SPS-023-11701/09 - Stanowisko MPiPS w sprawie dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.

W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 30 września br., znak: SPS-023-11701/09, dotyczące interpelacji pana posła Henryka Siedlaczka z dnia 30 lipca br., znak: BK-023-11724/09, w sprawie dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

Zasady i tryb przystępowania do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego uregulowane są w art. 68 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.). Zgodnie z brzmieniem tego przepisu osoba niepodlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu obowiązkowo może ubezpieczyć się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Narodowym Funduszu Zdrowia, jeżeli ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 76 cytowanej ustawy osoby te do ubezpieczenia zdrowotnego zgłaszają się same. Natomiast kwestie zasad zgłaszania do ubezpieczeń, składania dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych oraz opłacania składek uregulowane są w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Odpowiadając na pytania 1. i 4., uprzejmie informuję, że zgodnie z treścią art. 68 ustawy o s.u.s. do zakresu działania ZUS należy m.in. wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zatem to ZUS, zgodnie z przywołaną wyżej ustawą, jest organem właściwym do ewidencjonowania, poboru i egzekucji składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ustawodawca uznał bowiem, że ZUS jako instytucja pobierająca składki na ubezpieczenia społeczne jest właściwy również w zakresie poboru pozostałych składek, szczególnie z uwagi na fakt, że najczęściej należności te są ze sobą powiązane. Wydaje się, że prowadzenie kont osób posiadających dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne i związanej z nimi obsługi przez Narodowy Fundusz Zdrowia nie znajduje ekonomicznego uzasadnienia, zwłaszcza że wiązałoby się to z tworzeniem odpowiedniego aparatu urzędniczego, który dysponować powinien odpowiednimi narzędziami do poboru składek, ich ewidencji i ewentualnej egzekucji.

Ustosunkowując się do wątpliwości związanych z koniecznością comiesięcznego składania deklaracji rozliczeniowych, uprzejmie wyjaśniam, że zgodnie z art. 47 ustawy o s.u.s. płatnik składek, który opłaca składki wyłącznie za siebie, przysyła co miesiąc deklarację rozliczeniową. Z tego obowiązku zwolnione są osoby enumeratywnie wymienione w treści wskazanego powyżej przepisu. Jednocześnie w myśl art. 90 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadza kontrolę wykonywania obowiązków płatników w zakresie zgłoszenia ubezpieczonych do Narodowego Funduszu Zdrowia i opłacania składki. Do jej zakresu należy kontrola rzetelności:

Powyższą kontrolę ZUS może przeprowadzić w oparciu o złożone przez płatnika dokumenty i dokonane przez niego wpłaty.

Równocześnie wyjaśniam, że istotnie, zgodnie z art. 47a ustawy o s.u.s., płatnicy składek są obowiązani przekazywać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i deklaracje rozliczeniowe poprzez transmisje danych w formie dokumentu elektronicznego ze stosownego oprogramowania i te dokumenty elektroniczne opatruje się bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu osoby odpowiedzialnej za przekazanie tych dokumentów. Należy wskazać, że powyższa regulacja dotyczy ogółu płatników składek, a jej wprowadzenie związane było z koniecznością realizacji przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

Jednakże zgodnie z treścią ust. 2 powołanego artykułu płatnicy składek rozliczający składki nie więcej niż za 5 osób mogą przekazywać dokumenty rozliczeniowe w formie dokumentu pisemnego według ustalonego wzoru albo w formie wydruku z programu Płatnik. Osoby zgłaszające się do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego co do zasady znajdują się w tej grupie osób. Jednocześnie pragnę wskazać, że ministrem właściwym do spraw związanych z ubezpieczeniem zdrowotnym jest minister zdrowia.