PO 7/M-826-100/94 - Sprzedaż udziału we współwłasności nieruchomości a opłata skarbowa.

W odpowiedzi na pismo z 25 maja 1995 r. znak IS-NP-824/65/94 w sprawie opłaty skarbowej, Ministerstwo Finansów wyjaśnia, co następuje:

W myśl przepisu art. 195 kodeksu cywilnego, definiującego pojęcie współwłasności, własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom, przybierając postać współwłasności w częściach ułamkowych albo współwłasności łącznej.

Współwłasność stanowi jednak odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy ruchomej bądź nieruchomości przysługuje kilku podmiotom. Każdy ze współwłaścicieli w przypadku współwłasności w częściach ułamkowych ma określony ułamek nie podzielonej rzeczy określany jako udział, który jest prawem zbywalnym.

Nie ulega wątpliwości, iż w przedmiotowej sprawie każdy z trzech współwłaścicieli dokonał sprzedaży udziału we współwłasności nieruchomości - zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w uzasadnieniu załączonego wyroku.

Nie można jednak zgodzić się z poglądem NSA, według którego do sprzedaży udziału we współwłasności nieruchomości należy stosować niższą stawkę opłaty skarbowej, jak dla sprzedaży pozostałych praw majątkowych, a nie stawkę właściwą dla umowy sprzedaży nieruchomości.

Po pierwsze, jak zaznaczono na wstępie, współwłasność jest jedynie odmianą własności. Po drugie, traktując udział we współwłasności jako odrębne prawo bez uwzględnienia okoliczności, iż jest to udział we współwłasności nieruchomości, należałoby uznać, że do przeniesienia takiego udziału nie jest potrzebna forma aktu notarialnego, wymagana dla przeniesienia własności nieruchomości.

W związku z powyższym, zdaniem Ministerstwa Finansów, w przypadku sprzedaży udziału we współwłasności nieruchomości należy stosować stawkę opłaty skarbowej właściwą dla umowy sprzedaży nieruchomości, a więc obecnie 5% - według § 58 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej (Dz. U. Nr 53, poz. 253 z późn. zm.), a w przedmiotowej sprawie 10% - według § 46 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 lutego 1989 r. (Dz. U. Nr 9, poz. 52 z późn. zm.), a nie stawkę określoną dla umowy sprzedaży "pozostałych praw majątkowych".

Zdaniem Ministerstwa Finansów przedmiotowy wyrok NSA rażąco narusza prawo, zatem należałoby w trybie pilnym, z uwagi na terminy określone w kodeksie postępowania cywilnego, wnieść podanie o złożenie rewizji nadzwyczajnej.