PP/443-86/04 - Opodatkowanie kaucji pobieranej za wydanie opakowań zwrotnych

Pytanie podatnika

1. Czy kaucja pobierana za wydanie opakowań zwrotnych klientowi detalicznemu powinna być opodatkowana taką samą stawką VAT, jaką opodatkowany jest produkt znajdujący się w opakowaniu?

2. Jeżeli kaucje pobrane od 1 maja 2004 r. powinny być opodatkowane to, czy podstawową cenę opakowania 0,35 zł. należy potraktować jako netto czy brutto, w sytuacji kiedy od klientów pobieram kwotę 0,35 zł. za butelkę?

3. Jak prawidłowo powinienem rozliczyć zwrot opakowań, w przypadku gdy będą one opodatkowane stawką VAT 22%, skoro w części fiskalnej paragonu nie ma możliwości dokonania sprzedaży ujemnej i rozliczenia zwrotów?

4. Czy w przypadku zwrotu opakowań przez klienta detalicznego można mówić o terminie, kiedy opakowania te są opodatkowane stawką 22%, bądź nie "wchodzą" do podstawy opodatkowania oraz w jaki sposób powinna być udokumentowana taka sytuacja?

5. Czy mam prawo pomniejszyć VAT należny o naliczony od zakupu opakowań, chociaż kaucja za wydane opakowania w tym momencie nie jest opodatkowana stawką VAT 22%?

Odpowiedź

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu tym podatkiem podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Kaucja - wg "Słownika języka polskiego" (PWN, Warszawa, 1996 r.) - jest to suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania. W świetle powyższej definicji należy stwierdzić, iż wydanie opakowania zwrotnego w zamian za kaucję nie stanowi odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. Kaucja nie jest formą odpłatności, choć pieniądze rzeczywiście wpłynęły one do kasy lub na konto podatnika. Kaucja nie jest jednak własnością u otrzymującego, gdyż w przypadku wypełnienia zobowiązania podlega zwrotowi.

Skoro więc opakowania zwrotne nie są sprzedawane w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług, ale następuje ich wydanie w zamian za kaucję, zatem czynność taka nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W § 22 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971) określono sposób dokumentowania sprzedaży towaru w opakowaniu zwrotnym. Podatnik, który sprzedał towar w opakowaniu zwrotnym, pobierając lub określając w umowie za to opakowanie kaucję, wartości opakowania nie uwzględnia w treści faktury dokumentującej sprzedaż. Fakturę dokumentującą kwotę należności z tytułu niezwrócenia przez odbiorcę opakowań wystawia się nie później niż siódmego dnia po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowań. Jeżeli w umowie nie określono daty zwrotu opakowań, fakturę wystawia się nie później niż 60 dnia od dnia wydania towaru. Biorąc pod uwagę fakt, że w handlu detalicznym dokonując sprzedaży towaru w opakowaniu zwrotnym nie sporządza się umowy na tę okoliczność ani nie wystawia się faktury przepis ten nie będzie miał zastosowania.

Jak wynika z zapisu art. 111 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej oraz prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnych gospodarstw rolnych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Dla rozliczeń opakowań kaucjonowanych, jako niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, prawidłowym będzie ewidencjonowanie obrotu poza fiskalnymi funkcjami kasy (wpłata i wypłata gotówki), co nie będzie miało wpływu na wysokość obrotu, a w konsekwencji nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług.

Na mocy art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, w zakresie, w jakim opakowania zwrotne wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.