RO/423-65/06 - Cesja wierzytelności.

"Jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawcy przysługuje wierzytelność pieniężna od odbiorcy towarów handlowych będącego spółką jawną, w której uczestniczy trzech wspólników. Jednocześnie wnioskodawca jest zadłużony wobec innej spółki z ogr. odp. (powiązanej z Wnioskodawcą osobowo) i w celu zaspokojenia tego długu Wnioskodawca dokona cesji na rzecz tej spółki części wierzytelności przysługującej mu od kontrahenta handlowego. W ten sposób wierzycielami spółki jawnej staną się dwie powiązane ze sobą osobowo spółki kapitałowe. Z treści wniosku wynika także, że w celu realizacji tej wierzytelności strony tego stosunku obligacyjnego ustaliły, że wierzyciele na mocy ugody podpisanej ze wspólnikami spółki jawnej (dłużnika), wstąpią w prawa i obowiązki wspólników spółki jawnej, czyli staną się poprzez to jej wspólnikami.

Zgodnie z treścią art. 10 § 1 i 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę, jeśli umowa spółki tak stanowi, przy czym, zgodnie z przepisem § 2 tego samego artykułu, do przeniesienia ogółu tych praw i obowiązków wymagana jest pisemna zgoda wszystkich pozostałych wspólników, chyba, że umowa spółki stanowi inaczej. Stosownie do przepisu art. 10 § 3 Kodeksu spółek handlowych, w przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce osobowej i zobowiązania tej spółki osobowej odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. W doktrynie prawniczej wyrażany jest pogląd, że odpowiedzialność wspólnika ustępującego za zobowiązania spółki ogranicza się do zobowiązań już istniejących w chwili jego ustąpienia ze spółki (...).

Jak wskazuje opis stanu faktycznego, zawarty we wniosku, istotą planowanych czynności prawnych jest nabycie przez wierzycieli ogółu praw wynikających z udziału w spółce jawnej, w zamian za zwolnienie tejże spółki jawnej - a co za tym idzie jej dotychczasowych wspólników - z długu.

Stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.)., przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód bez względu na rodzaj przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Zgodnie z przepisem ust. 2 tego samego artykułu, za dochód uważa się nadwyżkę sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągniętą w roku podatkowym, jeżeli natomiast koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą.

Rodzaje przychodów i kosztów nieuwzględniane przy ustalaniu dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania określa przepis art. 7 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zaś w przepisie art. 12 ust. 4 ustawy wymieniono te przysporzenia majątkowe, których nie uważa się za przychód dla celów podatkowych. Ponadto art. 17 ww. ustawy podatkowej wskazuje rodzaje dochodów zwolnionych z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Nabycie przez wierzyciela ogółu praw majątkowych wspólników spółki jawnej, w zamian za zwolnienie spółki, a poprzez to także dotychczasowych wspólników, z długu, nie zostało wymienione w żadnym z powyższych przepisów, które umożliwiałyby pominięcie tego rodzaju przychodów w rozliczeniu dochodu do opodatkowania.

Czynność ta spowoduje zatem powstanie przychodu w rozumieniu przepisów podatkowych, który należy uwzględnić przy ustalaniu dochodu do opodatkowania.

W przedmiotowej sprawie ceną, jaką Wnioskodawca poniesie w zamian za nabycie praw wspólników spółki jawnej będzie zwolnienie tej spółki z długu, czyli umorzenie wierzytelności. Z ekonomicznego punktu widzenia wartość umorzonej wierzytelności będzie kosztem uzyskania przychodu w postaci nabycia praw majątkowych wspólników spółki jawnej.

Zgodnie jednak z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 44 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za koszt uzyskania przychodów, dla celów obliczenia podatku dochodowego od osób prawnych nie uważa się umorzonych wierzytelności, z wyjątkiem tych, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne. Możliwość uznania wartości umorzonej wierzytelności za koszt uzyskania nabycia, otrzymanych w zamian za umorzenie tej wierzytelności praw wspólników spółki jawnej, uzależnione jest od tego, czy należności przysługujące Wnioskodawcy od kontrahenta zostały zaliczone przez Wnioskodawcę do przychodów należnych."