SPS-023-16791/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie zmiany sposobu obliczania podstawy wymiaru rent dla osób, które nie przepracowały pełnych 10 lat kalendarzowych, na mocy ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Odpowiadając na interpelację poselską posła Stanisława Szweda w sprawie zasad ustalania podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy nadesłaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 13 lipca 2010 r. (znak: SPS-023-16791/10), pragnę uprzejmie przedstawić, co następuje.

Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy, tak jak i innych świadczeń długookresowych przewidzianych w ustawie, uzależniona jest od podstawy wymiaru. Zgodnie z art. 15 ust. 1 podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ustawie przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę.

W art. 17. ustawy przewidziano możliwość przyjęcia uprzywilejowanego (krótszego) okresu faktycznego podlegania ubezpieczeniu, jednak wyłącznie do ustalenia podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy dla określonych kategorii osób. Są to osoby, o których mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1-4 ustawy, a więc przede wszystkim osoby, u których niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 30 roku życia. W tym przypadku ustawa pozwala przyjąć do ustalenia podstawy wymiaru renty podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu społecznemu.

Również w stosunku do osób, u których niezdolność do pracy powstała powyżej 30 roku życia (ubezpieczony, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 5), jest możliwe przyjęcie krótszego niż 10 lat okresu, z którego zarobki przyjmuje się do podstawy wymiaru renty, ale tylko w przypadkach, kiedy niemożność ustalenia podstawy wymiaru w myśl art. 15 ust. 1 została spowodowana pełnieniem zastępczej służby wojskowej, odbywaniem czynnej służby wojskowej albo korzystaniem z urlopu wychowawczego.

Pragnę przy tym zwrócić uwagę, że w świetle obowiązujących przepisów, renty z tytułu niezdolności do pracy co do zasady przyznawane są na okres zamknięty określony w decyzji rentowej oraz wypłacane są co najmniej w kwocie najniższego świadczenia gwarantowanego przez budżet państwa.

Dziś można powiedzieć, że omawiane przepisy, od 20. lat w zasadzie niekwestionowane, mają charakter przejściowy. Nie są bowiem spójne ze zreformowanym systemem emerytalnym, gdzie podstawę obliczenia świadczenia stanowią zaewidencjonowane na koncie ubezpieczonego składki. Z uwagi więc na konieczność skorelowania systemu rentowego z systemem emerytalnym w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej przygotowano projekt nowelizacji ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 40, poz. 1227 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 224 i Nr 134, poz. 903). Projekt ten w dniu 29 lipca br. został przekazany do konsultacji międzyresortowych oraz ze związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców.

Zawiera on propozycje dotyczące:

- wprowadzenia nowego systemu naliczania rent z tytułu niezdolności do pracy dla osób urodzonych po 1948 r., zgodnego z zasadami wyliczania świadczeń w nowym systemie emerytalnym,

- zniesienia warunku udowodnienia co najmniej 5 lat stażu ubezpieczeniowego w ostatnim 10-leciu przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoby całkowicie niezdolnej do pracy, która udowodniła okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat w przypadku kobiety i 35 lat w przypadku mężczyzny,

- podwyższenia wymiaru rent rodzinnych,

- zniesienia przepisów uzależniających wypłatę renty przyznanej z tytułu niezdolności do pracy lub niepełnosprawności od wysokości przychodów osiąganych z pracy zarobkowej.

Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję, że w chwili obecnej nie przewiduję podjęcia inicjatywy legislacyjnej w kierunku zmian proponowanych przez pana posła Stanisława Szweda.