PPB1-4407/I/70/2005 - Zbycie nakładów poniesionych na wybudowanie budynku na cudzym gruncie.

"(...) Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. nr 54, poz. 535 ze zm.) opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).

Stosownie do cyt. wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług świadczeniem jest każda transakcja podatnika, w ramach jego działalności gospodarczej, która nie została wymieniona jako dostawa towarów.

Wymaga zatem rozważenia, czy w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z nakładami jako odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu jak wyżej wskazano. Przedmiotem obrotu jak wskazał Podatnik są nakłady na budynek położony na gruncie nie stanowiącym własności Wnioskodawcy. Nakłady na budowę tego budynku podatnik poniósł w 1954 r. W tym stanie faktycznym należy odnieść się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.

W myśl przepisu art. 46 § 1 Kodeksu cywilnego nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Przepis art. 47 § 1 K.c. stanowi natomiast, iż część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do części składowych gruntu należą w szczególności budynki i inne urządzenia trwale z gruntem związane, jak również drzewa i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania (art. 48 K.c.). W myśl przepisu art. 226 § 1 K.c. samoistny posiadacz w dobrej wierze może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie mają pokrycia w korzyściach, które uzyskał z rzeczy. Zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość rzeczy w chwili jej wydania właścicielowi. W związku z tym, iż część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności, to wskutek tego własność rzeczy rozciąga się automatycznie na przedmiot, który stał się częścią składową tej rzeczy. Z cyt. wyżej przepisu art. 48 K.c. wynika, że to co zostało połączone z gruntem dzieli los prawny gruntu (superficies solo cedit) - właściciel gruntu jest właścicielem wszystkiego, co jest trwale (budynki, budowle, inne urządzenia) związane z gruntem. Stwierdzić zatem należy, iż co do zasady budynek wzniesiony przez samoistnego posiadacza gruntu nie stanowi jego własności. Oznacza to, iż nie może on dokonać sprzedaży tego budynku. Jednakże jest właścicielem nakładów, które poniósł np. na wybudowanie budynków. Przedmiotem obrotu mogą być zatem nakłady poniesione na jego wybudowanie.

Nakład w rozumieniu prawa cywilnego polega na dobrowolnym użyciu własnych przedmiotów majątkowych lub środków w interesie drugiej strony lub na jej rzecz. W tym znaczeniu nakłady obejmują wszelkiego rodzaju reperacje, ulepszenia rzeczy, przebudowę i budowę na nieruchomości itp. mogą polegać nawet na zaciągnięciu zobowiązań wobec osób trzecich. Cecha dobrowolności uszczerbku, jaki ponosi strona podejmując nakłady, różni nakład od szkody. Dokonanie nakładów prowadzi z reguły do rozliczeń z drugą stroną i tu pojawia się obowiązek zwrotu nakładów. Zwrot nakładów może polegać albo na ich restytucji w naturze, albo na wydaniu wartości. A zatem zwrot nakładów za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości stanowi w świetle cyt. wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy, świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stawką w wysokości 22 % (art. 41 ust. 1 ustawy o VAT).

Jak podano bowiem na wstępie, artykuł 8 ustawy, zawierający definicję usług, pełni w stosunku do artykułu 7 tej ustawy, rolę swego rodzaju dopełnienia w zakresie opodatkowania VAT. Za świadczenie usług uznaje się bowiem każdą transakcję, która w świetle art. 7 nie stanowi dostawy. W tej sprawie mamy do czynienia z transakcją obejmującą odpłatne zbycie prawa, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. (...)"