PT3.054.3.2017.LPJ.136 - Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe pełnomocnika podatnika

W związku z przekazaną interpelacją nr 10588 z dnia 8 marca 2017 r. w sprawie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe pełnomocnika podatnika Pana Posła (...), poniżej przedstawiam odpowiedzi na zadane pytania:

Ad. 1 - przesłanki zwolnienia pełnomocnika podatnika z odpowiedzialności solidarnej

W przypadku zarejestrowania podatnika, którego zgłoszenie rejestracyjne zostało złożone przez pełnomocnika, pełnomocnik odpowiada solidarnie wraz z zarejestrowanym podatnikiem do kwoty 500 000 zł za zaległości podatkowe podatnika powstałe z tytułu czynności wykonanych w ciągu 6 miesięcy od dnia zarejestrowania podatnika jako podatnika VAT czynnego (art. 96 ust. 4b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm., zwanej dalej "ustawą o VAT"). Nałożenie na pełnomocników odpowiedzialności solidarnej ma na celu szybkie i skuteczne identyfikowanie tzw. "słupów" oraz uniemożliwienie ich rejestracji przez pełnomocników.

Pełnomocnik nie będzie odpowiadał solidarnie wraz z zarejestrowanym podatnikiem, jeżeli powstanie zaległości podatkowych nie wiązało się z uczestnictwem podatnika w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej (art. 96 ust. 4c ustawy o VAT). W przypadku zatem, gdy powstanie zaległości podatkowych u podatnika, którego rejestracji dokonał pełnomocnik, było wynikiem np. zakłóceń płynności finansowej spowodowanych kłopotami biznesowymi, pełnomocnik będzie zwolniony z odpowiedzialności solidarnej.

Jeżeli jednak zaległości tego podatnika były związane z jego działaniami mającymi na celu wyłudzenie podatku VAT, pełnomocnik będzie ponosił odpowiedzialność solidarną za zaległości, których nie będzie można skutecznie wyegzekwować od dłużnika. Odpowiedzialność będzie obejmowała zaległości powstałe z tytułu czynności wykonanych przez podatnika w okresie 6 miesięcy od rejestracji i będzie ograniczona do kwoty 500 000 zł. Pełnomocnik nie będzie mógł zwolnić się z odpowiedzialności solidarnej poprzez wykazanie, iż nie posiadał wiedzy o działaniu w celu osiągniecia korzyści majątkowej przez takiego podatnika. Przepisy ustawy o VAT nie przewidują takiej przesłanki zwalniającej.

Odnosząc się do przedstawionej w interpelacji argumentacji o braku możliwości "przewidzenia z góry" przez pełnomocnika "czy podatnik będzie działał w celu wyłudzenia podatku VAT, gdyż nie weryfikuje jego działalności, nie ma wpływu na jego postępowanie po dokonaniu rejestracji (...)", uprzejmie informuję, że profesjonalny pełnomocnik na etapie przygotowywania konkretnego zgłoszenia rejestracyjnego dla potrzeb VAT powinien zweryfikować swojego klienta na podstawie oceny uzyskanych od niego informacji oraz dostępnych w obrocie prawnym np.: informacji z rejestru dłużników niewypłacalnych, procederu zakładania i likwidacji przez klienta firm w krótkim okresie, co powinno stanowić sygnały ostrzegawcze przed podejmowaniem współpracy z takim klientem. Doświadczenie organów podatkowych wskazują bowiem na występowanie przykładów rejestracji dla potrzeb VAT tzw. "słupów" bez prawidłowej weryfikacji "właściciela", który w skrajnych przypadkach odznaczał się brakiem jakiejkolwiek wiedzy na temat rodzaju działalności gospodarczej, którą zamierzał prowadzić. Wykorzystanie tzw. "słupa" w celu założenia fikcyjnej firmy mogłoby być stwierdzone już w trakcie składania przez potencjalnego "właściciela" w organie podatkowym zgłoszenia rejestracyjnego dla potrzeb VAT, a następnie w ramach podwyższonego ryzyka wystąpienia nieprawidłowości mogłoby prowadzić do objęcia takiej firmy szczególnym nadzorem. Natomiast w przypadku, gdy rejestracji dla potrzeb VAT danego podatnika dokonuje profesjonalny pełnomocnik, firmujący rzetelność i wiarygodność danych w składanym zgłoszeniu rejestracyjnym, możliwość wczesnej, już na etapie rejestracji, weryfikacji ze strony organów podatkowych jest ograniczona.

Ad 2 - obowiązki organu podatkowego w zakresie wykazania przesłanek zastosowania odpowiedzialności solidarnej pełnomocnika

Pełnomocnik ponosi solidarną odpowiedzialność w przypadku gdy powstanie zaległości podatkowych zarejestrowanego przez niego podatnika wiązało się z uczestnictwem w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej. Przy orzekaniu o odpowiedzialności solidarnej znajdą zastosowanie przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.), w szczególności procedury postępowania przy orzekaniu odpowiedzialności osób trzecich. Stwierdzenie powyższego opiera się na obiektywnych przesłankach (w drodze decyzji administracyjnej) stosowanych przez organy podatkowe, nie ma więc charakteru uznaniowego wzbudzającego niepewność pełnomocników podatników.

Organy podatkowe nie będą miały obowiązku wykazać, że pełnomocnik posiadał wiedzę o nierzetelnym rozliczaniu podatku przez podatnika, którego zarejestrował, bowiem nie stanowi to przesłanki wyłączającej zastosowanie wobec pełnomocnika odpowiedzialności solidarnej.

Ad. 3 - planowane prace nad zwolnienie. pełnomocnika z odpowiedzialności finansowej

Uprzejmie informuję, że nie są planowane obecnie zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług mające na celu wprowadzenie dodatkowych przesłanek zwalniających pełnomocników z odpowiedzialności solidarnej.