SPS-023-2144/12 - Opodatkowanie podatkiem VAT prac konserwatorskich i renowacyjnych dotyczących obiektów zabytkowych.

Polska, podpisując traktat akcesyjny, podjęła m.in. zobowiązanie dotyczące stosowania w krajowym prawodawstwie odnoszącym się do podatku od towarów i usług rozwiązań zgodnych z przepisami unijnymi. W celu pełniejszego dostosowania przepisów o podatku od towarów i usług odstąpiono z dniem 1 stycznia 2011 r. od identyfikowania przy pomocy klasyfikacji statystycznych usług zwolnionych od podatku od towarów i usług i przyjęto w tym zakresie systematykę określoną w przepisach dyrektywy 2006/112/WE z dnia 26 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) wraz z jej rozwinięciem w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. Należy podkreślić, że przepisy wymienionej dyrektywy 2006/112/WE nie przewidują dla usług, o których mowa w wystąpieniu pani poseł, zarówno zwolnienia od podatku, jak i stawki obniżonej czy stawki 0%. Oznacza to, że przedmiotowe usługi co do zasady powinny być docelowo objęte stawką podstawową i obowiązujące od dnia 1 stycznia 2011 r. regulacje ustawowe nie mogły już dłużej zawierać rozwiązań przewidujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla tych usług.

W celu złagodzenia skutków związanych z opodatkowaniem przedmiotowych usług minister finansów rozporządzeniem z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 73, poz. 392) zwolnił od tego podatku od dnia 6 kwietnia do dnia 31 grudnia 2011 r. usługi polegające na prowadzeniu prac konserwatorskich i restauratorskich dotyczące: 1) zabytków wpisanych do rejestru zabytków, wpisanych do inwentarza muzeum albo wchodzących w skład narodowego zasobu bibliotecznego, 2) materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu archiwalnego. Zwolnienie, o którym mowa wyżej, mogło być stosowane również do usług wykonanych w okresie od dnia 1 stycznia do dnia 5 kwietnia 2011 r., na podstawie § 46 ust. 1 ww. rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Czasowy charakter zwolnienia (stanowiącego kontynuację zwolnienia obowiązującego do końca 2010 r.) miał umożliwić dostosowanie się usługodawców, jak i beneficjentów przedmiotowych usług do konieczności uwzględnienia w cenie tych świadczeń podatku od towarów i usług. W mojej ocenie roczny okres był okresem wystarczająco długim na dostosowanie się do wprowadzonych rozwiązań ustawowych.

Pragnę przy tym podkreślić, że objęcie od dnia 1 stycznia 2012 r. prac konserwatorskich i restauratorskich przy ochronie zabytków podstawową stawką podatku od towarów i usług nie oznacza, że wydatki te również muszą wzrosnąć o 23%. Zgodnie bowiem z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2011 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, co do zasady przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Przy świadczeniu usług zwolnionych prawo to co do zasady nie przysługuje, zatem podatek od towarów i usług zawarty w zakupach stanowi w takim przypadku koszt przedsiębiorcy. Ponadto należy również zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują dla podatników możliwość stosowania zwolnień podmiotowych. Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Zwolnienie to dotyczy również podatników prowadzących prace konserwatorskie i renowacyjne dotyczące obiektów zabytkowych, jeżeli ich obroty nie przekraczają kwoty, o której mowa powyżej.

Analizując możliwość zwrotu podatku od towarów i usług dotyczącego prac konserwatorskich, należy mieć przede wszystkim na uwadze systemową możliwość i zasadność dokonywania takich zwrotów podatku od towarów i usług, jak również obecną sytuację budżetu państwa oraz uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe, które determinują konstrukcję tego budżetu. Należy zwrócić uwagę, że z punktu widzenia systemu VAT nie jest możliwe dokonywanie takich zwrotów (system VAT nie przewiduje takiej możliwości), a realizacja takich zwrotów poza systemem VAT niesie ze sobą podstawową trudność - określenie kwoty do zwrotu w sytuacji gdy podatnik realizujący tego rodzaju usługi ma prawo do odliczenia VAT zapłaconego w zakupach. Dodatkowo wskazane uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe miały również wpływ na decyzję, zgodnie z którą nie przewiduję wprowadzenia zarówno zwrotu podatku od towarów i usług dotyczącego prac konserwatorskich, jak i innych preferencji podatkowych związanych z realizacją przedmiotowych projektów.