PP-0602/1294/2001/LJ - Ulgi w spłacie podatków w 2001 r.

Na podstawie art. 14a ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) zakładom pracy chronionej (ZPChr) i zakładom aktywności zawodowej (ZAZ), przysługuje zwrot podatku do wysokości kwoty podatku wpłaconego przez te zakłady do urzędu, przy spełnieniu pewnych warunków. Zgodnie z art. 14a ust. 7 pkt 1 ww. ustawy zwrot nie dotyczy podatników podatku akcyzowego oraz innych podatników sprzedających wyroby akcyzowe, z wyjątkiem wyrobów wymienionych w poz. 8, 9, 11 i 20 załącznika nr 6 do ustawy.

Z redakcji powyższego przepisu wynika, iż dokonano wyraźnego podziału podmiotów na podatników podatku akcyzowego oraz innych podatników sprzedających wyroby akcyzowe. Konsekwencją powyższego jest to, iż tylko sprzedający wyroby akcyzowe (w tym opakowania z tworzyw sztucznych), nie będący podatnikami podatku akcyzowego mogą korzystać ze zwrotów podatku, o których mowa w art. 14a ustawy w zakresie wyrobów wymienionych w poz. 8, 9, 11 i 20 załącznika nr 6 do ustawy. Oznacza to, że producentom np. opakowań z tworzyw sztucznych, nie przysługuje całkowity lub częściowy zwrot podatku w rozumieniu art. 14a ustawy. Dotyczy to również tych podatników, którzy wytworzone przez siebie opakowania zużywają do pakowania produkowanych napojów. Podmioty te są również podatnikami podatku akcyzowego, a obowiązek podatkowy w podatku akcyzowym powstaje zgodnie z art. 6 ust. l i 4 ww. ustawy - § 10 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 119, poz. 1259 ze zm.).

Nawiązując do podniesionej przez Pana Posła zasadności takich regulacji należy zauważyć, że przyznanie prawa do zwrotów podatnikom podatku akcyzowego w stosunku do części obrotów, a w stosunku do pozostałej części obrotu - nie (o czym mowa w piśmie Pana Posła), w praktyce oznaczałoby konieczność kompletnej zmiany zasad rozliczeń VAT przez ZPChr, które posiadałyby w sprzedaży wyroby akcyzowe. Każdy zakład pracy chronionej należałoby bowiem traktować jak dwa odrębne podmioty, gdzie jeden ma obrót wyrobami akcyzowymi (lub niektórymi z nich), a drugi pozostałymi W jednostkach tych musiałaby zostać rozdzielona ewidencja zakupu i sprzedaży, związana z tymi dwiema grupami wyrobów, a także ewidencja związana z zakupami związanymi zarówno z obrotem wyrobami akcyzowymi, jak i pozostałymi towarami (np. zakup materiałów biurowych, energii elektrycznej, cieplnej, wody itp.). Problem byłby również z rozliczaniem podatku naliczonego, zawartego w zakupach środków trwałych przeznaczonych do działalności całej firmy. Wprowadzenie tej koncepcji nie tylko nie odpowiada zasadom rozliczeniowym VAT wynikającym z dyrektyw Unii Europejskiej, ale oznacza konieczność przebudowy od podstaw części przepisów ustawy o VAT, co byłoby niezgodne z przepisami unijnymi, a co najważniejsze w praktyce byłoby nie do zrealizowania. Oznaczałoby to m.in. przypisanie konkretnego zakupu do konkretnej sprzedaży (przyporządkowanie przedmiotowe), a w przypadku zakupów nie dających się przyporządkować przedmiotowo, pozostałby problem dzielenia VAT naliczonego (od zakupów wspólnych) na kwoty związane ze sprzedażą wyrobów akcyzowych i pozostałych.

Konstrukcja systemu VAT uniemożliwia zarówno teoretycznie, jak i praktycznie, oddzielne określanie różnicy pomiędzy podatkiem należnym i naliczonym dla niektórych wyrobów akcyzowych i oddzielnie dla pozostałych wyrobów u tego samego podatnika, a tym samym oddzielne obliczanie zobowiązania podatkowego dla niektórych wyrobów akcyzowych i pozostałych. Wynika to z faktu, iż podatnik składa jedną deklarację za jeden okres rozliczeniowy, w której wykazuje kwoty podatku naliczonego i należnego, odnoszące się do całości zakupów i sprzedaży, obliczając w ten sposób jedną kwotę zobowiązania w podatku od towarów i usług.

Odnośnie wyjaśnień dotyczących art. 14a ust. 7 pkt 1 ww. ustawy, Ministerstwo Finansów udzielało odpowiedzi w indywidualnych sprawach podatników zgodnie z obowiązującymi przepisami, prezentując potwierdzony dodatkowo przez NSA pogląd, że prawo do zwrotu podatku VAT nie przysługuje podatnikom podatku akcyzowego oraz pozostałym podatnikom sprzedającym wyroby akcyzowe, z wyjątkiem takich wyrobów, jak: sól, środki upiększające i wyroby perfumeryjne, karty do gry oraz opakowania z tworzyw sztucznych. Odpowiedzi w tym zakresie udzielono również Pełnomocnikowi Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych.

Ponieważ zostały ostatnio wydane przez Naczelny Sąd Administracyjny rozbieżne wyroki, co do prawa zwrotu wpłaconego podatku dla prowadzących zakłady pracy chronionej, którzy są podatnikami podatku akcyzowego, Ministerstwo Finansów zamierza wystąpić do Prezesa NSA Pana Romana Hausera o podjęcie niezbędnych kroków umożliwiających usunięcie zaistniałych rozbieżności między wyrokami różnych Ośrodków Zamiejscowych NSA.

Po zajęciu stanowiska w tym zakresie podjęta zostanie decyzja dotycząca ewentualnej urzędowej interpretacji.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że problem zwrotu podatku VAT dla podatników podatku akcyzowego od opakowań z tworzyw sztucznych przestanie istnieć z dniem 1 stycznia 2002 r. Przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639) opakowania z tworzyw sztucznych zostały wykreślone z wykazu wyrobów akcyzowych zawartego w załączniku nr 6 do ww. ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. Powyższe oznacza, że producenci i importerzy tych opakowań nie będą mieć statusu podatnika podatku akcyzowego, a zatem - w przypadku gdy będą posiadać status zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej - podobnie jak pozostali podatnicy sprzedający te towary -uzyskają prawo do całkowitego lub częściowego zwrotu podatku VAT z urzędu skarbowego, na zasadach określonych w art. 14a ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.