SKO/413/P/05 - Opodatkowanie nieruchomości zajmowanych przez związki komunalne.

Po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 16.05.2005 r. zażalenia Celowego Związku Gmin CZG-12 w Długoszynie nr 80 na postanowienie Burmistrza Sulęcina z dnia 29.03.2005 r. Nr FB.IH.3105/3/2005 w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) w indywidualnej sprawie wnioskodawcy, działając na podstawie art. 13 § 1 pkt 3 i art. 233 § 1 pkt l ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (jedn. tekst: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60), art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.)

utrzymać zaskarżone postanowienie w mocy.

Celowy Związek Gmin CZG-12 Długoszyn 80 zwrócił się do Burmistrza Sulęcina z wnioskiem o udzielenie informacji w trybie art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej o zakresie stosowania przepisu art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (teks. jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.). Wniosek ten uzasadniono następująco:

Przepis określa, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają również nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich. Podstawę funkcjonowania Celowego Związku Gmin CZG-12 stanowi ustawa z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym (jedn. tekst: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, ze zm.), gdzie rozdział 7 określa zasady tworzenia związków i porozumień międzygminnych (art. 64 do 74) oraz statut związku. Zgodnie z art. 64 ust. 1 tej ustawy: w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Według wnioskodawcy z zastosowania tego przepisu wynikają skutki podatkowe w postaci niepodlegania opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości zajętych na potrzeby jednostek samorządu terytorialnego, którym niewątpliwie w świetle ustawy o samorządzie gminny jest Celowy Związek Gmin CZG-12. Jest to tym bardziej uzasadnione, ponieważ przepis art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zawiera zapis "w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich". Zdaniem wnioskodawcy wynika z tego, że katalog jednostek samorządu terytorialnego wymienionych w tym przepisie nie jest katalogiem zamkniętym i w związku z tym uzasadnione jest, że Związek jako jednostka samorządu terytorialnego nie powinien podlegać podatkowi od nieruchomości.

Postanowieniem z dnia 29.03.2005 r. znak FB.III.3105/3/2005 Burmistrz Sulęcina udzielił wnioskującemu interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.). A mianowicie stwierdził, że wszystkie nieruchomości zajmowane przez Celowy Związek Gmin CZG-12 w Długoszynie, w tym także na potrzeby organów Związku, jak i na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie utylizacji odpadów komunalnych, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. W uzasadnieniu podał, że nie może zgodzić się ze stanowiskiem Celowego Związku Gmin CZG-12 w Długoszynie, gdyż w art. 2 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wskazano, jakie nieruchomości nie podlegają opodatkowaniu. Są to między innymi pasy drogowe wraz z drogami oraz obiektami budowlanymi związanymi z prowadzeniem i obsługą ruchu, grunty pod wodami płynącymi i kanałami żeglownymi z wyjątkiem jezior oraz gruntów zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnej oraz nieruchomości lub ich części zajęte na potrzeby organów samorządu terytorialnego. Katalog wyłączeń jest zamknięty, a stosowanie tych wyłączeń musi być ścisłe. Oznacza to, że nieobjęte opodatkowaniem są jedynie te nieruchomości, które zajmują podmioty w ustawie wskazane, a więc organy jednostek samorządu terytorialnego. Artykuł 164 Konstytucji RP stanowi, że podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina, powiat oraz województwo. Jednostki te mają osobowość prawną, przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe. Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych, którymi są: w gminie rada gminy i wójt (art. 11a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym), w powiecie: rada powiatu i zarząd powiatu (art. 8 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym), a w województwie sejmik województwa i zarząd województwa (art. 15 ustawy z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie wojewódzkim). Natomiast zdaniem Burmistrza Sulęcina związki międzygminne mogą być tworzone w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych (art. 64 ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym). Celowy Związek Gmin jest dobrowolnym związkiem gmin powstałym na podstawie jednobrzmiących uchwał zainteresowanych gmin. Nie jest więc jednostką samorządu terytorialnego, a jego zadaniem jest wspólne planowanie i wykonywanie zadań z zakresu ochrony środowiska, ochrony przyrody, w szczególności realizacja kompleksowego regionalnego gospodarowania odpadami oraz wybudowanie i eksploatacja zakładu utylizacji odpadów komunalnych (§ 5 statutu). Taki zakład Związek już wybudował i prowadzi działalność w zakresie utylizacji odpadów komunalnych. Organy Związku prowadzą więc bezpośrednio działalność w powyższym zakresie. Stąd też w ocenie Burmistrza Sulęcina wszystkie nieruchomości zajmowane przez Związek, w tym także zajmowane przez organy Związku, jak też na potrzeby prowadzonej przezeń działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Na powyższe postanowienie Celowy Związek Gmin CZG-12 w Długoszynie wniósł zażalenie, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy organowi I instancji do ponownego rozpoznania. Skarżący podniósł, iż jest Związkiem Międzygminnym działającym na podstawie przepisów ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym. Związek stanowi jednostkę finansów publicznych zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 26.11.1998 r. o finansach publicznych i nie może być traktowany jako przedsiębiorca. Nieruchomość, którą włada Związek, jest nieruchomością zajętą na potrzeby jednostki samorządu terytorialnego. Cytowany przepis art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zawiera zapis "w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich". W związku z tym Związek wnosi jak na wstępie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, rozpatrując zażalenie, zważyło, co następuje:

Zgodnie z art. 2 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 84 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają nieruchomości lub ich części, które są zajęte na potrzeby organów jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędów gmin, starostw powiatowych i urzędów marszałkowskich. O zwolnieniu zatem decyduje okoliczność, iż nieruchomość jest wykorzystywana przez organy jednostek samorządu terytorialnego, w tym urzędy gmin, starostw i urzędy marszałkowskie. Zwolnienie nie przysługuje, gdy nieruchomość jest wykorzystywana przez inne podmioty, choćby nawet spełniały one określone zadania na rzecz samorządu terytorialnego. W myśl art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 16, poz. 95 ze zm.) gminy mogą tworzyć związki międzygminne (komunalne) w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych. Związek komunalny jest odrębnym podmiotem i zarazem odrębną strukturą organizacyjną wyposażoną we własne organy, ma osobowość prawną odrębną od osobowości gmin tworzących związek. Do gmin upodabnia związek komunalny charakter wykonywanych zadań i ich "pochodzenie" (na zadania związku składają się zadania przekazane przez gminy - członków związku) oraz pewne rozwiązania organizacyjne. Związki komunalne jednak nie są organami lub częścią administracji samorządu terytorialnego, lecz odrębnymi podmiotami prawa spełniającymi zadania publicznoprawne na rzecz gmin. Zgodnie z art. 65 ustawy o samorządzie gminnym związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własny rachunek. Jak wynika z art. 67 ust. 2 tej ustawy, statut związku musi określać m.in. zasady udziału gmin w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywaniu strat związku, zasady rozliczeń majątkowych, zasady likwidacji związku. Posiadanie własnej osobowości prawnej, wykonywanie zadań w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność skutkuje tym, że związek gmin nie może być uznany za organ jednostki samorządu terytorialnego. Tym samym zajmowane na jego potrzeby nieruchomości lub ich części winny podlegać opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości.

Z tego też względu również Celowy Związek Gmin CZG-12 w Długoszynie nie może być uznany za organ jednostki samorządu terytorialnego, a posiadane przez niego nieruchomości winny być opodatkowane podatkiem od nieruchomości.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji. Postanowienie niniejsze jest ostateczne.