SPS-023-17152/13 - Obowiązek ewidencji sprzedaży za pomocą kas fiskalnych.

Prowadzenie ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ma charakter obowiązkowy i powszechny. Obowiązek ten został ustanowiony w drodze ustawy. Zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), dalej ustawa, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Istnieją dwa zasadnicze powody wprowadzenia obowiązku ewidencji sprzedaży w kasie rejestrującej.

Po pierwsze, chodzi o potrzebę zapewnienia kontroli nad rzetelnością deklarowanych przez pewne grupy podatników wysokości obrotów realizowanych przede wszystkim dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej. Obowiązek ewidencjonowania w kasie dotyczy bowiem tych transakcji, w przypadku których nie ma bezwzględnego obowiązku wystawiania faktur je dokumentujących (faktury wystawiane są wyłącznie na żądanie nabywców - osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej). W tym przypadku - przy braku innych form dokumentowania transakcji (utrwalania tego, że miały one miejsce) - istniałoby realne zagrożenie zaniżania obrotów (podstawy opodatkowania). Obowiązek ewidencjonowania sprzedaży w kasie rejestrującej ma przeciwdziałać takim przypadkom.

Po drugie, obowiązek używania kas fiskalnych ma znaczenie z punktu widzenia ochrony interesów ekonomicznych konsumenta. Rejestracja transakcji, a w konsekwencji dokument otrzymany przez konsumenta (paragon fiskalny) zawierają dane dotyczące transakcji, które umożliwiają konsumentowi identyfikację kontrahenta, dochodzenie swoich uprawnień z tytułu reklamacji, ochronę jego interesów, i to niezależnie od tego, czy zarejestrowana sprzedaż wiąże się z realną zapłatą kwoty podatku (por. wyrok TK z dnia 21 września 2004 r., K 34/03).

Ustawowy obowiązek ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących dotyczy wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Minister finansów upoważniony został jedynie, w drodze rozporządzenia, do wprowadzenia na czas określony zwolnień od ewidencjonowania przy zastosowaniu kas dla niektórych grup podatników oraz niektórych czynności.

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia ministra finansów z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2012 r. poz. 1382) podatnicy są zwolnieni z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej, jeżeli kwota obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł, a w przypadku podatników rozpoczynających w poprzednim roku podatkowym dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych - jeżeli kwota obrotu z tego tytułu nie przekroczyła w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w poprzednim roku podatkowym kwoty 20.000 zł. Jednocześnie zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym podatników rozpoczynających po dniu 31 grudnia 2012 r. dostawę towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli przewidywany przez podatnika obrót z tego tytułu nie przekroczy w proporcji do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym kwoty 20.000 zł. Odnosząc się do wskazanych kwot, należy zauważyć, że w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu ministra finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) przewidziany był limit 20.000 zł dla podmiotów rozpoczynających sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych - do tej kwoty zatem obniżono w ww. rozporządzeniu ministra finansów z dnia 29 listopada 2012 r. limit dla podmiotów kontynuujących w danym roku realizowanie sprzedaży na rzecz ww. podmiotów. Jednocześnie za zasadne uznano, ażeby limit obrotów dla podatników rozpoczynających taką sprzedaż w trakcie roku podatkowego był proporcjonalny do okresu wykonywania tych czynności w danym roku podatkowym (podatnik rozpoczynający sprzedaż na początku roku winien mieć wyższy limit niż podatnik rozpoczynający taką sprzedaż pod koniec roku).

W tym miejscu należy jednak wyraźnie podkreślić, że wspomniany limit obrotu dotyczy sprzedaży realizowanej na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych, zatem globalny obrót u podatnika (łącznie z transakcjami realizowanymi na rzecz podatników) może być dużo wyższy od ww. limitu. Jednocześnie należy zwrócić uwagę, że w katalogu zwolnień od ewidencjonowania przy zastosowaniu kas zachowano szereg szczególnych tytułów zwolnieniowych.

Ograniczenie zakresu zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących polegające na obniżeniu kwoty obrotu uprawniającego do zwolnienia z 40.000 zł do kwoty 20.000 zł wynika z koncepcji systematycznego i stopniowego ograniczania odstępstw od docelowego rozwiązania przyjętego w ustawie o podatku od towarów i usług, jakim jest powszechny charakter prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących przez podatników prowadzących sprzedaż na rzecz osób fizycznych wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy.

Tym samym uprzejmie wyjaśniam, że nie jest przewidywane podwyższenie ww. progu obrotów uprawniającego do korzystania ze zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących.