SPS-023-17752/13 - Odpowiedzialność banku w działalności kredytowej.

Kwestie dotyczące udzielania przez banki kredytów określają przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1376). Zgodnie z art. 70 ww. ustawy bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności. Ponadto zgodnie z ust. 2 tego artykułu osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, która nie ma zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem m.in. ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty kredytu. Zawieranie poszczególnych umów kredytowych należy zatem do indywidualnych decyzji każdego banku, który poza oceną sytuacji finansowej kredytobiorcy dokonuje również oceny przedstawionego przez niego zabezpieczenia.

Zwrócić należy ponadto uwagę na brzmienie art. 138 ust. 7 ustawy - Prawo bankowe, określającego jedną z zasad nadzoru bankowego, która wskazuje, że środki podejmowane w ramach nadzoru nie mogą naruszać umów zawartych przez bank.

Wskazać trzeba również, że obowiązujące przepisy prawa pozostawiają bankom swobodę wyboru kontrahentów, z którymi współpracują, a także swobodę w zakresie kredytowania określonych przez kredytobiorców celów, na które kredyt ma być przeznaczony. Co do zasady banki mogą udzielać kredytów na dowolny cel, jeśli nie jest to sprzeczne z przepisami prawa.

Kwestia udzielania przez Getin Noble Bank SA kredytów na zakup akcji LC Corp SA (dalej spółki) była przedmiotem czynności kontrolnych ze strony Komisji Nadzoru Bankowego w zakresie wynikającym z realizowanych celów nadzoru i posiadanych przez ten organ kompetencji określonych w przepisach ustawy - Prawo bankowe. W wyniku dokonanych ustaleń do banku skierowano zalecenia poinspekcyjne.

Analizując ówczesną sytuację na rynku finansowym, organ nadzoru w czerwcu 2008 r. skierował także do prezesów banków pismo wskazujące na niekorzystne zjawiska w działalności kredytowej banków. W pismach tych wskazywał na potrzebę podjęcia przez banki działań mających na celu poprawę procesu identyfikacji i akceptacji ryzyka.

Cena emisyjna akcji sprzedawanych w ramach publicznej oferty ustalana jest w oparciu o różnorodne czynniki, które w ocenie zarządu emitenta pozwolą na przeprowadzenie oferty w zamierzony sposób, tj. skutkujący sprzedażą określonej liczby akcji i/lub pozyskaniem określonego kapitału. Zwrócić jednak należy uwagę, że cena emisyjna jako jeden z istotnych elementów jest brana pod uwagę przez inwestorów przed podjęciem decyzji o zakupie akcji. Z tego też względu, jak się wydaje, powinna być ona dla nich stosunkowo atrakcyjna.

Według Komisji Nadzoru Finansowego nie jest możliwe określenie, jaki konkretnie wpływ na ustalenie ceny emisyjnej akcji spółki miał fakt udzielania przez banki (oprócz Getin Noble Banku SA był to również Bank BPH SA) kredytów na zakup przedmiotowych akcji z zastosowaniem dźwigni finansowej.

Zwrócić natomiast należy uwagę, że zgodnie z przewidywanym harmonogramem oferty określonym w prospekcie emisyjnym spółka w dniu 11 czerwca 2007 r. podała do publicznej wiadomości cenę orientacyjną, po której przyjmowane będą zapisy w transzy detalicznej, ustalając ją na poziomie 6,50 zł.

Przyjmowanie zapisów na akcje odbywało się w dniach od 12 do 18 czerwca 2007 r., a więc inwestorzy zainteresowani nabyciem akcji spółki już znali orientacyjną cenę ich nabycia. Ostatecznie w dniu 18 czerwca 2007 r., również zgodnie z przewidywanym harmonogramem oferty, zarząd spółki poinformował o ustaleniu ceny akcji oferowanych (ceny emisyjnej) na poziomie 6,50 zł, a więc takim samym jak podana przed rozpoczęciem zapisów transzy detalicznej cena orientacyjna. Fakt udzielania kredytów na zakup akcji spółki nie wpłynął na zmianę ostatecznej ceny emisyjnej w stosunku do ceny orientacyjnej podanej przed rozpoczęciem zapisów na akcje spółki. Nie miał on również bezpośredniego wpływu na kształtowanie ceny akcji spółki w obrocie na rynku giełdowym, ponieważ cena ta kształtowana jest popytem i podażą ze strony inwestorów zamierzających dokonać zbycia posiadanych akcji lub ich nabycia.

Podejmowanie decyzji inwestycyjnych jest niezwykle istotnym momentem, decydującym o sposobie oszczędzania niezależnie od tego, czy będą to lokaty bankowe, nabycie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, czy też akcji, gdyż inwestorzy sami ponoszą późniejsze konsekwencje niezrealizowania pierwotnie zakładanego celu inwestycyjnego bądź nawet osiągnięcia straty.

Ministerstwo Finansów nie posiada informacji o tym, jakie działania Urząd Komisji Nadzoru Finansowego podejmował w stosunku do instytucji finansowej celem wyjaśnienia sprawy matki pana J., oraz nie ma uprawnień do egzekwowania od urzędu takich informacji. Ministerstwo Finansów, podobnie jak Komisja Nadzoru Finansowego, nie ma uprawnień do interwencji merytorycznych w postępowanie banków oraz rozstrzygania sporów pomiędzy bankami a ich klientami na gruncie zawartych przez strony umów cywilnoprawnych. Oceny prawidłowości umowy banku z jego klientem może dokonać jedynie niezawisły sąd.