SPS-023-19445/13 - Sposób poboru opłaty uzdrowiskowej.

Ad 1. Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Zakres obowiązków spoczywających na inkasencie wskazuje, że pobór podatków w drodze inkasa może następować jedynie w odniesieniu do podatków, których wysokość wynika wprost z przepisów prawa, bądź też do obliczenia podatku zobowiązany jest organ podatkowy. Natomiast przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa nie nakładają na inkasenta obowiązku obliczenia wysokości podatku (zaliczki na podatek, raty podatku), jak również możliwości "wyegzekwowania" podatku od podatnika ("poboru u źródła").

Należy zwrócić uwagę, że pobranie podatku przez inkasenta bez jego wpłacenia na rachunek właściwego organu podatkowego skutkuje odpowiedzialnością inkasenta orzekaną przez organ podatkowy na podstawie art. 30 § 2 i 4 Ordynacji podatkowej. Inkasent ponosi także odpowiedzialność karną skarbową za niewpłacenie w terminie organowi podatkowemu pobranego podatku (art. 77 k.k.s.).

Stosownie do przepisu art. 8 Ordynacji podatkowej płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do dokonania trzech czynności:

- obliczenia podatku przypadającego do zapłaty od podatnika;

- pobrania podatku od podatnika;

- wpłacenia podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Z kolei z przepisu art. 30 § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa wynika, że płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że rozszerzenie odpowiedzialności inkasenta na podatek niepobrany doprowadziłoby do zrównania odpowiedzialności inkasenta za niewykonanie obowiązku wynikającego z art. 9 Ordynacji podatkowej z odpowiedzialnością, jaką na mocy tej ustawy (art. 30 § 1) ponosi płatnik. W konsekwencji w tym przypadku doszłoby do likwidacji instytucji inkasenta.

Natomiast zasygnalizowany problem niepobierania należnej gminie opłaty uzdrowiskowej może być rozwiązany poprzez właściwą organizację inkasa na terenie gminy, tak aby opłaty były pobierane rzetelnie, w tym poprzez właściwy wybór podmiotu pełniącego obowiązki inkasenta.

Odnosząc się do propozycji uzupełnienia art. 32 ustawy - Ordynacja podatkowa poprzez wprowadzenie nowego paragrafu regulującego obowiązek inkasentów dotyczący prowadzenia odrębnej ewidencji związanej z poborem opłaty uzdrowiskowej i miejscowej, należy zauważyć, że ustawa - Ordynacja podatkowa jest aktem prawnym o charakterze kodeksowym regulującym ogólne prawo podatkowe, a zatem zawiera regulacje materialnoprawne i proceduralne odnoszące się zasadniczo do wszystkich podatków, jak również opłat i niepodatkowych należności budżetu państwa obowiązujących na terenie kraju. Zatem Ordynacja podatkowa nie jest aktem normatywnym odpowiednim do szczegółowego regulowania obowiązków inkasenta w zakresie konkretnego rodzaju podatku czy opłaty.

Wydaje się jednak, że zobowiązanie inkasenta do prowadzenia ewidencji w przepisach materialnych regulujących zasady pobierania opłat: miejscowej i uzdrowiskowej, tj. w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.), jest niezasadne, gdyż zwiększyłoby tylko dolegliwości związane z wykonywaniem obowiązków nałożonych przez radę gminy na inkasentów, przy jednoczesnym braku wpływu wprowadzenia tego rozwiązania na efektywność poboru opłat.

Niemniej, biorąc pod uwagę zasygnalizowane problemy, jak również mając na względzie regulacje prawne obowiązujące aktualnie w zakresie poboru opłat lokalnych, kwestia poprawy skuteczności ich poboru zostanie podjęta i rozważona.

Ad 2. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez ministra spraw wewnętrznych wcześniejsze zniesienie obowiązku meldunkowego wczasowiczów i turystów miało na celu złagodzenie skutków przesunięcia terminu wejścia w życie ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. Nr 217, poz. 1427, z późn. zm.) znoszącej - pierwotnie z dniem 1 stycznia 2014 r. - wszystkie formy obowiązku meldunkowego. W związku z całkowitym zniesieniem obowiązku meldunkowego, które po zmianie zamierza się wprowadzić z dniem 1 stycznia 2016 r., wszystkie resorty zostały zobowiązane do dostosowania przepisów prawa pozostających w ich właściwości do realizacji swoich ustawowych zadań w nowym stanie prawnym.

Aktualnie nie rozważa się możliwości przywrócenia obowiązku meldunkowego wczasowiczów i turystów. Niemniej wydaje się, iż brak tego obowiązku nie wpływa na rzetelność w zakresie poboru opłaty uzdrowiskowej i miejscowej.

Natomiast w celach kontrolnych, co do stwierdzenia przebywania osób podlegających obowiązkowi uregulowania opłat, organy podatkowe wykorzystują środki przewidziane w Ordynacji podatkowej w dziale VI - kontrola podatkowa.

Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego (art. 281 § 2 Ordynacji).

Ad 3. Opłata uzdrowiskowa pobierana jest od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach zdrowotnych, turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status uzdrowiska na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych, za każdy dzień pobytu w takich miejscowościach (art. 17 ust. 1a ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Opłaty tej nie pobiera się od osób przebywających w szpitalach (zgodnie z art. 17 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy).

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera własnej definicji "szpitala". Pojęcie to zostało natomiast zdefiniowane w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2013 r. poz. 217). Ponadto w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. z 2012 r. poz. 651, z późn. zm.) zdefiniowany jest "szpital uzdrowiskowy". Dlatego też dla potrzeb ustawy podatkowej w zakresie rozumienia pojęcia "szpital" należy odwołać się do ww. przepisów, nadając mu znaczenie w nich przewidziane.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 9 ustawy o działalności leczniczej szpital to przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego, w którym podmiot ten wykonuje działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne. Natomiast szpital uzdrowiskowy to - zgodnie z art. 2 pkt 10 oraz art. 6 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych - zakład lecznictwa uzdrowiskowego, czyli przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne lub stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, działające na obszarze uzdrowiska, utworzone w celu udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, w ramach kierunków leczniczych i przeciwwskazań ustalonych dla danego uzdrowiska, w szczególności wykorzystujących warunki naturalne uzdrowiska przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Zgodnie z wyjaśnieniami udzielonymi przez ministra zdrowia w szpitalu uzdrowiskowym wykonuje się świadczenia szpitalne będące świadczeniami zdrowotnymi z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego.

Z uwagi na powyższe brak jest podstaw dla zawężenia zakresu stosowania wyłączenia przewidzianego w art. 17 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych do osób przebywających w szpitalach niebędących szpitalami uzdrowiskowymi. W konsekwencji osoby przebywające w szpitalach uzdrowiskowych nie uiszczają opłaty uzdrowiskowej.

Należy również zauważyć, że w myśl art. 6 ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych szpitale uzdrowiskowe są odrębnymi od sanatoriów uzdrowiskowych zakładami lecznictwa uzdrowiskowego (art. 6 ustawy).

Odpowiednio w art. 8 i art. 9 ustawy również odrębnie określa się zadania tych zakładów. Osoby przebywające w sanatoriach nie są zwolnione z opłaty uzdrowiskowej.

Niemniej minister właściwy do spraw finansów publicznych nie jest uprawniony do oceny prawidłowości odnośnie do nadawania poszczególnym zakładom lecznictwa uzdrowiskowego statusu prawnego: szpitala lub sanatorium.

Ww. ustawa o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych określa zasady oraz warunki prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego, a także zasady sprawowania nadzoru nad lecznictwem uzdrowiskowym, nie przewidując w tym zakresie jakichkolwiek uprawnień dla ministra finansów. Lecznictwo uzdrowiskowe jest integralną częścią systemu ochrony zdrowia (art. 4 ust. 1 ustawy o uzdrowiskach).

Ponadto należy podnieść, że oprócz osób przebywających w szpitalach uzdrowiskowych obowiązkiem uiszczenia opłaty uzdrowiskowej objęte są wszystkie pozostałe osoby fizyczne przebywające w uzdrowisku dłużej niż dobę w celach zdrowotnych, turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych. Nie można bowiem przyjąć, że w uzdrowiskach przebywają wyłącznie osoby objęte leczeniem uzdrowiskowym w szpitalach. Osoby zwolnione z obowiązku uiszczenia opłaty uzdrowiskowej stanowią zatem tylko pewną grupę wśród wszystkich osób przebywających w uzdrowiskach.

Z uwagi na powyższe nie przewiduje się zmian w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w omawianym zakresie.