PT8.8101.18.2015.WCH.71 - Opodatkowanie zwrotu kosztów zabezpieczenia sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu przed wpływami eksploatacji górniczej.

Na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), Minister Rozwoju i Finansów, wobec stwierdzenia nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 13 listopada 2014 r. nr IBPP2/443-802/14/WN wydanej, w imieniu Ministra Finansów, przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach dla Miasta na wniosek z dnia 4 sierpnia 2014 r. (data wpływu 13 sierpnia 2014 r.) uzupełnionym pismem z dnia 13 listopada 2014 r. (data wpływu 21 listopada 2014 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu kosztów zabezpieczenia sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu przed wpływami eksploatacji górniczej, zmienia ww. interpretację z urzędu stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w ww. wniosku - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 sierpnia 2014 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach wpłynął wniosek z dnia 4 sierpnia 2014 r. uzupełniony pismem z dnia 13 listopada 2014 r. (data wpływu 21 listopada 2014 r.) Miasta o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy otrzymany zwrot kosztów zabezpieczenia sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu przed wpływami eksploatacji górniczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej również Miasto) zawarł z kopalnią węgla kamiennego ugodę dnia 17 lipca 2014 r. na podstawie której ustalono w kwocie brutto wartość kosztów związanych z zabezpieczeniem sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu dla zadania inwestycyjnego realizowanego przez Wnioskodawcę przed wpływami eksploatacji górniczej.

Kopalnia węgla kamiennego wpłaci uzgodnioną kwotę zwrotu kosztów na konto Wnioskodawcy w terminie określonym w ugodzie.

Dodatkowo w ww. piśmie uzupełniającym wniosek wskazano, że ugodę z kopalnią węgla kamiennego w sprawie zwrotu kosztów związanych z zabezpieczeniem sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu dla zadania inwestycyjnego przed wpływami eksploatacji górniczej zawarto na podstawie art. 148, 150 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2014 r. 613 j.t.).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy otrzymany zwrot kosztów związanych z zabezpieczeniem sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu przed wpływami eksploatacji górniczej należy opodatkować podatkiem VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymany zwrot kosztów związanych z zabezpieczeniem sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu przed wpływami eksploatacji górniczej nie podlega opodatkowaniu VAT.

W dniu 13 listopada 2014 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając, na podstawie przepisu § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), w imieniu Ministra Finansów - wydał interpretację indywidualną, nr IBPP2/443-802/14/WN, w której uznał, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w wydanej interpretacji indywidualnej przywołał przepisy: art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.).

Dyrektor ww. Izby Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej przywołał również art. 148 i art. 150 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2014 r. Nr 613, z późn. zm.).

Treść przywołanych przepisów Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odniósł do zdarzenia przyszłego, pytania i stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji.

Analizując treść wniosku, przytoczone powyżej przepisy Dyrektor ww. Izby Skarbowej odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy wskazał, że zwrot kosztów zabezpieczenia sieci na wpływy eksploatacji górniczej nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za poniesione nakłady związane z zabezpieczeniem sieci na wpływy eksploatacji górniczej, bowiem Wnioskodawca poprzez zabezpieczenie sieci zmniejsza ryzyko wystąpienia awarii spowodowanej ruchem zakładu górniczego, co w konsekwencji pozwala na swobodne dysponowanie nieruchomością.

Dyrektor ww. Izby Skarbowej stwierdził zatem, że wypłacane Wnioskodawcy odszkodowanie pieniężne w formie zwrotu kosztów zabezpieczenia sieci w ramach zapobiegania, usuwania i naprawiania szkód górniczych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych wyznaczonym przez art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Reasumując, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazał, że stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, Minister Rozwoju i Finansów stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 14e § 1 pkt 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych może z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyniku przeprowadzonej analizy przedmiotowej sprawy stwierdzono, że interpretacja indywidualna z dnia 13 listopada 2014 r. nr IBPP2/443-802/14/WN wydana w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach jest nieprawidłowa, dlatego też uzasadnione jest dokonanie jej zmiany.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji, może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednio beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Czynności wykonywane w ramach zapobiegania szkodom górniczym, usuwania i naprawiania szkód górniczych przez podmiot zobowiązany do tych czynności zostały uregulowane przepisami Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Prawo geologiczne i górnicze.

Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2014 r. poz. 613, z późn. zm.) zwanej dalej "ustawą pgig", właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą.

Zgodnie z art. 145 ustawy pgig, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 146 ust. 1 ustawy pgig odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego wskutek którego wystąpiła szkoda.

Stosownie do art. 147 ust. 1 ustawy pgig przywrócenie stanu poprzedniego może w szczególności nastąpić przez dostarczenie gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali, wody lub innych dóbr tego samego rodzaju.

W art. 147 ust. 3 ustawy pgig ustawodawca wskazał podmiot na którym ciąży obowiązek naprawienia szkody, i tak stosownie do ww. artykułu obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego ciąży na tym, kto jest odpowiedzialny za szkodę. Poszkodowany za zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, może wykonać obowiązek w zamian za zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej.

Stosownie do art. 148 ustawy pgig jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowania ustala się z uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów.

Mocą art. 150 ustawy pgig ustawodawca wskazał, że przepisy o naprawianiu szkód określonych niniejszym działem stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

Prawo cywilne rozróżnia dwa rodzaje szkód: deliktową (wynikającą z czynów niedozwolonych) oraz kontraktową (wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego).

Stosownie do art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. poz. 93, z późn. zm.) kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Natomiast w myśl art. 471 ww. Kodeksu cywilnego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zawarł z kopalnią węgla kamiennego ugodę dnia 17 lipca 2014 r. na podstawie której ustalono w kwocie brutto wartość kosztów związanych z zabezpieczeniem sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu dla zadania inwestycyjnego realizowanego przez Wnioskodawcę przed wpływami eksploatacji górniczej.

Kopalnia węgla kamiennego wpłaci uzgodnioną kwotę zwrotu kosztów na konto Wnioskodawcy w terminie określonym w ugodzie.

Ugoda z kopalnią węgla kamiennego w sprawie zwrotu kosztów związanych z zabezpieczeniem sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu dla zadania inwestycyjnego przed wpływami eksploatacji górniczej zawarta została na podstawie art. 148 i art. 150 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2014 r. 613 j.t.).

Kwestią do rozstrzygnięcia w przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zagadnieniu jest ustalenie czy zwrot kosztów zabezpieczenie sieci kanalizacji deszczowej i wodociągowej przed wpływami eksploatacji górniczej podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT (jako wynagrodzenie za świadczenie usług), czy zapłata ta stanowić będzie formę odszkodowania pozostającego poza systemem podatku VAT.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pojęcie "odszkodowanie" czy też termin "szkoda" nie zostały zdefiniowane w ustawie o VAT.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów kodeksu cywilnego, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Należy zauważyć, że istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę.

Na gruncie stosunków cywilnoprawnych (w świetle wyżej przytoczonych przepisów kodeksu cywilnego) szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Różnica pomiędzy odszkodowaniem a świadczeniem polega na tym, że w przypadku odszkodowania nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika (działaniem, zaniechaniem czy też powstrzymaniem się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji). Istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę.

Na gruncie ustawy o VAT ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać zatem w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w orzeczeniach dotyczących opodatkowania odszkodowań analizował przede wszystkim kwestię związku dokonywanej płatności (wynagrodzenia) ze świadczeniem wykonywanym przez drugi podmiot. W wyroku z dnia 1 lipca 1982 r. w sprawie C-222/81 B.A.Z. Bausystem AG, TSUE stwierdził, że odsetki w postępowaniu głównym nie mają związku ze świadczonymi usługami lub z nabyciem usług i nie stanowią wynagrodzenia z tytułu transakcji handlowej. Przeciwnie, stanowią one prosty zwrot wydatków, to znaczy odszkodowanie za opóźnienie w płatności (pkt 8 ww. wyroku).

W wyroku z dnia 18 lipca 2007 r. sprawie C-277/05 Société thermale d'Eugénie-les-Bains, TSUE wskazał, że pierwsze rozwiązanie zawarte w pytaniu prejudycjalnym (tekst jedn.: kwoty wypłacone tytułem zadatku przez klienta na rzecz przedsiębiorstwa hotelarskiego powinny zostać uznane za podlegające podatkowi VAT) można zaakceptować jedynie wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego, w którym dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych (pkt 19 ww. wyroku).

Reasumując płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie podlegała VAT tylko wtedy gdy nie będzie istniał związek pomiędzy tą płatnością a jakąkolwiek czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu na rzecz którego ta płatność jest dokonywana.

Obowiązek naprawienia szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego regulują wyżej przywołane przepisy ustawy pgig. Z przytoczonych powyżej przepisów ustawy pgig wynika, że obowiązek naprawienia szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego ciąży na podmiocie odpowiedzialnym za szkodę, tj. przedsiębiorstwie górniczym co wynika z przepisu art. 146 ust. 1 i art. 147 ustawy pgig. Obowiązek ten może wykonać również poszkodowany, tj. Wnioskodawca za wynagrodzeniem, ale za uprzednią zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę (przedsiębiorstwo górnicze). Te same zasady na mocy art. 150 ustawy upgig dotyczą zapobiegania szkodom.

Wnioskodawca podejmując określone czynności związane z zabezpieczeniem sieci deszczoweji wodociągowej przed wpływami eksploatacji górniczej w związku z prowadzeniem swojej działalności na terenach górniczych, wykonuje zatem de facto obowiązek nałożony przepisami ustawy pgig na zobowiązanego jakim jest przedsiębiorstwo górnicze (kopalnia węgla). Świadczenie to wykonywane jest odpłatnie i za zgodą zobowiązanego, co wynika wprost z art. 147 ust. 3 ustawy pgig.

Powyższe przesądza, że Wnioskodawca wykonuje na rzecz kopalni węgla świadczenia za wynagrodzeniem, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując powyższe należy stwierdzić że otrzymany przez Wnioskodawcę zwrot kosztów zabezpieczenia sieci kanalizacji deszczowej i wodociągu na wpływ eksploatacji górniczej stanowi wynagrodzenie za świadczenie usług, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

W świetle powyższego należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną z dnia 13 listopada 2014 r. nr IBPP2/443-802/14/WN, wydaną w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej przez działającego w imieniu Ministra Finansów Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Wnioskodawcy przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację zmieniającą interpretację indywidualną. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Rozwoju i Finansów - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa (art. 47 i 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Rozwoju i Finansów (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Minister Rozwoju i Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).