pracodawcą nawiązane na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę (art. 2 Kodeksu pracy).

Ponadto zgodnie z art. 155 Kodeksu pracy do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się z tytułu ukończenia:

Okresy nauki, o których wyżej mowa, nie podlegają sumowaniu. Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika.

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, będą wliczały się nie tylko okresy faktycznie świadczonej pracy, ale także okresy usprawiedliwionej nieobecności w pracy, np. czas choroby pracownika czy okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przypadającego w czasie trwania zatrudnienia, jak również wszelkie usprawiedliwione zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy udzielone na podstawie szeregu przepisów, np. okresy okolicznościowych zwolnień od pracy w razie ślubu pracownika, urodzenia się jego dziecka lub zgonu rodziców, czy zwolnienie od pracy na czas niezbędny do stawienia się na wezwanie organu administracji, Policji albo sądu.

Przepisy Kodeksu pracy ani przepisy odrębne nie przewidują natomiast możliwości wliczania do okresu zatrudnienia, od którego uzależniony jest wymiar urlopu wypoczynkowego, okresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz okresu świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych. Nie można bowiem utożsamiać prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych z wykonywaniem pracy na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Stosunek pracy cechuje się bowiem zobowiązaniem pracownika do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę oraz z obowiązaniem pracodawcy do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Uprzejmie nadmieniam, że świadczenia pracownicze, takie jak nagroda jubileuszowa czy dodatek za wieloletnią pracę, nie mają charakteru powszechnego i nie są regulowane przepisami Kodeksu pracy. Kwestie związane z nabywaniem prawa do takich świadczeń oraz ustalaniem ich wysokości są przedmiotem regulacji wewnątrzzakładowych, np. regulaminu wynagradzania. Nie ma zatem przeszkód prawnych, aby określając zasady nabywania prawa do świadczenia uzależnionego od stażu pracy, uwzględniać przy ustalaniu jego wysokości okresy prowadzonej w przeszłości przez pracownika działalności gospodarczej lub okresy wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych.

Natomiast nie wydaje się zasadne obciążanie pracodawców, z mocy powszechnie obowiązującego prawa, dodatkowymi kosztami związanymi z zaliczaniem okresów prowadzenia działalności gospodarczej i wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do świadczeń pracowniczych.

Równocześnie uprzejmie informuję, że w zakresie ustalania prawa do emerytury oraz obliczania jej wysokości okres zatrudnienia na podstawie przepisów Kodeksu pracy jest traktowany na równi z okresem prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze państwa polskiego oraz okresem wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, jeżeli okresy te podlegały obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

W mojej ocenie aktualnie obowiązujące rozwiązania prawne dotyczące zasad zaliczania do okresu zatrudnienia, od którego zależy prawo do świadczeń pracowniczych, w wystarczający sposób zabezpieczają interesy pracowników i nie wymagają dokonywania zmian.