SPS-023-1897/12 - Ustalenie właściwych stawek podatków VAT dla produktów spożywczych.

Konstrukcja całego systemu podatku od wartości dodanej w krajach członkowskich UE podlega ścisłej harmonizacji. Z tych względów również polskie przepisy dotyczące podatku od towarów i usług muszą być zgodne z przepisami wspólnotowymi, w szczególności z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. L 347 z 11.12.2006, str. 1). Powyższa dyrektywa uniemożliwia państwom członkowskim UE dowolne kształtowanie wysokości stawek podatkowych i zwolnień od tego podatku. Zgodnie z postanowieniami tej dyrektywy państwa członkowskie mogą stosować jedną lub dwie stawki obniżone podatku VAT, ale jedynie w odniesieniu do towarów i usług wymienionych w załączniku nr III do tej dyrektywy. W załączniku tym wymienione zostały m.in. produkty spożywcze (w tym napoje, ale bez napojów alkoholowych) do konsumpcji przez ludzi i zwierzęta, nasiona, rośliny i składniki normalnie przeznaczone jako dodatki lub substytuty wyrobów spożywczych. Dyrektywa dopuszcza więc możliwość stosowania przez państwa członkowskie obniżonej stawki VAT na produkty spożywcze. W większości krajów unijnych na produkty spożywcze obowiązuje więcej niż jedna stawka VAT. Pod tym względem uregulowania obowiązujące w Polsce są porównywalne z rozwiązaniami stosowanymi w wielu krajach Unii Europejskiej.

W kraju na podstawowe produkty spożywcze obowiązuje najniższa dopuszczalna w państwach członkowskich Unii stawka podatku od towarów i usług obniżona do wysokości 5% (szczegółowy wykaz tych produktów wymieniony jest w załączniku nr 10 do ww. ustawy z dnia 11 marca 2004 r.). Stawką podatku w wysokości 8% objęte są, co do zasady, wszystkie produkty spożywcze przetworzone. Pozostałe produkty spożywcze (które nie są wymienione w ww. załącznikach) podlegają obecnie opodatkowaniu według 23-procentowej stawki. W grupie tych produktów opodatkowanych stawką podstawową mieszczą się produkty spożywcze, takie jak alkohol, kawa i napoje gazowane oraz czekolada, słodycze, wyroby ciastkarskie i ciastka, których data minimalnej trwałości albo termin przydatności do spożycia przekracza 45 dni. Ww. zakres produktów żywnościowych podlegających opodatkowaniu stawką podstawową obowiązuje w Polsce, co do zasady, od czasu wejścia w życie systemu podatku od towarów i usług, tj. od dnia 5 lipca 1993 r. Zmiany wysokości stawek podatku szczególnie dla produktów żywnościowych przeprowadzane muszą być bardzo rozważnie, bowiem mają one istotny wpływ zarówno bezpośredni na wielkość wydatków ponoszonych przez domowe budżety społeczeństwa, a także skutki budżetu państwa, jak i pośredni na wielkość produkcji rolnej w określonych grupach towarowych.

Konsultując wcześniej złożoną propozycję pana posła Johna Abrahama Godsona zawierająca sugestię dotyczącą uzyskania dodatkowych wpływów do budżetu z opodatkowania niektórych artykułów spożywczych, które w potocznym rozumieniu mogą być uznawane za szkodliwe w myśl zasad prawidłowego żywienia, od resortu zdrowia i resortu rolnictwa otrzymałem opinie, w których zwrócono przede wszystkim uwagę, że w obrocie z formalnego punktu widzenia nie mogą znajdować się środki spożywcze szkodliwe dla organizmu człowieka. Jednocześnie wskazano w nich na skutki wprowadzenia stawki podstawowej na te towary (chipsy) dla podmiotów związanych z ich produkcją (zwłaszcza rolników).

Pragnę podkreślić, że nie można jednak wykluczyć, że w przyszłości zgłoszone postulaty zarówno dotyczące objęcia stawką podstawową niektórych produktów spożywczych obecnie opodatkowanych stawką obniżoną, jak i postulaty związane z obniżeniem stawki tego podatku na niektóre inne produkty spożywcze będą przeanalizowane w ramach prac nad przeglądem zakresu stosowania stawek VAT w odniesieniu do żywności.

Odnosząc się do sugestii, iż przedsiębiorcy mają trudności z ustaleniem właściwej stawki podatku od towarów i usług dla niektórych produktów spożywczych, uprzejmie wyjaśniam, że od dnia 1 stycznia 2011 r. produkty spożywcze podlegające opodatkowaniu obniżonymi stawkami podatku od towarów i usług są m.in. identyfikowane przy pomocy Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, wprowadzonej w życie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. (Dz. U. Nr 207, poz. 1293, z późn. zm.). W razie trudności przy zaliczaniu towaru do odpowiedniego grupowania tej klasyfikacji zainteresowany może wystąpić do organów statystycznych. Procedury udzielania informacji w sprawie standardów m.in. PKWiU określa komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11).