PT8.054.2.2018.LWW.2E - Dobrowolność mechanizmu podzielonej płatności.

W związku z otrzymaną interpelacją nr 18179 Pana Krzysztofa Sitarskiego, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, w sprawie wpływu zmian przy rozliczeniach podatku od towarów i usług (VAT) na działalność instytucji administracji publicznej i przedsiębiorstw, uprzejmie informuję.

W przedmiotowej interpelacji Pan Poseł zgłosił wątpliwości wynikające z interpretacji rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1864). Zaznaczyć w tym miejscu należy, że w dniu 15 grudnia 2017 r. Sejm uchwalił rozwiązania zawarte w ww. projekcie. Ustawa z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw została opublikowania w Dzienniku Ustaw z dnia 10 stycznia 2018 r. pod pozycją 62.

Podkreślić należy, że wprowadzany ww. ustawą mechanizm podzielonej płatności (split payment) będzie narzędziem dobrowolnym i o jego zastosowaniu będzie każdorazowo decydował nabywca. Narzędzie to ma bowiem chronić nabywcę m.in. przed uwikłaniem go w proceder wyłudzeń VAT typu znikający podatnik oraz przed innymi rodzajami oszustw oraz niezamierzonymi pomyłkami ze strony sprzedawcy.

Przyjęcie takiego rozwiązania nie oznacza jednak, że sprzedawca nie będzie mógł zastrzec w umowie, że nie chce stosować takiej formy rozliczeń. Kontrahenci mają w tym zakresie swobodę i sami decydują w jaki sposób dokonują rozliczeń przeprowadzanych transakcji. Pamiętać jednakże należy, że rezygnacja ze stosowania metody podzielonej płatności oznacza jednocześnie rezygnację z zachęt wynikających ze stosowania tego mechanizmu m.in. zniesienia odpowiedzialności solidarnej czy brak sankcji w VAT.

Odnosząc się do sygnalizowanej przez Pana Posła konieczności modyfikacji dotychczas użytkowanych systemów informatycznych w celu umożliwienia realizacji rozliczeń z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, uprzejmie informuję, że rzeczywiście konieczne są zmiany w systemach księgowych i programach rozliczeniowych. Będzie to dotyczyło wszystkich podmiotów nie tylko podmiotów sfery finansów publicznych. Jednakże korzyści płynące z zastosowania metody podzielonej płatności przy rozliczeniach (bezpieczeństwo transakcji), w mojej ocenie przemawiają za poniesieniem jednorazowego wydatku na modernizację systemów.

Co do stosowania split payment przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe informuję, że państwowe jednostki budżetowe dysponują środkami zgromadzonymi na rachunkach VAT na podstawie ustawy o finansach publicznych wyłącznie w zakresie rachunków VAT prowadzonych dla rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 196 ust. 1 pkt 2 i 5 ustawy o finansach publicznych czyli rachunków bieżących państwowych jednostek budżetowych, z wyodrębnieniem rachunków dochodów i wydatków oraz rachunków pomocniczych. Natomiast w zakresie innych rachunków VAT państwowych jednostek budżetowych tak jak w przypadku rachunków jednostek samorządu terytorialnego zastosowanie znajdą generalne zasady tzw. uwalniania środków.

Jeżeli zatem w wyniku ograniczenia celów na jakie mogą być dysponowane środki zgromadzone na rachunku VAT będzie dochodziło do odkładania się środków pieniężnych na tym rachunku to posiadacz rachunku będzie miał możliwość ich "uwolnienia" (przekazania ich na rachunek rozliczeniowy w celu swobodnego dysponowania). Uwolnienie środków zgromadzonych na rachunku VAT będzie możliwe po uzyskaniu zgody naczelnika urzędu skarbowego. Zgoda naczelnika urzędu skarbowego będzie wydawana w drodze postanowienia w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku od podatnika.

W zakresie proponowanego przez Urząd Miejski w Gliwicach oraz Związek Miast Polskich wyłączenia samorządów jako sprzedawców z mechanizmu podzielonej płatności i nakazanie stosowania tego mechanizmu przy rozliczeniach w zakresie nabywanych towarów i usług informuję, że przyjęcie takiego rozwiązania nie jest możliwe, gdyż prowadziłoby do asymetrii i tworzyło wyłom w przyjętej koncepcji. Należy pamiętać, że jednostki samorządowe powinny móc płacić w metodzie podzielonej płatności, co wskazuje na konieczność uwzględnienia ich w tym systemie.

Ponadto tak jak wspomniałem na początku - mechanizm podzielonej płatności to rozwiązanie dobrowolne i jednostka samorządu terytorialnego nie ma obowiązku jego stosowania.

Jednakże w mojej ocenie jednostki samorządu terytorialnego jako administracja państwowa powinny jak najczęściej korzystać z tego mechanizmu, płacąc w podzielonej płatności i odegrać znaczną rolę w propagowaniu takiej formy rozliczeń jako metody korzystnej i bezpiecznej.

Przy czym mechanizm podzielonej płatności jest mechanizmem nowym i jako taki będzie podlegał bacznej obserwacji, jak wygląda jego stosowanie w praktyce i jaki wpływ wywiera na poszczególne grupy podatników. Mechanizm ten będzie mógł być w przyszłości nowelizowany w celu jego ulepszenia, jeżeli faktycznie zajdzie taka konieczność.