SPS-023-16869/13 - Rozliczanie ulg na rehabilitację w rocznym zeznaniu podatkowym.

W myśl art. 217 Konstytucji RP zasady przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następują w drodze ustawy.

Stosownie do powyższego zasady korzystania z tzw. ulgi rehabilitacyjnej określone zostały w art. 26 ust. 1 pkt 6, ust. 7-7g oraz ust. 13a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą PIT".

Na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy PIT podatnik będący osobą niepełnosprawną lub podatnik, na którego utrzymaniu są osoby niepełnosprawne, ma prawo odliczyć od dochodu kwoty wydatków poniesionych w roku podatkowym na cele rehabilitacyjne oraz związanych z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych.

Do wydatków podlegających odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej, których katalog określa ust. 7a w art. 26 ustawy PIT, ustawodawca zaliczył m.in. wydatki poniesione na:

- opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł (pkt 7),

- utrzymanie przez osoby niewidome i niedowidzące zaliczone do I lub II grupy inwalidztwa oraz osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczone do I grupy inwalidztwa psa asystującego, o którym mowa w ustawie o rehabilitacji zawodowej, w kwocie nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł (pkt 8),

- używanie samochodu osobowego, stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej zaliczonej do I lub II grupy inwalidztwa lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną zaliczoną do I lub II grupy inwalidztwa albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia, dla potrzeb związanych z koniecznym przewozem na niezbędne zabiegi leczniczorehabilitacyjne - w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł (pkt 14).

Jednocześnie art. 26 ust. 7c ustawy PIT stanowi, że w przypadku wydatków, o których mowa w ust. 7a pkt 7, 8 i 14, nie jest wymagane posiadanie dokumentów stwierdzających ich wysokość. Jednakże na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej podatnik jest obowiązany przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Pragnę podkreślić, że wskazana w ust. 7c w art. 26 ustawy PIT zasada - w myśl której wydatki rehabilitacyjne ograniczone limitem kwotowym można odliczyć bez konieczności posiadania dokumentów stwierdzających ich wysokość - oznacza, że podatnik, korzystając z tego odliczenia, nie ma obowiązku udokumentowania wysokości poniesionych wydatków na ten cel w formie rachunków, faktur itp. W omawianym przypadku ustawa PIT wymaga jedynie wykazania, że taki wydatek został faktycznie poniesiony (zdanie drugie w ust. 7c w art. 26 ustawy PIT). Należy podkreślić, że ulga rehabilitacyjna nie przysługuje z samego faktu bycia osobą niepełnosprawną, ale w związku z faktycznym ponoszeniem przez tę osobę określonych przez ustawodawcę wydatków wynikających z niepełnosprawności. Dlatego też w sytuacji korzystania z usług przewodnika odliczenie przysługuje tylko wówczas, gdy podatnik faktycznie korzystał z tej usługi i poniósł związane z tym wydatki. W konsekwencji osoba niepełnosprawna (osoba mająca na utrzymaniu osobę niepełnosprawną), odliczając od dochodu omawiany rodzaj wydatku, w celach dowodowych jest zobowiązana na żądanie organów podatkowych wskazać z imienia i nazwiska osoby, które opłaciła w związku z pełnieniem przez nie funkcji przewodnika. Z kolei w przypadku gdy osoba niepełnosprawna używa samochodu osobowego, odliczenie przysługuje pod warunkiem, że wydatki zostały poniesione wyłącznie w związku z dojazdem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne, a nie na dojazd w innych celach, niż wskazuje ustawodawca. W tej sytuacji podatnik obowiązany jest okazać dokument potwierdzający zlecenie i odbycie niezbędnych zabiegów leczniczo-rehabilitacyjnych.

Co ważne, powyższa zasada korzystania z odliczenia wydatków na przewodnika osoby niewidomej czy też używanie samochodu osobowego, tj. brak konieczności posiadania dokumentu stwierdzającego wysokość poniesionych wydatków na określony cel, ale konieczność wykazania, że wydatek taki został faktycznie poniesiony, obowiązuje od wielu lat.

Zmiana art. 26 ust. 7c ustawy PIT wprowadzona z dniem 1 stycznia 2011 r. na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 2010 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 226, poz. 1478) miała wyłącznie charakter precyzujący. Jej celem było wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych poprzez wyraźne wskazanie w przepisach prawa materialnego, iż brak ustawowego wymogu dokumentowania wysokości wydatków (które wolą ustawodawcy zostały ograniczone limitem kwotowym) nie oznacza, iż można pomniejszyć dochód do opodatkowania bez uprzedniego poniesienia przedmiotowych wydatków. Dlatego też wprowadzono regulację, w myśl której na żądanie (wezwanie) organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej podatnik jest zobligowany przedstawić dowody, które potwierdzają poniesienie przez niego wydatków.

Końcowo pragnę podkreślić, że art. 7 Konstytucji RP nakłada na organy władzy publicznej obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa i organy podatkowe nie mogą uznaniowo czy celowościowo przyznawać prawa do odliczenia wydatków, których ustawa podatkowa nie przewiduje.