SPS-023-12721/12 - Poprawność danych adresowych na fakturze.

Katalog danych, które powinna zawierać faktura, został określony w § 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia ministra finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), zwanego dalej "rozporządzeniem fakturowym", w brzmieniu nadanym mu w § 1 pkt 2 rozporządzenia ministra finansów z dnia 11 grudnia 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. poz. 1428).

Do obligatoryjnych danych zamieszczanych w fakturze należą m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy (§ 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia fakturowego). Podkreślenia wymaga, że powyższa regulacja stanowi implementację art. 226 pkt 5 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) w brzmieniu nadanym jej dyrektywą Rady 2010/45/UE z dnia 13 lipca 2010 r.

Przytoczone regulacje prawa krajowego nie precyzują, czy w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą jako adres podatnika w fakturze powinno być wskazane miejsce zamieszkania tej osoby fizycznej, czy też główne miejsce prowadzenia działalności - jeśli to główne miejsce prowadzenia działalności znajduje się w innym miejscu niż miejsce zamieszkania. Posługując się jednakże wykładnią systemową i celowościową, przyjąć należy, iż adres podatnika wykazywany na fakturze musi być zgodny z adresem podanym w zgłoszeniu identyfikacyjnym podatnika (NIP-7). W przypadku osób fizycznych powinien to być, co do zasady, adres zamieszkania. Jednakże w sytuacji gdy głównym miejscem prowadzenia działalności gospodarczej przez osobę fizyczną nie jest miejsce jej zamieszkania, a jednocześnie to główne miejsce prowadzenia działalności zostało wskazane w zgłoszeniu dla potrzeb identyfikacji podatkowej, w fakturze może być podawany adres tego głównego miejsca prowadzenia działalności zamiast adresu miejsca zamieszkania podatnika.

Podnoszony przez pana posła fakt, że na zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R w przypadku osób fizycznych podawany jest tylko adres miejsca zamieszkania, nie oznacza, iż adresem podatnika w rozumieniu § 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia fakturowego jest zawsze wyłącznie adres miejsca zamieszkania, a zatem tylko ten adres może być podawany przez podatnika na fakturze. Należy bowiem mieć na uwadze, że adres na zgłoszeniu VAT-R służy jedynie do identyfikacji podatnika w systemach informatycznych. Natomiast dane adresowe podatnika, w tym również w zakresie podatku od towarów i usług, pochodzą przede wszystkim ze zgłoszenia NIP. Zgłoszenie VAT-R ma na celu jedynie określenie statusu podatnika jako podatnika VAT i nie ma potrzeby, aby w tym zgłoszeniu były wymieniane adresy miejsc prowadzenia działalności, gdyż byłoby to wyłącznie powielanie informacji będących już w posiadaniu organu podatkowego (pochodzących z innych źródeł).

W świetle powyższych wyjaśnień podatnik będący osobą fizyczną, który w zgłoszeniu identyfikacyjnym oprócz swojego miejsca zamieszkania zamieścił również adres głównego miejsca prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, może w miejsce adresu zamieszkania w wystawianych fakturach zamieszczać adres głównego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (w przypadku gdy podatnik nie wskaże w zgłoszeniu identyfikacji podatkowej adresu głównego miejsca prowadzenia działalności, powinien podawać w fakturze adres zamieszkania). Jednocześnie nie ma przeszkód, aby w fakturze były również podawane inne miejsca prowadzenia działalności, w szczególności te, w których dokonywana jest dana dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem że nie zakłóca to czytelności faktury.

Przedstawiając powyższe, należy w związku z pytaniem pana posła wskazać, że nigdzie w przepisach dotyczących VAT, w tym określających elementy faktury VAT czy formularzach deklaracji VAT, nie został zawarty wymóg podawania adresu zameldowania, w rezultacie ewentualny brak obowiązku meldunkowego nie przeszkodzi w rozliczeniach z tytułu podatku od towarów i usług.

Odnosząc się do postawionego przez pana posła pytania, czy konieczność zamieszczania prywatnych danych personalnych na firmowych pieczęciach, dokumentach i drukach nie jest sprzeczna z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych, wskazać należy, że kwestie ochrony danych osobowych leżą w gestii generalnego inspektora ochrony danych osobowych. W mojej jednak opinii, rozpatrując przedstawiony problem w kontekście ochrony danych osobowych, należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) przetwarzanie danych jest dopuszczalne wtedy, gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisu prawa.

Na podstawie powyższego należy przyjąć, że wyrażony w przepisach rozporządzenia fakturowego obowiązek podawania w fakturach VAT określonych informacji nie prowadzi do kolizji z przepisami tej ustawy, a podawanie takich danych nie powoduje naruszenia przepisów tej ustawy. Tym bardziej że, jak wyżej wskazano, nie jest wymagane podawanie adresu zameldowania podatnika, a adres zamieszkania jest podawany wyłącznie w przypadku, gdy podatnik nie posiada ani nie podał dla celów identyfikacji podatkowej innego adresu odpowiadającego głównemu miejscu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.

Warto ponadto zauważyć, że przepisy dotyczące podatku od towarów i usług, w związku z którymi może wiązać się ujawnienie danych osobowych przedsiębiorcy, są zbieżne w tym zakresie z przepisami ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) dotyczącymi Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zgodnie bowiem z art. 38 ust. 1 ww. ustawy dane i informacje udostępniane przez CEIDG są jawne oraz każdy ma prawo dostępu do danych i informacji udostępnianych przez CEIDG. Stosownie natomiast do art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej CEIDG udostępnia zawarte w niej dane i informacje określone w art. 25 ust. 1 tej ustawy, z wyjątkiem numeru PESEL, daty urodzenia oraz adresu zamieszkania, o ile nie jest on taki sam jak miejsce wykonywania działalności gospodarczej.

Dodatkowo należy wskazać, że na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która w dniu 27 grudnia 2012 r. została podpisana przez prezydenta RP i obecnie oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw, kwestie dotyczące fakturowania będą w sposób kompleksowy uregulowane w akcie rangi ustawowej. Wchodzące w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. przepisy ww. ustawy dotyczące fakturowania, podobnie jak obecnie obowiązujące w tym zakresie przepisy rozporządzenia fakturowego, implementują regulacje prawa unijnego, a tym samym przepisy ww. ustawy nie odbiegają w tym zakresie od aktualnych rozwiązań zawartych w rozporządzeniu fakturowym. Należy w tym miejscu podkreślić, że generalny inspektor ochrony danych osobowych, opiniując projekt ww. ustawy, nie zgłosił wątpliwości analogicznych do przedstawionych przez pana posła. Generalny inspektor ochrony danych osobowych stwierdził ponadto, że w całości popiera wszystkie merytoryczne zmiany do ustawy o podatku od towarów i usług, które zostały zaproponowane w ww. projekcie, uznając je za przydatne dla rozwoju usług elektronicznych i elektronicznego fakturowania oraz prawidłowo wypełniające wymagania wynikające z prawa europejskiego przy jednoczesnym poszanowaniu ochrony prywatności uczestników obrotu.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że przytoczone przez pana posła interpretacje indywidualne zostaną poddane weryfikacji i w przypadku stwierdzenia ich nieprawidłowości zostaną zmienione na podstawie art. 14e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.).