SPS-023-11446/09 - Zasady udzielania pomocy publicznej z ZFRON dla zakładów pracy chronionej.
Pismo z dnia 22 października 2009 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-11446/09 Zasady udzielania pomocy publicznej z ZFRON dla zakładów pracy chronionej.
Odpowiadając na pismo z dnia 16 września 2009 r. (SPS-023-11446/09) dotyczące interpelacji posła Andrzeja Walkowiaka w przedmiocie oceny konieczności zmian przepisów dotyczących ZFRON, informuję, że środki ZFRON są co do zasady przeznaczone na rehabilitację osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 33 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) pracodawcy, którzy korzystają ze szczególnych zwolnień w związku z prowadzeniem zakładu pracy chronionej, a więc formy zakładu stworzonej na początku lat 90. w celu zatrudniania i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, mają obowiązek przekazywać 90 % uzyskanych zwolnień na ZFRON. Stosownie do art. 33 ust. 4 tej ustawy środki ZFRON są przeznaczane na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, w tym na indywidualne programy rehabilitacji osób niepełnosprawnych opracowywane przez powołane przez pracodawców komisje rehabilitacyjne oraz ubezpieczenie osób niepełnosprawnych.
Za pomoc publiczną z ZFRON uznaje się jednak tylko wydatki pochodzące ze środków publicznych zgromadzonych na ZFRON, które stanowią przysporzenie dla pracodawcy. W przypadku udzielania pomocy publicznej należy przestrzegać unormowań wspólnotowych (przede wszystkim rozporządzeń Komisji Europejskiej). Także zasady udzielania pomocy publicznej przez władze krajowe nie mogą wykraczać poza granice wyznaczone regulacjami wspólnotowymi. Mając na uwadze cele ZFRON oraz szczególny charakter tych środków wykluczający uznanie za pomoc środków publicznych w momencie ich wpływu na ZFRON (do czasu wydatkowania tych środków nie wiadomo, czy będą stanowiły przysporzenie wyłącznie dla osoby niepełnosprawnej, czy także dla pracodawcy), jedyną możliwością udzielania pomocy ze środków ZFRON i jej monitorowania jest zastosowanie formuły de minimis, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28 grudnia 2006 r., str. 5). W świetle przepisów wspólnotowych, poza celami dopuszczonymi przez Komisję w ramach wyłączeń blokowych, pomoc publiczna może być udzielana z założenia tylko do nikłego pułapu określonego w ramach wspólnotowej polityki konkurencji. Wspomniana pomoc bagatelna to pomoc de minimis udzielana do wysokości 200 tys. euro na każde 3 lata kalendarzowe, z której mogą korzystać m.in. pracodawcy prowadzący zakłady pracy chronionej. Władze krajowe nie mogą zatem zwiększyć limitu ustalonego przez Komisję we wspomnianym rozporządzeniu. Dlatego nie mogą także zmienić w tym zakresie przepisów dotyczących ZFRON.
Należy także wskazać, że dysponenci ZFRON mogą realizować część zadań w ramach pomocy publicznej inna niż pomoc de minimis. Dotyczy to np. przewidzianej w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) pomocy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zakresie dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych oraz odpowiednio refundacji kosztów:
adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
zatrudnienia pracowników pomagających pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy w zakresie czynności ułatwiających komunikowanie się z otoczeniem, a także czynności niemożliwych lub trudnych do samodzielnego wykonania przez pracownika niepełnosprawnego na stanowisku pracy;
budowy lub rozbudowy obiektów i pomieszczeń zakładu;
transportowych;
administracyjnych;
szkolenia osób niepełnosprawnych.
Pomoc w tym zakresie nie wpływa na przekroczenie pułapu 200 tys. euro, ponieważ stanowi pomoc udzielaną w ramach wyłączeń blokowych, normowaną w art. 39, 41 i 42 rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 traktatu (ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. WE L 214 z 9 sierpnia 2008 r., str. 3). Należy także wskazać, że zakład pracy chronionej może ponadto ubiegać się o taką samą pomoc, jak pracodawcy otwartego rynku pracy w zakresie swojej działalności (np. na ochronę środowiska, inwestycje itd.).
Ponadto, mając na uwadze to, że wydatki stanowiące przysporzenie dla osób niepełnosprawnych nie stanowią pomocy publicznej, pracodawca może okresowo przeznaczać zfron na dokonywanie wydatków głównie na rzecz osób niepełnosprawnych.
Mając powyższe na uwadze, pragnę poinformować, że stale monitorowane jest stosowanie prawa z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych oraz wpływ tych przepisów na sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Wyniki tych działań nie wskazują na celowość podejmowania inicjatywy w zakresie przedstawionym w interpelacji.