SPS-023-11374/09 - Przedłużenie okresu odbywania przygotowania zawodowego.
Pismo z dnia 22 października 2009 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-11374/09 Przedłużenie okresu odbywania przygotowania zawodowego.
W odpowiedzi na wystąpienie pana posła Waldemara Andzela, przekazane pismem z dnia 15 września 2009 r., znak: SPS-023-11374/09, w sprawie przedłużenia okresu odbywania przygotowania zawodowego przedkładam poniższe wyjaśnienia.
Czy nie byłoby korzystnie przedłużyć okres przygotowania zawodowego z 6 do 12 miesięcy?
Ad 1. Nowelizacją ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) zlikwidowano instrument "przygotowanie zawodowe w miejscu pracy". Osoby bezrobotne zaliczone do kategorii osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy, uprawnione przed dniem 1 lutego 2009 r. do skorzystania z tego instrumentu rynku pracy, obecnie mogą być kierowane do odbycia stażu. Staż dla bezrobotnych może trwać do 6 miesięcy, tak jak wcześniej przygotowanie zawodowe w miejscu pracy. Tylko młodzi bezrobotni do 25. roku życia mogą być skierowani na staż trwający nawet do 12 miesięcy. Likwidacja instrumentu "przygotowanie zawodowe w miejscu pracy" miała tylko charakter porządkowy, gdyż zrezygnowano z dwóch w istocie bardzo podobnych rozwiązań, różniących się tylko grupą adresatów, na rzecz jednego, czyli stażu.
Natomiast dodatkowo został przygotowany i wprowadzony nowy instrument rynku pracy - "przygotowanie zawodowe dorosłych", umożliwiający oprócz zdobycia doświadczenia zawodowego i nieformalnych kwalifikacji zawodowych także uzyskanie tytułu zawodowego, tytułu czeladnika lub zdobycie umiejętności zawodowych. Ta forma aktywizacji realizowana jest na podstawie umowy zawieranej między starostą a pracodawcą i ewentualnie instytucją szkoleniową, w oparciu o program opracowany przez pracodawcę lub z udziałem instytucji szkoleniowej. Kończy się egzaminem potwierdzającym uzyskane kwalifikacje. Przewidziano dwa warianty tej formy aktywizacji:
praktyczną naukę zawodu dorosłych trwającą od 12 do 18 miesięcy;
przyuczenie do pracy dorosłych trwające od 3 do 6 miesięcy.
Program praktycznej nauki zawodu musi być opracowany z uwzględnieniem standardów egzaminacyjnych obowiązujących dla danego zawodu i/lub podstawy programowej kształcenia w zawodzie, a egzaminy na tytuł zawodowy lub na tytuł czeladnika i mistrza w zawodzie są organizowane przez kuratoria lub izby rzemieślnicze w oparciu o istniejące przepisy oświatowe. Program przyuczenia do pracy budowany jest przede wszystkim z wykorzystaniem krajowych standardów kwalifikacji zawodowych dostępnych w bazie danych prowadzonej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej pod adresem www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl. Organizatorami egzaminów po przyuczeniu do pracy są głównie instytucje szkoleniowe.
Program przygotowania zawodowego dorosłych jest realizowany przede wszystkim u pracodawców i powinien przewidywać co najmniej 80 % czasu na nabywanie umiejętności praktycznych. Pozostałe 20% czasu to nauka teorii, która może być prowadzona u pracodawcy lub w instytucji szkoleniowej. Pracodawca ma obowiązek wyznaczenia opiekuna osoby uczącej się o odpowiednich kwalifikacjach.
Uczestnicy tej formy aktywizacji otrzymują stypendium ze środków Funduszu Pracy. W 2009 r. wynosi ono 100% zasiłku dla bezrobotnych (a dla osób z wykształceniem gimnazjalnym lub niższym albo bez kwalifikacji zawodowych, albo w wieku powyżej 50. roku życia - 120% zasiłku). Od 2010 r. wszystkim uczestnikom przygotowania zawodowego dorosłych przysługiwać będzie stypendium wynoszące 120% kwoty zasiłku.
Przygotowanie zawodowe dorosłych przeznaczone jest dla:
osób bezrobotnych,
osób otrzymujących świadczenie socjalne lub górniczy zasiłek socjalny,
osób uczestniczących w zajęciach Centrum Integracji Społecznej lub indywidualnym programie integracji organizowanym przez ośrodek pomocy społecznej,
żołnierzy rezerwy,
osób pobierających rentę szkoleniową,
osób zwolnionych z pracy, którym pracodawca przyznał świadczenie szkoleniowe.
Aby zachęcić pracodawców do przyjmowania osób kierowanych na przygotowanie zawodowe dorosłych, przewidziano refundację niezbędnych bieżących wydatków, ponoszonych na każdego uczestnika, w wysokości 2 % przeciętnego wynagrodzenia za każdy miesiąc aktywizacji. Przewidziana jest także jednorazowa wypłata premii, gdy uczestnik przygotowania zawodowego dorosłych pomyślnie złoży egzamin końcowy. Będzie to kwota iloczynu 400 zł i liczby miesięcy realizacji programu. Wypłaty środków dla pracodawców podlegają jednak przepisom o pomocy publicznej.
Przewiduje się również wypłatę należności przysługującej instytucji szkoleniowej za realizację ustalonej części programu nauki teoretycznej. Ponadto ze środków Funduszu Pracy są opłacane koszty egzaminów.
W przypadku obu form przygotowania zawodowego dorosłych absolwent uzyskuje dokument (świadectwo/zaświadczenie) potwierdzający zdobyte kwalifikacje lub umiejętności, co ułatwi mu mobilność zawodową na rynku pracy.
Czy Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej planuje nowe możliwości powrotu na rynek pracy osób bezrobotnych?
Ad 2. Pragnę poinformować, że wdrażane od lutego br. przepisy znowelizowanej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy wprowadziły szereg rozwiązań mających na celu zwiększenie uczestnictwa osób dorosłych w uczeniu się przez całe życie i tym samym łatwiejszy powrót na rynek pracy:
zwiększyły dostępność usług pośrednictwa i poradnictwa zawodowego, z usług tych obecnie mogą korzystać osoby niezarejestrowane w urzędzie pracy, rozszerzono też zakres pomocy skierowanej do pracodawców, ponadto wprowadzono możliwość objęcia wszystkich osób bezrobotnych lub poszukujących pracy indywidualnym planem działania i obowiązkowe przygotowywanie takich planów dla osób bezrobotnych mających szczególne trudności w rozpoczęciu pracy lub ponownym jej podjęciu;
zwiększyły dostępność pomocy udzielanej przez urzędy pracy osobom zainteresowanym podnoszeniem kwalifikacji poprzez rozszerzenie grup adresatów tej pomocy; w szczególności pracownicy w okresie wypowiedzenia stosunku pracy, pracownicy zatrudnieni u pracodawcy będącego w stanie upadłości lub likwidacji oraz pracownicy w wieku 45 lat i więcej mogą skorzystać ze szkoleń finansowanych z Funduszu Pracy, pożyczek szkoleniowych, sfinansowania kosztów egzaminów i uzyskania licencji, sfinansowania studiów podyplomowych;
zapewniły większe wsparcie finansowe dla osób podnoszących kwalifikacje w ramach usług i programów rynku pracy:
zwiększono limity, do których finansowane są koszty szkolenia wskazanego przez bezrobotnego w trybie indywidualnym, koszty egzaminów i uzyskania licencji, koszty studiów podyplomowych,
wprowadzono stypendia dla uczestników szkoleń i studiów podyplomowych, przy czym wsparcie finansowe (w choć mniejszym wymiarze) nie ustaje po podjęciu zatrudnienia do zakończenia szkolenia lub studiów podyplomowych;
ułatwiły pracodawcom, którzy utworzyli fundusz szkoleniowy, skorzystanie z dofinansowania szkoleń ze środków Funduszu Pracy poprzez znaczne złagodzenie warunków uzyskania tego dofinansowania.
Czy resort przewiduje wprowadzenie możliwości udania się osoby bezrobotnej na ponowne przygotowanie zawodowe?
Ad 3. Pragnę wyjaśnić, iż osoba, która nabyła już praktyczne umiejętności zawodowe w trakcie przygotowania zawodowego dorosłych/stażu, powinna otrzymać propozycję odpowiedniego zatrudnienia. Jeżeli jednak urząd pracy nie może przedstawić bezrobotnemu propozycji odpowiedniej pracy, to nie ma przeszkód prawnych, aby zaproponować kolejne działania aktywizacyjne. Jednakże ostateczna decyzja w indywidualnych sprawach każdorazowo należy do właściwego starosty, który powinien ocenić, czy dana osoba wymaga aktywizacji zawodowej w danej formie, pomimo że wcześniej już z niej korzystała. W pierwszej kolejności jednak aktywizacją zawodową powinny być objęte osoby, które dotychczas z niej nie korzystały, a w miarę posiadanych przez urząd pracy środków także inne bezrobotne osoby spełniające warunki ustawowe do skierowania na formy aktywizacji.
Wyrażam przekonanie, że znowelizowanie instrumentu rynku pracy, jakim jest staż, oraz wprowadzenie przygotowania zawodowego dorosłych realizowanego u pracodawców zapewni większe zróżnicowanie form aktywizacji zawodowej oferowanych przez urzędy pracy i jednocześnie zwiększy wpływ pracodawców na jakość kwalifikacji bezrobotnych oraz dopasowanie ich do potrzeb rynku pracy.