SPS-023-12096/09 - Stanowisko MPiPS w sprawie zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego z tytułu ukończenia 75. roku życia.

Odpowiadając na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 20 października 2009 r. dotyczące interpelacji posła Wojciecha Saługi w sprawie zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego z tytułu ukończenia 75. roku życia, uprzejmie informuję.

Pomimo podobnego charakteru, dodatek pielęgnacyjny i zasiłek pielęgnacyjny pozostają niezależnymi od siebie świadczeniami realizowanymi z odrębnych systemów zabezpieczenia społecznego. W szczególności krąg osób uprawnionych do dodatku pielęgnacyjnego nie pokrywa się w pełnym zakresie z kręgiem osób uprawnionych do zasiłku pielęgnacyjnego.

Dodatek pielęgnacyjny jest świadczeniem wypłacanym i finansowanym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podlegającym waloryzacji na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) dla emerytur i rent. Zgodnie z art. 75 ww. ustawy dodatek pielęgnacyjny przysługuje jedynie osobie uprawnionej do emerytury lub renty, która dodatkowo: została uznana przez lekarza orzecznika zakładu emerytalno-rentowego za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat.

W odróżnieniu od prawa do zasiłku pielęgnacyjnego podstawowym warunkiem uzyskania prawa do dodatku pielęgnacyjnego nie jest jedynie posiadanie odpowiedniego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność, lecz niezbędne jest posiadanie uprawnień do renty lub emerytury, a dopiero w dalszej kolejności wymagane jest odpowiednie orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność lub wymagany wiek.

Zgodnie z art. 88 ww. ustawy, emerytury i renty, a także dodatki pielęgnacyjne podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Wskaźnik waloryzacji przeprowadzonej od dnia 1 marca 2008 r. wyniósł 106,5 %, w związku z czym dodatek pielęgnacyjny zwiększył się od tej daty do kwoty 163,15 zł (do 29 lutego 2008 r. była to kwota 153,19 zł). Od 1 marca 2009 r. wysokość dodatku pielęgnacyjnego wynosi 173,10 zł.

Natomiast zasiłek pielęgnacyjny jest świadczeniem rodzinnym finansowanym z budżetu państwa, którego wysokość oraz zasady przyznawania reguluje ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 16 ust. 2 i 3 ww. ustawy zasiłek pielęgnacyjny przysługuje dziecku w wieku do ukończenia 16. roku życia legitymującemu się orzeczeniem o niepełnosprawności, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zasiłek przysługuje, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia) oraz osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego. Podstawowym warunkiem uzyskania prawa do zasiłku pielęgnacyjnego jest więc legitymowanie się odpowiednim orzeczeniem potwierdzającym niepełnosprawność.

Zgodnie z art. 18 ustawy o świadczeniach rodzinnych kwoty kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych oraz kwoty poszczególnych świadczeń, a więc także kwota zasiłku pielęgnacyjnego, podlegają weryfikacji co 3 lata. Datą najbliższej weryfikacji jest 1 listopada 2009 r.

Zakres zmian objętych tegoroczną weryfikacją określiła Rada Ministrów w rozporządzeniu z dnia 11 sierpnia 2009 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się, stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2009 r. Nr 129, poz. 1058), na podstawie którego od 1 listopada 2009 r. podwyższona będzie do 520 zł kwota świadczenia pielęgnacyjnego (obecnie 420 zł) oraz podwyższone zostaną kwoty zasiłku rodzinnego i będą wynosić: 68 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5. roku życia (obecnie: 48 zł), 91 zł na dziecko w wieku powyżej 5. roku życia do ukończenia 18. roku życia (obecnie: 64 zł), 98 zł na dziecko w wieku powyżej 18. roku życia do ukończenia 24. roku życia (obecnie: 68 zł).

Z uwagi na trudną sytuację budżetową wysokości pozostałych świadczeń rodzinnych, w tym także zasiłku pielęgnacyjnego (jego aktualna wysokość to 153 zł), pozostają niezmienione.

Zgodnie z ww. przepisami ustawy o świadczeniach rodzinnych kolejna weryfikacja kwot świadczeń rodzinnych, a więc także kwoty zasiłku pielęgnacyjnego, przewidziana jest na 1 listopada 2012 r., a nie marzec 2010 r.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że MPiPS przygotowało projekt ustawy przewidujący zrównanie wysokości zasiłku pielęgnacyjnego z dodatkiem pielęgnacyjnym, jednak zmiana taka, ze względu na trudną sytuację budżetową, nie może obecnie zostać wprowadzona w życie. Tym niemniej w MPiPS wciąż prowadzone są prace mające na celu wypracowanie rozwiązań optymalnych, uwzględniających sytuację osób niepełnosprawnych i w podeszłym wieku oraz ograniczone możliwości budżetu państwa.