RS-7250-942/OP/0/98/ZB - Wyłączenie urzędu skarbowego od wykonywania czynności sprawdzających w sprawach zobowiązań podatkowych

W związku z sygnalizowanymi przez niektóre izby skarbowe wątpliwościami dotyczącymi stosowania regulacji zawartej w art. 278 ustawy - Ordynacja podatkowa, Ministerstwo Finansów wyraża następujący pogląd w sprawie zakresu przedmiotowego wyłączenia urzędów skarbowych od wykonywania czynności sprawdzających:

1. Uwzględniając specyfikę materialnego prawa podatkowego, w Ordynacji podatkowej uzupełniono regulacje normujące kwestie związane z wyłączeniem organów, rozszerzając zakres tej instytucji proceduralnej na fazę czynności sprawdzających. Jak wynika z dyspozycji art. 278 § 1 Ordynacji podatkowej, urząd skarbowy podlega wyłączeniu od wykonywania czynności sprawdzających w sprawach zobowiązań podatkowych powstających z mocy prawa, jeżeli czynności te dotyczą kręgu osób wymienionych w pkt 1-4 omawianego przepisu. Zakres przedmiotowy czynności sprawdzających został określony w art. 272 Ordynacji podatkowej i obejmuje m.in. sprawdzanie terminowości składania deklaracji oraz wpłacenia zadeklarowanych podatków (art. 272 pkt 1); ponadto w art. 274 przewidziano szczególny tryb postępowania umożliwiający skorygowanie wadliwie wypełnionej deklaracji bez konieczności formalnego wszczynania postępowania podatkowego, zaś w art. 275 i 276 wprowadzono rozwiązania, które w tej fazie pozwalają na weryfikację informacji wynikających z deklaracji. Czynności sprawdzające można zatem przyrównać do kontroli wstępnej (kameralnej), której istota polega na weryfikowaniu oraz konfrontowaniu informacji pochodzących z różnych źródeł (w tym również na konfrontowaniu informacji wynikających z kart kontowych podatników z danymi zamieszczonymi w składanych przez nich deklaracjach).

2. Biorąc pod uwagę wskazane wyżej okoliczności należy uznać, że w celu prawidłowego wykonywania czynności sprawdzających urząd skarbowy musi dysponować nie tylko dokumentacją podatkową pochodzącą z różnych źródeł, ale również danymi wskazującymi bieżący stan rozliczeń podatnika ze Skarbem Państwa. Konsekwencją czynności sprawdzających może być przecież wszczęcie postępowania podatkowego lub - w przypadku wskazanym w art. 26a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji - wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Jest rzeczą oczywistą, że w obu sytuacjach urząd skarbowy powinien mieć dokładną informację o stanie rozliczeń podatnika z budżetem państwa. Niezależnie od tego Ministerstwo Finansów zauważa, że przepisy o rachunkowości podatkowej przewidują, że przypisy na kartach kontowych mogą być dokonywane wyłącznie na podstawie danych wynikających z deklaracji bądź też decyzji administracyjnych. Skoro zatem oryginał deklaracji jest przekazywany urzędowi skarbowemu wskazanemu przez izbę skarbową lub Ministra Finansów, a ewentualne decyzje mogą być również podejmowane wyłącznie przez te urzędy skarbowe, to należy stwierdzić, że rozliczenie zobowiązań podatkowych (wpłaty oraz zwrot nadpłat) powinno być dokonywane przez urząd właściwy w sprawie, czyli urząd uprawniony do dokonywania czynności sprawdzających.